ARM | RUS |

Հայ-ռուսական դաշնակցության բացասական և դրական կողմերը

23.02.17 | 23:01

«Ինչպիսի մասեր էլ տանես գործարանից,
երբ սկսում ես տանը հավաքել,
միևնույնն է, ստացվում է Կալաշնիկովի ինքնաձիգ»:

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

Խորհրդային այս մորուքավոր անեկդոտը, որպես սույն հետազոտության նախաբան, ընտրվել է ամենևին ոչ պատահական՝ հաշվի առնելով, որ Հայաստանի հետ 1992թ. դիվանագիտականհարաբերությունների հաստատման հենց սկզբից Ռուսաստանը մեր երկրի հետ հարաբերություններում գիտակցաբար, թե ոչ, բայց գրեթե միշտ օգտագործել է ինքնաձիգ: Եվ, եթե նույնիսկ հայկական կուրսի ուղղման փորձեր էլ են երբևէ ձեռնարկվել, ապա, միևնույնն է, ստացվել է ինքնաձիգ կամ ինքնաձիգի միջոցով իրականացվող քաղաքականություն, ընդ որում, ինչպես ուղղակի, այնպես էլ փոխաբերական իմաստով: Հանուն արդարության անհրաժեշտ է նշել, որ Ռուսաստանն «ինքնաձիգային» քաղաքականությունն օգտագործում է ոչ միայն Հայաստանի, այլև հետխորհրդային շատ երկրների հետ հարաբերություններում:

Իհարկե, այն դեպքերում, երբ դա հնարավոր է համարվում: Ցավոք: Ինքնաձիգը ռուսական քաղաքականության հիմնական գործիքն էր Բորիս Ելցինի օրոք, երբ Հայաստանի հետ հարաբերություններն առավել բարեկամական էին: Ինքնաձիգը շարունակում է մնալ այդ գործիքը նրա հաջորդի`Վլադիմիր Պուտինի օրոք, ում կառավարման ժամանակ մեր երկրի հետ հարաբերությունները սկսեցին ամբողջությամբ բնորոշվել պրագմատիզմով:

Պրագմատիզմն այսօրվա սրընթաց գլոբալացվող աշխարհում, թերևս, այն գլխավոր կանխադրույթներից մեկն է, որի հիման վրա կառուցվում են միջազգային հարաբերությունները: Եվ ամբողջությամբ վերցրած, ցանկացած ողջամիտ մարդ պետք է հավուր պատշաճի ըմբռնի դա: Դա այլ կերպ չէր ընկալվի, եթե Հայաստանը Ռուսաստանի՝ փաստաթղթով ձևակերպված ռազմավարական դաշնակիցը չլիներ. Ռուսաստանի հիմնական դաշնակիցը ոչ միայն Հարավային Կովկասում, այլև ողջ հետխորհրդային տարածքում, ինչի վկայությունը Մոսկվայի նկատմամբ Բելառուսի և Ղազախստանի առաջնորդների վարած բավականին երկիմաստ քաղաքականությունն է: Սակայն հայկական և ռուսական ԶԼՄ-ների էջերում «Հայաստանը Ռուսաստանի հիմնական դաշնակիցն է» նախադասությունն առավել ուղեկցվում է «համարվում է» բառով: Եվ դա տեղի է ունենում ամենևին ոչ պատահական, այլ հենց դաշնակցային պետության նկատմամբ Մոսկվայի «ինքնաձիգային» քաղաքականության հետևանքով: Ռուսաստանի ղեկավարության կողմից Հայաստանի նկատմամբ ինքնաձիգ կիրառվում է ինչպես մտրակի, այնպես էլ բլիթի տեսքով: Ինքնաձիգի միջոցով կաշառում են, սիրաշահում, խրախուսում, ակնարկում, նաև ժամանակ առ ժամանակ սպառնում, ծայրահեղ անհրաժեշտության դեպքում՝ խփում գլխին:

Անհրաժեշտ է հատուկ նշել, որ ինքնաձիգի հաջողությունը, մերձավոր դաշնակցի նկատմամբ որպես քաղաքականության գործիք, ոչ վերջին հերթին պայմանավորված է չկարգավորված, հնացած և պարբերաբար ծխացող Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության առկայությամբ: Այս թեզի վառ ապացույցը մենք կարող էինք տեսնել 2016թ. հակամարտության ապրիլյան շիկացման օրերին, որն արդեն վաղուց ստիպված չենք «սառեցված» անվանել: Եվ, կարծես թե Հայաստանի հետ հարաբերություններում Մոսկվան մտադիր չէ «կոշտ ուժ»-ը փոխարինել «փափուկ ուժով»: Համենայն դեպս, դա տեսանելի ապագայում: Այնուամենայնիվ, նույնիսկ այդպիսի պայմաններում հայ-ռուսական դաշնակցության մեջ օբյեկտիվորեն գոյություն ունեն ինչպես բացասական կողմեր, այնպես էլ առավելություններ, որոնք, ի թիվս այլոց, պայմանավորված են մեր երկրի ոչ լավագույն աշխարհագրական դիրքով:

ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ՀԵՏ ՌԱԶՄԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ելնելով Հայաստանի ռազմաքաղաքական բարձրաստիճան ղեկավարության մի շարք հայտարարություններից՝ Երևանը Մոսկվայի հետ ռազմաքաղաքական համագործակցությունը կարծես թե դիտարկում է որպես իր պաշտպանական և անվտանգության քաղաքականության առանցքային տարր: Այս բազմամյա միտման անշեղության վերջին վկայությունը դարձան երկրի պաշտպանության նորանշանակ նախարար Վիգեն Սարգսյանի վերջին հայտարարությունները:

