Լեհաստանի նախագահը դիմել է փորձագետներին Ռուսաստանի «ենթադրյալ ազդեցության» վիճելի օրինագծի հետ կապված

27.05.23 | 19:13

Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդայի օգնականը շաբաթ օրը հայտարարել է, որ իր փորձագետները սկսել են վերլուծել Լեհաստանում Ռուսաստանի ենթադրյալ ազդեցության մասին բավական վիճելի օրինագիծը՝ դրա ստորագրման նախաշեմին, տեղեկացրել է The Associated Press-ը։

Ուրբաթ խորհրդարանը հավանություն է տվել այն օրենքին, որն առաջարկել է աջ կառավարող կուսակցությունը, եւ որը դիտարկվում է որպես ընդդիմության դեմ ուղղված։ Այն կարող է ազդել աշնանն սպասվող խորհրդարանական ընտրությունների ելքի վրա, որոնցում կառավարող «Իրավունք եւ արդարություն» կուսակցությունը հավակնում է երրորդ ժամկետին։

Օրենքը նախատեսում է Լեհաստանում ռուսական ազդեցության հետաքննության պետական կոմիտեի ստեղծում։ Սովորաբար համարվում է, որ այն ուղղված է նախկին վարչապետ Դոնալդ Տուսկի դեմ, որն այժմ հիմնական ընդդիմադիր Քաղաքացիական կոալիցիայի առաջնորդն է, այն դեպքում, երբ ընթանում է վաղ ընտրարշավ։

Օրենքը չի կարող ուժի մեջ մտնել առանց Դուդայի կողմից հավանության արժանանալու, որը պետք է ստացվի 21 օրվա ընթացքում։ Այն բուռն արձագանք է առաջացրել, եւ ձախ ընդդիմությունը Դուդային կոչ է արել մերժել այն՝ օրենքն անվանելով «խայտառակ»։ Հայտարարվել է, որ այն կարող է հանգեցնել վհուկների լայնածավալ որսի։ Անկախ շատ փորձագետներ ասում են, որ օրենքը հակասում է սահմանադրությանը։

Դուդայի օգնականը՝ Լուկաշ Ժեպեցկին, ասել է, որ «սկսվել է նախնական վերլուծությունը»։

«Մենք շատ ուշադիր կուսումնասիրենք օրինագիծը եւ կվերլուծենք իրավաբանական տեսակետից, ինչպես նաեւ ընթացիկ քաղաքական իրավիճակի հետ կապված»,- ասել է Ժեպեցկին։

Նա, հավանաբար, նկատի է ունեցել հակամարտությունն Ուկրաինայում։

Ժեպեցկին ասել է, որ Դուդայի թիմը գիտի օրինագծի հետ կապված «բացասական հույզերի մասին»։

Դուդան կարող է կամ ստորագրել օրինագիծը, կամ վետո դնել դրա վրա, կամ ուղարկել այն Սահմանադրական դատարան, որպեսզի պարզվի դրա համապատասխանությունը Լեհաստանի բարձրագույն օրենքին՝ Սահմանադրությանը։

Դուդան հաղթել է 2015թ նախագահական ընտրություններում՝ որպես «Իրավունք եւ արդարություն» կուսակցության թեկնածու, եւ առաջին հնգամյա ժամկետում նրա որոշումները համապատասխանում էին կառավարող կուսակցության քաղաքականությանը։ Սակայն վերջերս նա կասկածի տակ է դրել կուսակցության առաջարկած որոշ օրենսդրական ակտեր եւ որոշ օրինագծեր ուղարկել է Սահմանադրական դատարան կամ վետո է դրել դրանց վրա, ինչպես 2021թ. ԶԼՄ-ների սեփականության մասին օրենքի դեպքում։

Վերոնշյալ օրենքը նախատեսում է «Լեհաստանի Հանրապետության ներքին անվտանգության վրա 2007-2022թթ. ռուսական ազդեցության ուսումնասիրման պետական հանձնաժողովի» ստեղծում, որը կշարունակի աշխատանքն անգամ աշնանը, իշխանափոխության դեպքում։

Քննդադատներն ասում են, որ քննչական կոմիտեն, որն ունի մարդկանց պետական պաշտոններ զբաղեցնելն արգելող եւ վարչական ու գործարար որոշումները չեղարկող լիազորություններ, կխախտի անկախ դատարան դիմելու քաղաքացների իրավունքը եւ վառ օրինակ կլինի այն բանի, թե ինչպես է «Իրավունք եւ արդարությունն» օգտագործում օրենքն իր նպատակների համար՝ 2015թ. իշխանության գալու պահից։

Նրանք «Lex Tusk» անվանումն ստացած օրինագիծը դիտարկում են որպես հզոր եւ ոչ սահմանադրական գործիքի ստեղծման փորձ, որը կօգնի «Իրավունք եւ արդարություն» կուսակցությանը պահպանել իշխանությունը, անգամ եթե վերջինը կորցնի վերահսկողությունը խորհրդարանում այս աշնան ընտրություններից հետո։

Տուսկը հունիսի 4-ին (1989թ. խորհրդարանական մասամբ ազատ ընտրությունների օրը, որոնք հանգեցրին կոմունիզմի տապալմանը) Վարշավայում պետք է գլխավորի դեմոկրատական երթը։