Photo. Ինչո՞ւ այցելել Արցախ

15.06.16 | 23:30

Որպես բնակավայր Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետությունը ձևավորվել է 19-րդ դարի սկզբին՝ Վարարակն գյուղի տեղում։ ԼՂՀ-ի մայրաքաղաքը` Ստեփանակերտը, վերանվանվել է կոմունիստական կուսակցության, աշխատավորների միջազգային շարժման գործիչ Ստեփան Շահումյանի պատվին:
ԼՂՀ-ն որպես զբոսաշրջային երկիր շատերի համար դեռևս անծանոթ է, սակայն շատերն էլ այն գիտեն իրենց ամենահայտնի «ժենգյալով հաց»-ի շնորհիվ:
Տարեցտարի ավելանում են զբոսազրջիկների թիվը Արցախում, դա վկայում է այն փաստը, որ երկրամասն ավելի հաճախ է ընգրկվում աշխարհի ամենագրավիչ զբոսաշրջային երկրների վարկանիշում։

Զբոսաշրջիկներին գրավում են ոչ միայն Արցախի տեսարժան վայրերը, պատմական հուշարձանները, բնությունը, առողջ միջավայրը, այլև արցախցիների սիրալիրությունը, բարյացակամությունը , հյուրընկալությունը, ինչպես նաև ինքնատիպ արցախյան խոհանոցը:

Slaq.am-ը ներկայացնում է Արցախի տեսարժան վայրերը, որոնք տեսնելու համար գոնե մեկ անգամ արժե այցելել Արցախ:

Մենք ենք, մեր սարերը

Հուշարձանի իսկական անվանումը «Մենք ենք, մեր սարերն» է։ Արձանը շատերին հայտնի է որպես «Պապիկ-տատիկ»։ Այն տեղադրվել է 1967 թվականին, գտնվում է բլրի գագաթին: Արձանը խորհրդանշում է արցախյան հողի և ժողովրդի արմատների միջև արյունակցական կապը։ Հուշարձանն իրենից ներկայացնում է ավանդական տարազով տարեց ղարաբաղցի ամուսինների՝ ուս-ուսի, հպարտ ու անհողդողդ կեցվածքով ու սևեռուն հայացքով։ Հուշակոթողի տեղադրմանը դեմ է եղել Սովետական Ադրբեջանի ղեկավարությունը։ Ավելին՝ բողոք է բարձրացվել Ստեփանակերտ քաղաքի մերձակայքում այդ քանդակը տեղադրելու առթիվ։ Սակայն այնուամենայնիվ, այն տեղադրվեց։

Տիգրանակերտ

Տիգրանակերտը հին հայկական, հելենիստական քաղաք է Լեռնային Ղարաբաղում, գտնվում է Մարտակերտի շրջանի հարավ-արևելքում, Խաչեն գետի աջ ափին։ Կառուցվել է մ.թ.ա. 1-ին դարում, հայոց արքա Տիգրան Մեծի կողմից, որը նորաստեղծ հայկական կայսրության մեջ հիմնել էր իր անունը կրող չորս քաղաք։ Այստեղ շատ հաճախ իրականացում են պեղումներ: 2010 թ մայիսին Տիգրանակերտի տարածքում գտնվող ամրոցում բացվել է պեղումների թանգարանը, որը այցելուներին ներկայացնում է 5-ամյա աշխատանքների ընթացքում հայտնաբերված ցուցանմուշները։

Գանձասար

Գանձասարը Իր անունը ստացել է Վանք գյուղի դիմաց գտնվող բլրի անունից, որի ընդերքում կան արծաթի և այլ մետաղների հանքեր։ Վանքն ունեցել է հարուստ ձեռագրատուն, դպրանոց, որտեղ ստեղծվել են բարձրարժեք ձեռագրեր, կրթվել են հոգևոր գործիչներ։Գանձասարի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին կառուցվել է 1216 – 1238 Հասան-Ջալալ իշխանի կողմից։ 1923-ից՝ Ադրբեջանին բռնակցվելուց հետո, ցավոք, չի գործել, և միայն հնարավոր է եղել այն նորոգել 1993-1997 թվականներին։ Ըստ պատմական փաստերի՝ Գանձասարում են ամփոփված Հովհաննես Մկրտչի գլուխը, Հովհաննես Մկրտչի հոր՝ Զաքարիայի արյունը, Գրիգոր Լուսավորչի «Օրէնուսույց սուրբ ծնոտը», Լուսավորչի թոռ Գրիգորիսի, սուրբ Պանտալեոն բժշկի և այլ նահատակների սուրբ նշխարները։