Հատկանշական է, որ որպես պաշտպանության նախարար իր առաջին արտասահմանյան այցը հենց Ռուսաստան կատարելով` Մոսկվայում Սարգսյանը Գյումրիի 102-րդ ռուսական ռազմական բազան բնութագրեց որպես «Հայաստանի անվտանգության անքակտելի մաս»: Ավելին, պաշտպանական գերատեսչական ղեկավարը ռուսաստանյան իր այցն օրինաչափություն համարեց` հաշվի առնելով «Հայաստանն ու Ռուսաստանը հանգուցող ռազմավարական դաշնակցային կապերը, ինչը միանշանակ ընկալվում է ոչ միայն քաղաքական ղեկավարության մակարդակով, այլև երկրի ժողովրդի կողմից, ով Ռուսաստանին միանշանակ համարում է գլխավոր գործընկեր»:

Պետք է նշել, որ, ընդհանուր առմամբ, հայ-ռուսական հարաբերությունները, ելնելով տարածաշրջանային համատեքստից, առաջին հերթին բնորոշվում են անվտանգության բնագավառում բավականին ակտիվ և արդյունավետ համագործակցությամբ: Եվ այս լույսի ներքո Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մեջ Ռուսաստանը հատուկ տեղ է գրավում, իսկ Հայաստանը, իր հերթին, ամուր ամրակցել է իրեն Կովկասում Մոսկվայի տարածաշրջանային ռազմավարության առաջամարտիկի դերը: Ոմանք, մեր կարծիքով, սխալմամբ հակված են Հայաստանի այս առաքելությունը դիտարկել միակողմանիորեն`երկիրն անվանելով ֆորպոստ: Սակայն դա ամենևին այդպես չէ` հաշվի առնելով ինչպես Ռուսաստանից Հայաստանի, այնպես էլ Հայաստանից Ռուսաստանի փոխկախվածությունը: Ցավոք սրտի Հայաստանում, Ռուսաստանում և դրսից Երևանի ու Մոսկվայի հարաբերությունների մասին ավանդաբար փոքր-ինչ պարզունակ պատկերացում կա:

Մինչդեռ իրականում այդ քաղաքական հարաբերություններն ունեն առնվազն մի քանի բարդ մակարդակներ և փոխադարձ, այլ ոչ թե միակողմանի կախվածություն, ինչպես ոմանց կողմից է ներկայացվում: Այդ թեզի հաստատման համար բերենք ընդամենը մի քանի գործոններ`Լեռնային Ղարաբաղի չլուծված հակամարտությունը, դրա շուրջ առնվազն Ռուսաստանի, Իրանի և Թուրքիայի, էլ չասած՝ արդեն համաշխարհային խաղացողների շահերի խճճված կծիկը, ինչպես նաև Հայաստանի տարածքում 102-րդ ռուսական ռազմակայանի առկայությունը: Այս համատեքստում, ոչ վերջին հերթին հարկ է հիշեցնել, որ Ռուսաստանը Միացյալ Նահանգների և Ֆրանսիայի հետ միասին, որպես Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կարգավորման ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ, դրա կարգավորմամբ զբաղվում է 1992թ. մարտից:

Հայաստանում ռուսական ռազմական ներկայության գլխավոր գործոններից են` 1992թ.-ից Գյումրիում տեղակայված, նախկին խորհրդային բանակի ստորաբաժանումների վրա հիմնված ռուսական 102-րդ ռազմաբազան և Թուրքիայի ու Իրանի հետ Հայաստանի սահմանները վերահսկող ռուս սահմանապահները: Այստեղ տեղին է հիշատակել 1995թ. պայմանագրի՝ 2010թ. օգոստոսին ստորագրված Լրացուցիչ արձանագրության համաձայն Հայաստանի տարածքում 102-րդ ռազմակայանի գործառնության ժամկետների ևս 25 տարով երկարաձգումը: Հատկանշական է, որ այդ նույն փաստաթղթով 102-րդ բազայի պատասխանատվության աշխարհագրական գոտու մեջ ներառվեց ամբողջ Հայաստանի տարածքը: Բացի դրանից Հայաստանը Ռուսաստանի հովանու ներքո գործող ռազմաքաղաքական դաշինքի` Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության միակ և բավականին ակտիվ անդամն է Հարավային Կովկասում:

Պակաս կարևոր չէ այն հանգամանքը, որ հենց ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում 2016թ. ապրիլին վերջնականապես ավարտվեց Ռուսաստանի և Բելառուսի միացյալ հակաօդային պաշտպանության համակարգի ձևավորումը, որին Հայաստանը միացավ մեկ տարուց քիչ ավելի առաջ: Պայմանագրի համաձայն միացյալ ՀՕՊ-ի կովկասյան հատվածի գործողությունները կկառավարվեն Ռուսաստանի Օդատիեզերական ուժերի (ՕՏՈՒ) հրամանատարության անմիջական համակարգման ներքո գործող ՌԴ Հարավային ռազմական օկրուգի հրամանատարությամբ:

Հայաստանի զինված ուժերի կառավարումը միացյալ ՀՕՊ-ի վրա սահմանափակվում է մեկ մարտական օղակի կառավարմամբ: Համաձայնագրով նախատեսվում է երկուստեք ինքնուրույն որոշումների ընդունման հնարավորություն, սակայն բացառապես խաղաղ պայմաններում: Մինչդեռ այն հարցի հստակ պատասխանը, թե ինչպես Հայաստանի և Ռուսաստանի ՀՕՊ հրամանատարությունը կգործի արտակարգ իրավիճակներում, չկա՝ հաշվի առնելով, որ համատեղ ՀՕՊ-ի պայմանագրի դրույթների մեծ մասը կողմերից յուրաքանչյուրը ցանկության դեպքում կարող է մեկնաբանել իր օգտին:

