Թուրքիայի կողմից ցեղասպանությունների պատմության ժխտումն անհեթեթ է: Այս մասին Բանգլադեշի անգլալեզու The Daily Star պարբերականում հրապարակված հոդվածում գրել է ճարտարապետ Ադնան Մորշեդը: Հոդվածում, մասնավորապես, ասվում է.
«Բունդեսթագի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձեւի ընդունումից հետո Անկարան Բեռլինից հետ կանչեց իր դեսպանին:
Ծանոթ պատմություն է, այնպես չէ՞: Թուրքիան հետ կանչեց նաեւ Բանգլադեշում իր դեսպանին՝ ռազմական հանցագործի մահապատժից հետո (ծայրահեղական իսլամիստ Մոտիուր Ռահման Նիզամիի - խմբ.): Այս դեպքում Էրդողանն արհամարհական վերաբերմունք ցուցաբերեց 1971 թվականին Բանգլադեշում իրականացված ցեղասպանության հանդեպ:
Չեմ ուզում Թուրքիայի հոգեվերլուծությամբ զբաղվել, երբ խոսքը վերաբերում է ցեղասպանությունների պատմությանը: Բայց հետաքրքիր է, թե ինչպես են հայերի եւ բանգլադեշցիների համար ընդհանուր այդ իրադարձություններն ազդում նրանց ազգային ինքնության վրա: Առավել հետաքրքիր է այն, որ Դաքքայում հայերի պատմության հետքեր կան: Փորձեմ այն ներկայացնել հին Դաքքայի Տաճարների փողոցում գտնվող հայկական Սուրբ Համբարձման եկեղեցու օրինակով:
Եկեղեցին համեստ է, բայց նրա պատմությունը հայերի կյանքի հարուստ խճանկարն է՝ կազմված Արեւելյան Բենգալում նրանց առեւտրական, կրթական, քաղաքական գործունեությունից:
Խրթին իրադրությունը հայերին ստիպել է դիմակայել, նաեւ գործարար եւ միջնորդական ունակություններ ձեռք բերել: Հայերն ուր էլ գնացել են վաճառականությամբ զբաղվելու, ամենուր սովորել են տեղի լեզուն (ի տարբերություն ասիացի եւ եվրոպացի մյուս վաճառականների): Դա նրանց օգնել է շփվել անմիջապես ապրանք արտադրողների հետ:
Հայտնի չէ, թե կոնկրետ երբ են հայերը Դաքքա եկել: Իհարկե, որոշ պատմաբաններ ենթադրում են, որ XVII դարի սկզբին նրանք արդեն ժամանել են Բենգալ, ամենայն հավանականությամբ՝ Պարսկաստանից, որտեղ շահ Աբբասն առեւտրային Ջուղա քաղաքից շուրջ 300 հազար հայերի տեղափոխել է Սպահանի արվարձաններ, որը հետագայում հայտնի է դարձել որպես Նոր Ջուղա:
Մոնղոլական կայսրության պալատական պաշտոնական լեզուն պարսկերենն էր: Այդ պատճառով Պարսկաստանից հայերը դյուրությամբ հարմարվեցին նոր միջավայրին: Տեքստիլի առեւտրով զբաղվելու հմտությամբ հայտնի հայերը բնակություն հաստատեցին Դաքքայում՝ բարձրորակ տեքստիլի առեւտրի կենտրոններից մեկում, զգալիորեն զարգացնելով քաղաքի առեւտրային կյանքը:
Բացի տեքստիլից եւ մետաքսի հումքից՝ հայերը սկսեցին զբաղվել նաեւ աղի, ընկույզի առեւտրով, իսկ XIX դարի սկզբից Բենգալում թեյ էին տարածում: Երբ XVIII դարի վերջին բրիտանացիներն իրենց ձեռքը վերցրին կտորեղենի առեւտուրը, հայերը սկսեցին ուշադրություն դարձնել հողի առքուվաճառքին՝ դառնալով խոշոր եւ հարուստ հողատերեր: Նրանցից են Աղա Արաթուն Միքայելը, Աղա Սարգիսը, Նիկոլաս Մարգար Պողոսը:
Հայերը Դաքքայի բնակիչներին ծանոթացրին նաեւ ձիասայլին, որը մինչեւ XX դարի սկիզբը քաղաքի հիմնական փոխադրամիջոցն էր: Բացի այդ, հայերը քաղաքում արեւմտյան տիպի առաջին հանրախանութը բացեցին:
Հայերի ազդեցությունը միայն առեւտրով չի սահմանակվել: 1848 թվականին Նիկոլաս Պողոսը քաղաքում առաջին մասնավոր դպրոցն է հիմնում: Այն մինչեւ հիմա համարվում է ամենահեղինակավոր կրթական հաստատությունը Հին քաղաքում:
Դաքքայի հայ համայնքը համեմատաբար մեծ չէ, բայց մեծ ազդեցություն է ունեցել տեղական եւ տարածաշրջանային առեւտրի վրա:
Հիմնականում նրանց բնակվել են Հին Դաքքայի Արմանիտոլա թաղամասում՝ կոչված այն գաղութի անունով, որտեղ նրանք ժամանակին ապրել են:
Դաքքայի հայերի մեծ մասը բնակվել է Հին քաղաքի՝ եվրոպական ոճով առանձնատներում: Համայնքի կրոնական կյանքի կենտրոնը Սուրբ Համբարձման տաճարն էր՝ կառուցված 1781 թվականին, նախկին մատուռի եւ գերեզմանի ավերակների վրա:
Եկեղեցու համար տարածք է նվիրաբերել Աղա Մինասը, որի կինը մահացել է 1764 թվականին եւ հուղարկավորվել եկեղեցում:
Դժվար է չկարեկցել հայերին, հատկապես՝ նրանց եւ մեր «մոռացված» ցեղասպանությունների լույսի ներքո»:
17:23
17:05
16:55
16:22
16:05
12:55
12:48
11:51
11:33
11:12
10:45
10:21
10:02
13:13
12:48
12:27
12:06
11:47
11:06
10:45
երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |
29 | 30 |
09:42
09:32
09:14
09:01
09:35
09:17
09:01
09:56
09:44
09:36
09:25
09:14
09:02
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:49
09:36
09:31
09:15
09:02
09:45
09:36
09:27
09:15
09:01
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34