Ժայռակերտ առյուծ

Առյուծի ժայռաքանդակի ստեղծման մտահղացումը եղել է 2006 թվականից։ Նկարիչ Արամ Ավագյանը առյուծի քանդակի վրա սկսել է աշխատել 2007 թվականից։ Այն կերտվել է Գանձասարի համալիրի «Ծովին քար» հյուրանոցին հարակից տարածքում:

Դադիվանք

Դադիվանը հնագույն վանական համալիր է Արցախում, գտնվում է Մռավ սարի անտառապատ լանջերին՝ Թարթառ գետի ձախ ափին։ Ըստ ավանդության՝ կառուցվել է դեռևս I դարում Սուրբ Դադեի գերեզմանատեղիում։ Դարերի ընթացքում վանքը բազմիցս ավերի ու ավարի է ենթարկվել արաբական, ապա սելջուկական արշավանքների ժամանակ։ Սակայն ամեն անգամ կրկին վերականգնվել է և ավելի ընդարձակվել։Վանական համալիրում եղել են տարբեր շինություններ. 2 ժամատուն, 2 հնագույն եկեղեցի, միաբանական խցեր, հյուրանոց, գործատուն, գրատուն, և այլն։

Կանաչ ժամ եկեղեցի

Կանաչ Ժամ եկեղեցին գտնվում է Լղհ-ի Շուշիի շրջանի Շուշի քաղաքում։ Անունը ստացել է այն պատճառով,քանի որ ժամանակին եկեղեցու գմբեթը եղել է կանաչ գույնի։Համաձայն շինարարական արձանագրության, եկեղեցին կառուցվել է 1818 թ. Ղարաբաղցոց նախկին փայտաշեն եկեղեցու փոխարեն: Պատերի մեջ տեղադրված էր նախկին եկեղեցու արձանագրությունը:

Սուրբ Ամենափրկիչ

Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց Եկեղեցի, Շուշիի մայր տաճարն է, կառուցված 1868-1887 թթ.։ Գանձասարից հետո՝ Արցախի երկրորդ կարևորագույն հոգևոր կենտրոնն է։ Ներկայումս այստեղ է գտնվում Արցախի թեմի առաջնորդի նստավայրը։ Շուշիի ջարդերից հետո՝ 1920 թ-ին տաճարը դադարեց գործելուց։ Ազերիների իշխանությանն անցնելուց հետո օգտագործվեց նախ որպես ամբար, իսկ հետագայում որպես ավտոտնակ։ Այդ ժամանակշրջանում էլ կործանվեցին տաճարի մուտքի մոտ դրված հրեշտակների արձանները։ Մինչև ազատագրումը գտնվում կիասվեր վիճակում, իսկ գմբեթը փլված էր։ Ղարաբաղյան պատերազմի ժամանկ այստեղ էր գտնվում ազերիների «ԳՐԱԴ» հրթիռային համակարգի պահեստը։ Ազատագրումից հետո տաճարն ամբողջովին վերանորոգվել է և գործում է սկսած 1998 թվականից։

Հունոտի կիրճ

Հունոտի կիրճը Ղարաբաղի ամենասիրուն վայրերից մեկն է: Ավելի քան 3կմ ձգվածությամբ և 1000մ խորությամբ ժայռապատ կիրճը ծածկված է խիտ անտառներով: Կիրճի խորքում գտնվում է եզակի բնական հուշարձան – քարանձավ, որի մեջ կարելի է մտնել միայն անցնելով ջրվեժի վարագույրը: Այդտեղ պահպանվել են միջնադարյան Հունոտ գյուղի ավերակները, բազմաթիվ ջրաղացներ, 3 քարե կամուրջներ, ինչպես նաև եկեղեցի և պարիսպներ, որոնք մեծ դեր են խաղացել քաղաքի պաշտպանության ժամանակ: Հարակից գյուղերի բնակիչները դեռ օգտվում են կամարակապ կամուրջից, որը կառուցվել է 1720թ. –ին: Կիրճ կարելի է իջնել կտրուկ քարե խութերով, Շուշիի բարձրավանդակի արևելյան մասով՝ Ջդրդյուզով, որտեղից բացվում է քաղաքի շրջակայքի հիասքանչ համայնապատկերը:

Ժենգյալով հաց

Եվ վերջում չէի կարող չանդրադառնալ Ղարաբաղի ամենահայտնի Ժենգյալով հացին:

Ժենգյալով հացը ղարաբաղյան խոհանոցի, ինչպես նաև Կապանի և Գորիսի խոհանոցի ուտեստներից, որը բաղկացած է կանաչիներով լցված հացից։ Որոշ շրջաններում այն նաև կոչվում է պինջարով հաց, հացի մեջ օգտագործած պինջարի շնորհիվ։

Ժինգյալով հացը մոտ 25 տեսակի կանաչիներով պատրաստաված տափակ բլիթ է։