Անվտանգության ոլորտում երկկողմ համագործակցության բոլոր այդ գործոնները, հաշվի առնելով անկախության 25 տարում այլընտրանք ստեղծելու անկարողությունը կամ ցանկության բացակայութունը, միանգամայն հիմնավորված և բանական են թվում: Սակայն, հենց այդ գործոնները, ի թիվս այլոց, հանգեցրեցին մի իրավիճակի, երբ հայ-ռուսական ռազմավարական դաշնակցային հարաբերությունների հիմքում դեռևս ընկած են Կրեմլի, այլ ոչ ամենևին՝ Երևանի պրագմատիկ շահերը:

ՌԱԶՄԱՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հայ-ռուսական ռազմատեխնիկական համագործակցությունը մինչև որոշակի պահը, ընդհանուր առմամբ, բնութագրվում էր Ռուսաստանի տարբեր զորամասերից և պահեստներից օգտագործված ռազմական տեխնիկայի, սպառազինության և զինամթերքի՝ Հայաստանին բավականին արտոնյալ պայմաններով մատակարարումներով: Սակայն վերջին երկու տարիներին երկրների ռազմատեխնիկական համագործակցության մեջ տեղի են ունեցել որոշակի փոփոխություններ, որը, առաջին հերթին, արտահայտվում է նույն Ռուսաստանի կողմից Հայաստանին տրամադրված 200 մլն դոլար վարկի շրջանակներում հանրապետությանը ռուսական սպառազինությունների նորագույն տեսակների մատակարարումների գործընթացով: Արտոնյալ պայմաններով վարկի տրամադրման մասին համաձայնագրով, որը կնքվել է 2015թ., 3%-ոց վարկի մարումը ռուբլով Երևանը կսկսի իրականացնել միայն 2018թ.-ից, 10 տարվա ընթացքում, իսկ կանխավճարը կկազմի միայն 10%:

Այդ վարկի շրջանակներում Հայաստանի զինված ուժերն արդեն ձեռք են բերել և ձեռք կբերեն 9K58 «Смерч» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգեր, 9К338 «Игла-С» դյուրակիր զենիթահրթիռային համալիրներ, «Автобаза-М» ռադիոտեխնիկական հետախուզության վերգետնյա պասիվ կայաններ, ТОС-1А «Солнцепёк» համազարկային կրակի համակարգեր, «Тигр» զրահամեքենաներ, «Конкурс-М» հակատանկային հրթիռային համալիրներ, РПГ-26 հակատանկային նռնականետեր, հրաձգային զինատեսակներ, T-72 տանկերի և հետևակի մարտական մեքենաների համար շարժիչներ և նշանոցներ, կապի միջոցներ, ինժեներական տեխնիկա, «КамАЗ»-ներ:

Բնականաբար, Հայաստանի անկախության 25-ամյակին նվիրված զորահանդեսին ցուցադրված «Искандер» 9K720 ՕՄՀՀ (օպերատիվ-մարտավարական հրթիռային համալիր) դիվիզիոնները (չշփոթել «Искандер-К» և «Искандер- M» մոդիֆիկացիաների հետ) իրենց բարձր արժեքի պատճառով չէին կարող գնված լինել այդ վարկի շրջանակներում: Դա Հայաստանին ռուսական զենքի՝ գոյություն ունեցող ստվերային մատակարարումների հերթական ապացույցն է:

Սակայն կցանկանայինք ուշադրություն հրավիրել հայ-ռուսական ռազմատեխնիկական համագործակցության մեկ այլ հատվածի` համատեղ ռազմարդյունաբերական համալիրի վրա: Ռուսաստանի հետ ակտիվ համագործակցությանը զուգահեռ աստիճանաբար մի նոր մակարդակի է հասնում սեփական՝ հայկական ռազմարդյունաբերական համալիրի կատարելագործման գործընթացը: Առաջին համատեղ ձեռնարկությունը դարձավ Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև ռազմարդյունաբերական համալիրի ոլորտում համագործակցության շրջանակներում 2013թ. հիմնադրված ռազմական մեքենաների վերանորոգմամբ զբաղվող «Камаз-Армения» ԲԸ-ը: Եվ այսօր այդ գործընթացի հաջողության մասին են վկայում վերջերս Երևանում ArmHiTec-2016 սպառազինությունների և ռազմական տեխնիկայի առաջին միջազգային ցուցահանդեսին ցուցադրված Հայաստանում արտադրված զինատեսակները:

Ցուցահանդեսին մասնակցեցին Ռուսաստանից, Լեհաստանից, Բուլղարիայից, Բելգիայից, Գերմանիայից, Ղազախստանից, ԱՄՆ-ից և այլ երկրներից առաջատար արդյունաբերական ձեռնարկություններ և հետազոտական ինստիտուտներ` պաշտպանական նշանակության արտադրանքի հայկական արտադրողները` Unicum ընկերությունը, «Երևանի կապի միջոցների գիտահետազոտական ինստիտուտ» ՓԲԸ-ն, MergelyanCluster բարձրտեխնոլոգիական համալիրը, Էջմիածնի սարքաշինական գործարանը, «Գառնի-Լեռ» ԲԲԸ-ն, 65-րդ ռազմական գործարանը», «ԼՏ-ՊԻՐԿԱԼ» ՓԲԸ-ն և այլք ցուցահանդեսին ներկայացան անօդաչու թռչող սարքերով (ԱԹՍ), հրաձգային զենքերով, բարձր տեխնոլոգիական սարքերով, օպտիկայով, հայկական արտադրության այլ զինատեսակներով:

Այստեղ տեղին է հիշել Հայկական ԽՍՀ ռազմարդյունաբերական համալիրի զբաղեցրած արժանի դիրքերն այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են՝ էլեկտրոնիկան, օպտիկան, լազերային տեխնիկան, կիբեռնետիկան, ռադիոֆիզիկան: Հասկանալի պատճառներով այդ խոշոր նվաճումները և գլխավորը՝ կադրերը, վերջին 25 տարիների ընթացքում այլևս կորսվել են: Եվ հենց ՌԴ-ի հետ ռազմատեխնիկական համագործակցությունն է թույլ տալիս գոնե ապագայում հայրենական ռազմարդյունաբերական համալիրի վերականգնման հույս փայփայել:

Այս լույսի ներքո, թվում է, թե Երևանում դեկտեմբերի 10-ին համապատասխան արձանագրությունների ստորագրմամբ սկսված, ավելի վաղ ինչպես Երևանում, այնպես էլ Մոսկվայում բավականին բարձր մակարդակով հնչեցված «Պաշտպանական համակարգեր» ռուս-բելառուսական միջպետական ֆինանսարդյունաբերական խմբին Հայաստանի միանալու գաղափարի իրականացումը նույնպես շոշափելի քայլ կդառնա այդ ուղղությամբ: Ադրբեջանի հետ հակամարտության վիճակում գտնվող Հայաստանն այսօր առնվազն սեփական արտադրության զինամթերքի և ռազմական տեխնիկայի կենսական անհրաժեշտություն է զգում:

Եվ այս դեպքում Ռուսաստանի հետ այլընտրանք չունեցող համագործակցությունը սեփական ռազմարդյունաբերական համալիրը զարգացնելու և տարբեր գիտական մշակումների ու տեխնոլոգիաների փոխանակման զգալի հնարավորություն է: Հնարավորություն, որը, իհարկե, բարձրացնում է Հայաստանի պաշտպանունակությունը:

ՀԱՄԱՏԵՂ ՀԱՅ-ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԽՄԲԱՎՈՐՈՒՄԸ

Հայ-ռուսական հարաբերությունները լրացնող, ընդ որում, բավականին ոչ միանշանակ մեկ կետ է ևս Գյումրիի 102-րդ բազայի և Հայաստանի զինված ուժերի կորպուսներից մեկի կազմում գործող հայ-ռուսական միացյալ զորախումբը: Պետք է նշել, որ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի 2016թ. նոյեմբերի 14-ի կարգադրությունը, որը հավանություն էր տալիս կովկասյան տարածաշրջանում Հայաստանի հետ Հավաքական անվտանգության Միացյալ զորախումբ (ՄԶ) ստեղծելու մասին համաձայնագրի ստորագրմանը, հայ հասարակության մտածող մասի հերթական պառակտման պատճառ դարձավ: Արևմտամետ գործիչները շտապեցին ՄԶ-ը ներկայացնել որպես Ռուսաստանի կողմից Հայաստանի վերջնական նվաճման հերթական մեխանիզմ: Ռուսամետներն այն ներկայացրեցին որպես Հայաստանի և նույնիսկ Արցախի անվտանգության ապահովման հերթական երաշխիք: Այնուամենայնիվ, արդեն նոյեմբերի 30-ին Մոսկվայում Հայաստանի և Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարներ Վիգեն Սարգսյանը և Սերգեյ Շոյգուն ստորագրեցին Միացյալ զորախմբի մասին համաձայնագիրը: Հինգ տարի ժամկետով կնքված համաձայնագիրը նախատեսում է նաև ևս հինգ տարով երկարաձգելու հնարավորություն կողմերից մեկի` այդ համագործակցությունը շարունակելու մերժման բացակայության դեպքում:

Երկու երկրների կողմից հայտարարված «կողմերի վրա զինված հարձակմանը, ինչպես նաև անվտանգության այլ մարտահրավերների և սպառնալիքների համարժեք արձագանքելու ունակ» ՄԶ ստեղծելու համաձայնագրի նպատակը Հավաքական անվտանգության կովկասյան տարածաշրջանում կողմերի անվտանգության ապահովումն է»: Համաձայնագրում նշվում է, որ խաղաղ պայմաններում ՄԶ-ի հրամանատարությունը կկազմվի Հայաստանի զինված ուժերի ներկայացուցիչներից: Հրամանատարը կնշանակվի Հայաստանի Զինված ուժերի գերագույն հրամանատարի կողմից Ռուսաստանի Զինված ուժերի գերագույն հրամանատարի հետ համաձայնեցված: Սակայն, եթե խաղաղ պայմաններում ՄԶ-ը կենթարկվի Հայաստանի գլխավոր շտաբի պետին, ապա պատերազմականի դեպքում, «կախված ստեղծված իրավիճակից», նաև ՌԴ Հարավային ռազմական օկրուգի հրամանատարին: Վերջին կետը վիճելի է և միանգամայն հիմնավոր կասկածներ է առաջացնում Հայաստանում: Հասկանալի է, որ խաղաղ պայմաններում խմբավորումը կշարունակի տեղակայվել 102-րդ ռուսական ռազմակայանում և Հայաստանի Զինված ուժերի համապատասխան կորպուսի գնդերում:

Եվ այստեղ նրան կարող է ղեկավարել թեկուզ Բելառուսի ներկայացուցիչը: Իր հիմնական գործառույթները ՄԶ-ը, բնականաբար, կիրականացնի պատերազմի ժամանակ, ինչպես նաև, բնական է, որ այստեղ «կախված ստեղծված իրավիճակից» նախադասությունը միանգամայն հիմնավոր տագնապ է առաջացնում: Եվ մերձավոր դաշնակցի նկատմամբ Մոսկվայի «ինքնաձիգային քաղաքականությունն» այդ տագնապը միայն ամրապնդում է, քանի որ պատերազմական ժամանակ ՄԶ-ը նույնպես կարող է վերածվել հենց այս քաղաքականության հերթական մեխանիզմի: Այսպիսով, ՄԶ-ի ստեղծումը արդարացիորեն առաջացնում է մի շարք կասկածներ ու հարցեր ռազմավարական դաշնակիցների միջև բացառապես վստահության ոչ ամենաբարձր մակարդակի պատճառով: Եվ հանուն անաչառության պետք է նշել, որ այդ կասկածները մի շարք բավականին հիմնավոր պատճառներով կրում են փոխադարձ բնույթ:

Բացառելով փոխադարձ վստահության անբավարարության գործոնը՝ թվում է, թե իրականում ՄԶ-ի ստեղծումն ինչպես երկկողմ, այնպես էլ ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում հայ-ռուսական ռազմական և քաղաքական համագործակցության երկարամյա տրամաբանական շարունակությունն է: Համագործակցություն, որը, ցավոք սրտի, պարբերաբար սնուցվում է Ադրբեջանի կողմից գոյություն ունեցող իրական և հաճախ՝ Թուրքիայի կողմից մտացածին սպառնալիքների առկայությամբ:

Ամբողջությամբ՝ այստեղ


«Մեր բարի սրտով քաղաք, տոնդ շնորհավոր». Գագիկ Ծառուկյանը մասնակցել է Աբովյանի օրվան նվիրված տոնական միջոցառմանը (տեսանյութ)

«Մեր բարի սրտով քաղաք, տոնդ շնորհավոր». Գագիկ Ծառուկյանը մասնակցել է Աբովյանի օրվան նվիրված...

13:03

Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ. օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 4-6 աստիճանով

Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ. օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 4-6...

11:12

Հերմոն գյուղում գտնվող հանգստի գոտում հրդեհ է բռնկվել

Հերմոն գյուղում գտնվող հանգստի գոտում հրդեհ է բռնկվել

10:10

Փաշինյանը Փարիզում դռնփակ նիստի է մասնակցել

Փաշինյանը Փարիզում դռնփակ նիստի է մասնակցել

20:45

Մի քանի հարյուր բեռնատար է սպասում, որ մտնի Հայաստան․ հերթի մի ծայրը Մառնեուլիի Կիրովկա գյուղի մոտ է, մյուսը՝ Բագրատաշենի անցակետի մոտ

Մի քանի հարյուր բեռնատար է սպասում, որ մտնի Հայաստան․ հերթի մի ծայրը Մառնեուլիի Կիրովկա գյուղի...

20:08

47 հազար դոլար Դիլիջանում համերգի համար, երբ քաղաքի փողոցները քարուքանդ են, կոյուղու համակարգն ու աղբահանությունը՝ վատ վիճակում, շենքերից մեկն էլ՝ թեքված․ Ոսկան Սարգսյան

47 հազար դոլար Դիլիջանում համերգի համար, երբ քաղաքի փողոցները քարուքանդ են, կոյուղու համակարգն ու...

18:33

Կառավարությունն այսօր անում է հնարավորը` բարելավելու թե ձեր աշխատանքային, թե սոցիալական պայմանները. Գեղարքունիքի մարզպետն` ուսուցիչներին

Կառավարությունն այսօր անում է հնարավորը` բարելավելու թե ձեր աշխատանքային, թե սոցիալական...

16:09

ՆԳՆ-ում ԱՄՆ գործընկերների հետ քննարկել են կիբեռանվտանգության ոլորտի հարցերը

ՆԳՆ-ում ԱՄՆ գործընկերների հետ քննարկել են կիբեռանվտանգության ոլորտի...

15:52

Մեկ նամականիշով նոր գեղաթերթիկ՝ նվիրված «Նորարարության և տեխնոլոգիաների համաշխարհային կոնգրես» թեմային. խորապատկերին ներկայացված է Արագած լեռը

Մեկ նամականիշով նոր գեղաթերթիկ՝ նվիրված «Նորարարության և տեխնոլոգիաների համաշխարհային կոնգրես»...

15:35

Օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 4-6 աստիճանով

Օդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 4-6 աստիճանով

15:18

Հայաստանը պատրաստ է գնալ ապաշրջափակման` ինքնիշխանության, իրավազորության, հավասարության և փոխադարձության սկզբունքների հիման վրա. կայացել է Փաշինյան-Թրյուդո հանդիպումը

Հայաստանը պատրաստ է գնալ ապաշրջափակման` ինքնիշխանության, իրավազորության, հավասարության և...

14:45

Ինձ համար կարևոր է, թե ինչպիսի քաղաք ենք մենք ժառանգելու մեր հաջորդներին. Դիլիջանի ՔՊ-ական քաղաքապետ

Ինձ համար կարևոր է, թե ինչպիսի քաղաք ենք մենք ժառանգելու մեր հաջորդներին. Դիլիջանի ՔՊ-ական...

14:29

Նիկոլ Փաշինյանն անընդունելի է համարում վերջին օրերին ադրբեջանական ագրեսիվ հռետորաբանությունը

Նիկոլ Փաշինյանն անընդունելի է համարում վերջին օրերին ադրբեջանական ագրեսիվ...

14:04

Երևանում Իրանի քաղաքացի տղամարդը սեռական հարաբերություն է ունեցել ընկերոջ աղջկա հետ. 26-ամյա աղջիկը չի համակերպվել կատարվածի հետ ու ինքնասպան է եղել

Երևանում Իրանի քաղաքացի տղամարդը սեռական հարաբերություն է ունեցել ընկերոջ աղջկա հետ. 26-ամյա...

13:19

Երևան-Արմավիր ճանապարհին «BMW X5»-ը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և կողաշրջված վիճակում հայտնվել ջրատարում

Երևան-Արմավիր ճանապարհին «BMW X5»-ը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և կողաշրջված վիճակում հայտնվել...

12:53

Կրթված ու պահանջատեր երիտասարդության կայացման բարդ ճանապարհին Հայաստանի իշխանությունները կանգնած են ձեր կողքին. Ալեն Սիմոնյանն` ուսուցիչներին

Կրթված ու պահանջատեր երիտասարդության կայացման բարդ ճանապարհին Հայաստանի իշխանությունները կանգնած...

12:38

Աննա Վարդապետյանը բարձր է գնահատել Հայաստանի և Ռուսաստանի իրավապահ կառույցների միջև փոխգործակցության մակարդակը

Աննա Վարդապետյանը բարձր է գնահատել Հայաստանի և Ռուսաստանի իրավապահ կառույցների միջև...

12:14

Կանայք շատ հաճախ թիրախավորվում են այնպիսի հիմքերով, որոնցով տղամարդիկ երբեք չեն թիրախավորվի. ՄԻՊ

Կանայք շատ հաճախ թիրախավորվում են այնպիսի հիմքերով, որոնցով տղամարդիկ երբեք չեն թիրախավորվի....

11:45

Վստահ եղեք` ՆԳՆ ոստիկանությունը միշտ ձեր կողքին է. Արամ Հովհաննիսյանն` ուսուցիչներին

Վստահ եղեք` ՆԳՆ ոստիկանությունը միշտ ձեր կողքին է. Արամ Հովհաննիսյանն`...

11:22

Հայաստանի և Ռուսաստանի գլխավոր դատախազներն այցելել են Մատենադարան

Հայաստանի և Ռուսաստանի գլխավոր դատախազներն այցելել են...

11:03

RIOmall
Artioli
երկերքչրքհնգուրբշբթկրկ
123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031

Հայկական մամուլ

«Առավոտ». «Ազգային հպարտության տրիբունալը» և նրա աղմկահարույց որոշումը մի շարք հարցեր են առաջացնում

«Առավոտ». «Ազգային հպարտության տրիբունալը» և նրա աղմկահարույց որոշումը մի շարք հարցեր են...

09:56

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը ոչ մի վճռորոշ փաստաթուղթ չի ստորագրում. խուսափում է պատասխանատվությունից

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը ոչ մի վճռորոշ փաստաթուղթ չի ստորագրում. խուսափում է...

09:45

«Հրապարակ». Ավինյանի փողը քչություն է անում. նրա առաջարկն ապշեցրել է

«Հրապարակ». Ավինյանի փողը քչություն է անում. նրա առաջարկն ապշեցրել...

09:33

«Հրապարակ». «Հ1»-ի տնօրենի թեկնածուներին են քննարկում

«Հրապարակ». «Հ1»-ի տնօրենի թեկնածուներին են քննարկում

09:17

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ի «սրտի ՍԴ դատավորի» որդին Վերաքննիչի դատավոր է դարձել

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ի «սրտի ՍԴ դատավորի» որդին Վերաքննիչի դատավոր է...

09:02

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է ազգային բարերար, Մյուռոնօրհնեքի կնքահայր տիար Սամվել Կարապետյանին

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է ազգային բարերար, Մյուռոնօրհնեքի կնքահայր տիար Սամվել...

10:06

«Հրապարակ». Փարսյանի եղբորը ձերբակալել են

«Հրապարակ». Փարսյանի եղբորը ձերբակալել են

09:53

«Ժողովուրդ». 13 մլն 740 հազար դրամ` ուսուցչի տոնին. ի՞նչ միջոցառում է նախատեսում Երեւանի քաղաքապետարանը

«Ժողովուրդ». 13 մլն 740 հազար դրամ` ուսուցչի տոնին. ի՞նչ միջոցառում է նախատեսում Երեւանի...

09:45

«Հրապարակ». Նախարարի փնտրտուքը շարունակվում է. նոր թեկնածուի անուն է շրջանառվում, որը թիմում ոչ պակաս կրքեր է բորբոքել

«Հրապարակ». Նախարարի փնտրտուքը շարունակվում է. նոր թեկնածուի անուն է շրջանառվում, որը թիմում ոչ...

09:33

«Ժողովուրդ». Ովքե՞ր են հրաժարվել Արդարադատության նախարարի պաշտոնից

«Ժողովուրդ». Ովքե՞ր են հրաժարվել Արդարադատության նախարարի...

09:24

«Ժողովուրդ». Ոստիկանները ծեծում են, ո՛չ թե սահման պահում. Փաշինյանը խաբել է. Մաս 226

«Ժողովուրդ». Ոստիկանները ծեծում են, ո՛չ թե սահման պահում. Փաշինյանը խաբել է. Մաս...

09:12

«Ժողովուրդ». Ի՞նչ է հայտարարագրել Քոչարյանի, Խաչատուրովի և այլ յուղալի գործերով դատավոր, ՔՊ-ական Սարգիս Պետրոսյանը

«Ժողովուրդ». Ի՞նչ է հայտարարագրել Քոչարյանի, Խաչատուրովի և այլ յուղալի գործերով դատավոր, ՔՊ-ական...

09:02

«Հրապարակ». Արցախցիների հարցով ՍԴ կդիմեն

«Հրապարակ». Արցախցիների հարցով ՍԴ կդիմեն

10:08

«Հրապարակ». Արցախի ԱԺ նախկին նախագահը դեղին քարտ է ստացել

«Հրապարակ». Արցախի ԱԺ նախկին նախագահը դեղին քարտ է...

09:58

«Ժողովուրդ». Սամվել Բաբայանը պատրաստվում է 2026-ի ընտրություններին. արցախցիներին առաջարկում է մեկ ճակատով հանդես գալ

«Ժողովուրդ». Սամվել Բաբայանը պատրաստվում է 2026-ի ընտրություններին. արցախցիներին առաջարկում է մեկ...

09:47

«Ժողովուրդ». «Եթե չհանես, հալդ կտենաս». Անդրանիկ Քոչարյանը Գրիգոր Մինասյանին է զանգել. ի՞նչ է պահանջել Մինասյանից

«Ժողովուրդ». «Եթե չհանես, հալդ կտենաս». Անդրանիկ Քոչարյանը Գրիգոր Մինասյանին է զանգել. ի՞նչ է...

09:33

«Ժողովուրդ». «Եթե չհանես, հալդ կտենաս». Անդրանիկ Քոչարյանը Գրիգոր Մինասյանին է զանգել. ի՞նչ է պահանջել Մինասյանից

«Ժողովուրդ». «Եթե չհանես, հալդ կտենաս». Անդրանիկ Քոչարյանը Գրիգոր Մինասյանին է զանգել. ի՞նչ է...

09:25

«Հրապարակ». Կապանի ՔՊ ղեկավարն ազատվել է պաշտոնից. նրա նոտար քրոջ գլխին էլ են սեւ ամպեր կուտակվում

«Հրապարակ». Կապանի ՔՊ ղեկավարն ազատվել է պաշտոնից. նրա նոտար քրոջ գլխին էլ են սեւ ամպեր...

09:17

«Ժողովուրդ». Գյուղերը պետք է կոյուղի ունենան, բայց չունեն. Փաշինյանը խաբել է. Մաս 225

«Ժողովուրդ». Գյուղերը պետք է կոյուղի ունենան, բայց չունեն. Փաշինյանը խաբել է. Մաս...

09:02

«Հրապարակ». Ո՞վ է եղել Սամվել Բաբայանի և ադրբեջանցիների միջնորդը

«Հրապարակ». Ո՞վ է եղել Սամվել Բաբայանի և ադրբեջանցիների...

09:59

«Ժողովուրդ». Արփի Դավոյանի՝ ընթացիկ տարվա եկամուտը 7 անգամով ավելացել է

«Ժողովուրդ». Արփի Դավոյանի՝ ընթացիկ տարվա եկամուտը 7 անգամով ավելացել...

09:45

«Հրապարակ». ՔՊ-ում վստահեցնում էին, որ հաջորդ նախարարը կին է լինելու. ինչ այլ անուններ են շրջանառվում

«Հրապարակ». ՔՊ-ում վստահեցնում էին, որ հաջորդ նախարարը կին է լինելու. ինչ այլ անուններ են...

09:37

«Իրավունք». Ո՞վ է փոխարինելու Գրիգոր Մինասյանին. ՔՊ-ի մեծ մասը բարեխոսում են վերեւներին նրա համար

«Իրավունք». Ո՞վ է փոխարինելու Գրիգոր Մինասյանին. ՔՊ-ի մեծ մասը բարեխոսում են վերեւներին նրա...

09:26

«Ժողովուրդ». Հրապարակում հարցեր լուծելու խոստումը դրժեց․ Փաշինյանը խաբել է․ Մաս 224

«Ժողովուրդ». Հրապարակում հարցեր լուծելու խոստումը դրժեց․ Փաշինյանը խաբել է․ Մաս...

09:14

«Հրապարակ». Գրիգոր Մինասյանից հետո ՔՊ-ի հաջորդ թիրախը հնարավոր է դառնան Արգիշտի Քյարամյանը և Վահե Ղազարյանը

«Հրապարակ». Գրիգոր Մինասյանից հետո ՔՊ-ի հաջորդ թիրախը հնարավոր է դառնան Արգիշտի Քյարամյանը և Վահե...

09:08

«Փաստ». 2020-ից հետո Արցախից տեղահանված ուսուցիչները ևս հնարավորություն կստանան աշխատել մարզերում

«Փաստ». 2020-ից հետո Արցախից տեղահանված ուսուցիչները ևս հնարավորություն կստանան աշխատել...

09:56

«Փաստ». Իշխանականները նորից դռնեդուռ են ընկել

«Փաստ». Իշխանականները նորից դռնեդուռ են ընկել

09:45

«Հրապարակ». Ում ասես՝ կարող են դեկան ու ամբիոնի վարիչ դարձնել

«Հրապարակ». Ում ասես՝ կարող են դեկան ու ամբիոնի վարիչ...

09:33

«Փաստ».Ուշագրավ իրադարձություն Սյունիքում. ամիսներ շարունակ Կապանը կդառնա ռեստորանային բիզնեսի և համեղ խոհանոցի կենտրոն

«Փաստ».Ուշագրավ իրադարձություն Սյունիքում. ամիսներ շարունակ Կապանը կդառնա ռեստորանային բիզնեսի և...

09:26

«Ժողովուրդ». Պետական պարտքի հաշվին թոշակ են տալիս. Փաշինյանը խաբել է. ՄԱՍ 223

«Ժողովուրդ». Պետական պարտքի հաշվին թոշակ են տալիս. Փաշինյանը խաբել է. ՄԱՍ...

09:13

«Փաստ». Ո՞վ է ՔՊ կուսակցության hայտնի «խմբակի» հաջորդ թիրախը

«Փաստ». Ո՞վ է ՔՊ կուսակցության hայտնի «խմբակի» հաջորդ...

09:01

«Հրապարակ». Ինչպե՞ս կդասավորվի Փարսյանի ճակատագիրը

«Հրապարակ». Ինչպե՞ս կդասավորվի Փարսյանի ճակատագիրը

09:58

«Ժողովուրդ». «Ալեքսանդր հոթելի» շահույթը նվազել է ութ անգամ

«Ժողովուրդ». «Ալեքսանդր հոթելի» շահույթը նվազել է ութ...

09:45

«Հրապարակ». Ռեկտորը եւ եւս մի քանիսը դեռ ՁՊՎ-ում են

«Հրապարակ». Ռեկտորը եւ եւս մի քանիսը դեռ ՁՊՎ-ում են

09:34

«Փաստ». Այն, ինչ «Հայաքվեին» չէր կարելի, «Եվրաքվեին» կարելի՞ է

«Փաստ». Այն, ինչ «Հայաքվեին» չէր կարելի, «Եվրաքվեին» կարելի՞...

09:27

«Հրապարակ». Դա երկու դեպքում է հնարավոր. եթե ինքը սահմանադրագետ է կամ՝ եթե ուղղորդելու է ՍԴ-ին

«Հրապարակ». Դա երկու դեպքում է հնարավոր. եթե ինքը սահմանադրագետ է կամ՝ եթե ուղղորդելու է...

09:13

«Փաստ». Փոխանակ Հայաստանը պահանջի, դեռ մի բան էլ Ադրբեջանն է փոխհատուցման հարց բարձրացնում

«Փաստ». Փոխանակ Հայաստանը պահանջի, դեռ մի բան էլ Ադրբեջանն է փոխհատուցման հարց...

09:01

«Հրապարակ». Վեհափառը պատրաստ է ներել իր հասցեին վիրավորանքները` միայն թե թույլ տան մի քիչ մոտենա ՔՊ-ական արքունիքին

«Հրապարակ». Վեհափառը պատրաստ է ներել իր հասցեին վիրավորանքները` միայն թե թույլ տան մի քիչ մոտենա...

09:58

«Ժողովուրդ». Պատերազմից 4 տարի անց 88 ԴՆԹ նույնականացված, բայց չհուղարկավորված զինվորի մարմին կա

«Ժողովուրդ». Պատերազմից 4 տարի անց 88 ԴՆԹ նույնականացված, բայց չհուղարկավորված զինվորի մարմին...

09:47

«Ժողովուրդ». Արցախի հարցի լուծողը ժողովուրդն է. Նիկոլ Փաշինյանի խոստումն ու սուտը. Մաս 222

«Ժողովուրդ». Արցախի հարցի լուծողը ժողովուրդն է. Նիկոլ Փաշինյանի խոստումն ու սուտը. Մաս...

09:33

«Հրապարակ». Ռոմանոսի գլխին էլ են մութ ամպեր կուտակվել

«Հրապարակ». Ռոմանոսի գլխին էլ են մութ ամպեր կուտակվել

09:25

«Ժողովուրդ». ԱՄՆ-ից փոխանցվելիք 20 մլն դոլարին համարժեք գումար Փաշինյանը միայն վատնել է. ԱՆԻՖ-ի հետքերով

«Ժողովուրդ». ԱՄՆ-ից փոխանցվելիք 20 մլն դոլարին համարժեք գումար Փաշինյանը միայն վատնել է. ԱՆԻՖ-ի...

09:15

«Հրապարակ». Խուզարկել են նաեւ ռեկտորի տունը

«Հրապարակ». Խուզարկել են նաեւ ռեկտորի տունը

09:01

«Ժողովուրդ». Մինասյանից հետո պետք է նաև նրա «քաղաքական ընկերոջը»՝ ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանին հեռացնեն պաշտոնից

«Ժողովուրդ». Մինասյանից հետո պետք է նաև նրա «քաղաքական ընկերոջը»՝ ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանին...

09:58

«Փաստ». Եվ դեպի ո՞ւր այդպես անհաղորդ, անկարեկից, անհիշողություն

«Փաստ». Եվ դեպի ո՞ւր այդպես անհաղորդ, անկարեկից,...

09:46

«Ժողովուրդ». Փաստաբանները նոր խնդրի առաջ են կանգնել. դատարան մտած գործերը հայտնի չէ, թե ում են մակագրվել

«Ժողովուրդ». Փաստաբանները նոր խնդրի առաջ են կանգնել. դատարան մտած գործերը հայտնի չէ, թե ում են...

09:34

«Հրապարակ». ՆԳՆ-ում «համար 1 դրություն» է հայտարարվել

«Հրապարակ». ՆԳՆ-ում «համար 1 դրություն» է հայտարարվել

09:25

«Հրապարակ». Կամովին կտա՝ լավ, չի տա՝ կվերցնեն

«Հրապարակ». Կամովին կտա՝ լավ, չի տա՝ կվերցնեն

09:16

«Հրապարակ». «Եվրաքվեի» ընթացքը հուսադրող չէ. քանի մարդ է ստորագրել

«Հրապարակ». «Եվրաքվեի» ընթացքը հուսադրող չէ. քանի մարդ է...

09:02

«Հրապարակ». «Եվրաքվեի» ընթացքը հուսադրող չէ. քանի մարդ է ստորագրել

«Հրապարակ». «Եվրաքվեի» ընթացքը հուսադրող չէ. քանի մարդ է...

09:02