«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Իգոր Մուրադյանը:
Զրուցելու ենք գլոբալ խնդիրների, աշխարհաքաղաքական գործընթացների և այս համատեքստում՝ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ վերջին զարգացումների մասին:
– Պարոն Մուրադյան, ի՞նչ վիճակում են այսօր ՆԱՏՕ-ի և Ռուսաստանի հարաբերությունները Վարշավայում կայանալիք ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին ընդառաջ: Կարո՞ղ ենք ասել, որ այդ հարաբերությունները գնալով սրվում են:
– Նախ պետք է հարց տալ՝ ինչո՞ւ սկսվեց պատերազմը ապրիլի սկզբին և ոչ թե դրանից շուտ կամ ուշ, և ինչո՞ւ այն երկար չտևեց: ՆԱՏՕ-ն նոր ծրագիր է պատրաստում Արևելյան գործընկերության պետությունների՝ Ուկրաինայի, Վրաստանի, Մոլդովայի, Հայաստանի և մյուս երկրների համար: Այդ ծրագիրը Հայաստանի համար կոչվում է «պլանավորման և վերանայման գործընթաց»: Այս արտահայտությունը ինքնին ոչինչ չի ասում: Այն կազմակերպությունները, որոնք իբր թե ՆԱՏՕ-ական են Հայաստանում, գտնվում են իշխանությունների վերահսկողության ներքո: Դրանք ստեղծվել են այն նպատակով, որպեսզի արգելափակվեն տեղեկությունները և բավարար ինֆորմացիա չտրվի հանրությանը: Այսպես էլ ապրում ենք:
Սա նոր ծրագիր է, այն իրականացվել է տարբեր երկրներում: Այն ավելի մեծ՝ Գործընկերություն հանուն խաղաղության ծրագրի շարունակությունն է, որը ենթադրում է բանակի արդիականացում, զինված ուժերի պատրաստություն և համագործակցություն ՆԱՏՕ-ի հետ: Այս ծրագիրը չընդունելը նշանակում է հեռու մնալ այսօրվա իրական աշխարհից: Ես մտավախություն ունեմ, որ Հայաստանը չի ընդունի այս ծրագիրը, թեև Պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է ՆԱՏՕ-ում, որ պատրաստ է ընդունել այն և շատ է հետաքրքրված դրանով: Ինչո՞վ է պայմանավորված իմ այս մտավախությունը. մենք հիշում ենք, թե ինչ եղավ 2013թ. սեպտեմբերի 3-ին, եղավ այն, ինչ չի կարող լինել նորմալ աշխարհում: Սա նշանակում է, որ մենք կարող ենք նաև այս կերպ վարվել: Իսկ ի՞նչ հետևանքներ կարող են լինել, եթե մենք չընդունենք այս ծրագիրը: Հարցն այն չէ, որ մեր բանակը կդառնա հետամնաց ու չի կարող հասնել որոշակի ստանդարտների: Խնդիրն այն է, որ մենք աստիճանաբար կկորցնենք մեր ինքնիշխանությունը, թեև արդեն կորցրել ենք, բայց այդ դեպքում ավելի շատ կկորցնենք և ըստ էության կդադարենք լինել սուբյեկտ:
– Փաստորեն, Դուք այս գործընթացը ուղղակիորեն կապում ենք Ղարաբաղյան խնդրի հետ:
– Ես նկատի ունեմ, որ պատերազմը սկսվեց այն պատճառով, որ Ռուսաստանն ուզում է կանգնեցնել ՆԱՏՕ-ի առաջխաղացումը դեպի արևելք՝ Արևելյան Եվրոպա և Հարավային Կովկաս: Սա Ռուսաստանի թիվ մեկ առաջադրանքն է եղել: Բոլորն էլ հասկանում են սա: Եվ հիմա խնդիրն այն է, որ մենք կորցրել ենք հարմար պահը, որովհետև գործնականում այլևս չի մնում որևէ հնարավորություն հասնելու առաջընթացի պաշտպանական, անվտանգության, տնտեսության ոլորտներում: Եվ ես տեսնում եմ, որ Հայաստանը շարունակում է առաջ շարժվել ռուսների սցենարով: Այդ սցենարը ենթադրում է թույլ չտալ ՆԱՏՕ-ի մուտքը տարածաշրջան: Մյուս կողմից՝ դա հնարավոր չէ: Վրաստանը նոր, շատ բարձր կարգավիճակ է ստացել ՆԱՏՕ-ում՝ հատուկ գործընկերոջ կարգավիճակ, Վրաստանի զինված ուժերը՝ ՆԱՏՕ-ի օպերացիոն զորքերի մաս: ՆԱՏՕ-ն հայտարարել է, որ ձգտում է զգալիորեն ամրապնդել մշտական ներկայությունը Սև ծովում: Սև ծովը մեկուսացված տարածաշրջան չէ, ավելի ճիշտ է ասել՝ սևծովյան-կովկասյան տարածաշրջան: Այսպես, թե այնպես, ՆԱՏՕ-ն ներկա է լինելու և՛ Սև ծովում, և՛ Կովկասում:
– Հիմա ամբողջ հակամարտությունը ՆԱՏՕ-ի և Ռուսաստանի միջև Սև ծովի՞ շուրջ է:
– Այո՛, իհարկե: Նման բան չկար բոլորովին վերջերս՝ 2-3 տարի առաջ, ամերիկացիները նման բան չէին ծրագրել, իսկ անգլիացիներն ասում էին՝ մենք կուզենանք ներկայություն ունենալ Սև ծովում, բայց մենք բավարար ուժեր չունենք: Գերմանիան ասում էր, թե դա շատ հեռու է իրենց շահերից: Ֆրանսիան ընդհանրապես չէր խոսում այդ մասին, այսինքն՝ ՆԱՏՕ-ում, ըստ էության, խոսակցություն չկար այդ հարցի վերաբերյալ: ՆԱՏՕ-ն չէր ուզում մտնել Սև ծով: Ինչո՞ւ. դա հղի էր ռուսների հետ առճակատման վտանգով, և բացի այդ՝ Թուրքիան չէր ուզում դա: Այսօր բոլորովին այլ իրավիճակ է: Հնարավոր չէ չդիմադրել ռուսական էքսպանսիային, անհրաժեշտ է կանգնեցնել ռուսներին: Ինչ վերաբերում է Թուրքիային, վիճակը հետևյալն է. Թուրքիան փորձեց առճակատվել ռուսներին, բայց հասկացավ, որ որևէ արդյունք չի տալիս, և հիմա ուզում է հաշտվել ռուսների հետ, միաժամանակ Թուրքիան չի կարող ասել, որ ՆԱՏՕ-ն չպետք է լինի Սև ծովում:
– Իմիջիայլոց, կա 1936թ. Մոնտրյոյի համաձայնագիրը, որը սահմանափակում է ոչ սևծովյան պետությունների ռազմանավերի մուտքը Սև ծով:
– Այդ համաձայնագիրը չի խախտվելու, Մոնտրյոյի դրույթները պահպանվելու են: Այդ նավերը լինելու են Սև ծովում՝ այդ համաձայնագրի դրույթներին համապատասխան: Դա բավական լայն համաձայնագիր է, այն թույլատրում է օտարերկրյա պետությունների բավական մեծ թվով ուժերի ներկայություն Սև ծովում: Ռուսները չեն կարող հույսը դնել դրա վրա: Ամեն ինչ նորմալ կլինի: Նրանք ստիպված կլինեն համակերպվել: Իսկ նավատորմը Սև ծովում արդեն իրեն ցույց է տվել: Ռուսներն ուզում էին դեսանտ իջեցնել Օդեսայում, բայց հայտնվեց ՆԱՏՕ-ի նավատորմը և կանխեց դա: Որոշ պետություններ բավական տարօրինակ են իրենց պահում: Օրինակ՝ Բուլղարիան, Վրաստանը պատրաստ չեն նմանատիպ մանևրների, նավատորմի նման գործունեության, բայց միաժամանակ կա Ռումինիա, Ուկրաինա, որոնք ունեն իրենց նավահանգիստները: Այնպես որ, ՆԱՏՕ-ն կլինի Սև ծովում:
Այս տեսանկյունից՝ Կովկասը չի կարող անմասն մնալ այս իրադարձություններին: Եթե մենք չընդունենք այդ ծրագիրը, նշանակում է՝ մենք ՆԱՏՕ-ի հակառակորդն ենք: ՆԱՏՕ-ի դիվանագետները, պաշտոնյաները կարող են լավ խոսքեր ասել մեր մասին, բայց այդ խոսքերը որևէ նշանակություն չունեն, եթե մենք չընդունենք այդ ծրագիրը և չինտեգրվենք ՆԱՏՕ-ին:
– Իսկ միավորված ՀՕՊ համակարգի ստեղծումը, որը փաստորեն պիտի լինի Ռուսաստանի Հարավային ռազմական օկրուգի հրամանատարության ներքո, նույնպե՞ս կապված է Սև ծովում ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման հետ: Ի՞նչ օգուտներ կարող է տալ այս համակարգը և նաև ի՞նչ հնարավոր վտանգներ է պարունակում:
– Սա միևնույն խնդիրն է՝ թույլ չտալ ՆԱՏՕ-ին մտնել Կովկաս: Մեր օդային տարածքը ռուսներին տալը նշանակում է՝ դառնալ ՆԱՏՕ-ի հակառակորդը: Մեր ինչի՞ն է դա պետք: Ի՞նչ են ռուսները արել մեզ համար: Ռուսները դավաճանել են մեզ, նրանք մեզ դավաճանում են ամեն օր: Պետք է փորձենք հեռանալ սրանից: Արդյոք կարո՞ղ ենք մենք դա անել: Եթե ինձ հարցնեք, ես կասեմ՝ ոչ, մենք կմնանք որպես գաղութ, վասալ:
– Ի՞նչ նկատի ունեք, երբ ասում եք՝ Ռուսաստանը մեզ դավաճանել է:
– Դա հասկանում են բոլորը, նույնիսկ հասկացել են ռուսական գործակալները, որոնք շատ են Հայաստանում և Ղարաբաղում: Նրանք հասկացել են, որ ռուսները մեզ հանձնել են: Զենք չի լինի, սպասել պետք չի:
– Նկատի ունեք 200 միլիոն դոլար արժողությամբ զե՞նքը…
– Զենք պետք է ակնկալել միայն մի դեպքում՝ եթե մենք օդը հանձնենք ռուսներին և չընդունենք ՆԱՏՕ-ի ծրագիրը: Բայց մենք չգիտենք, թե դա ի՞նչ տեսակի զենք կլինի: Ոչ ոք չգիտի:
Ռուսներին անհրաժեշտ էր այս պատերազմը: Նրանք պարտվել են այս պատերազմը, ես չէի ասի, թե նրանք հաղթել են: Նրանք պարտվել են, բայց ոչ մեզ: Կովկասում նրանք հաղթել են, բայց պարտվել են միջազգային ասպարեզում: Ըստ երևույթին, նրանք հույս ունեին, որ Հայաստանը կպարտվի այս պատերազմում և օգնություն կխնդրի Ռուսաստանից: Այդպիսի Հայաստանը փախչելու տեղ չունի, ստիպված է մնալ Ռուսաստանի վասալը: Ռուսները հույս ունեին, որ Հայաստանը կհանձնի տարածքները Ադրբեջանին, և Ռուսաստանը կսկսի վերահսկել իրավիճակը: Նրանք միշտ ասում են, թե ամերիկացիներն առաջարկում են դիտարկման համակարգ ներդնել շփման գծում: Բայց ճշմարիտն ասած՝ դա ոչ թե դիտարկման, այլ անվտանգության համակարգ է: Իսկ ռուսներն առաջարկում են վերահսկողություն սահմանել: Վերահսկողություն չկա, նրանք չկարողացան որևէ բան վերահսկել: Եվ հիմա ռուսները չկարողացան մեկ այլ բան անել՝ որպես իրավահավասար գործընկեր բանակցել ամերիկացիների հետ ղարաբաղյան թեմայով: Նրանք նույն բանը փորձեցին անել նաև Սիրիայի խնդրի պարագայում, բայց այնտեղ էլ ոչ մի բան չստացվեց:
– Դուք կո՞ղմ եք այն վարկածին, որ գործել է ռուս-ադրբեջանական ինչ-որ գործարք Լեռնային Ղարաբաղում, որը շրջանառվում էր որպես «Լավրովի պլան» կամ կարգավորման ռուսական ծրագիր: Դա հիմա պահպանվո՞ւմ է, թե՞ ոչ: Այսինքն՝ որքանո՞վ են փոխվել Ռուսաստանի մոտեցումները մինչև ապրիլ և ապրիլյան պատերազմից հետո:
– Մինչև ապրիլ նրանք հասկանում էին, որ գործողությունների հանգիստ ընթացքը կհանգեցնի ողջ Կովկասը կորցնելուն: Նրանց պատերազմ էր պետք, և նրանք հասկացրեցին ադրբեջանցիներին, որ ժամանակն է սկսել պատերազմը: Հայաստանում կան մարդիկ, որոնք ասում են, թե Հայաստանը մասնակցել է այդ դավադրությանը: Հայաստանին ոչ ոք չի էլ հարցրել, նրա կարծիքը որևէ մեկին չէր էլ հետաքրքրում: Հայաստանն այստեղ ի՞նչ կապ ունի: Այս երկուսը պայմանավորվել են: Ռուսաստանը հաշվի էր առնում, որ նաև պետք է հաշտվել Թուրքիայի հետ, իսկ ինչպե՞ս հաշտվել. պետք է մի բան տալ Ադրբեջանին: Դա ակնհայտ քայլ է Թուրքիայի հետ հաշտվելու համար:
– Նկատի ունեք՝ ղարաբաղյան հարցը կարող է օգտագործվել Ռուսաստանի կողմից Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար:
– Հայ զինվորականները երբեմն ասում են, թե ինչպե՞ս մենք կարող ենք ինտեգրվել ՆԱՏՕ-ին, չէ՞ որ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է: Դա հիմարություն է: Ես չեմ հասկանում, թե ինչպես կարելի է ժամանակակից աշխարհում այդպես մտածել: Թուրքիան վաղուց ՆԱՏՕ-ի հուսալի անդամ չէ: Թուրքիան այսօր ՆԱՏՕ-ի գլխավոր խնդիրն է, և դժվար է Թուրքիային անվանել ՆԱՏՕ-ի անդամ:
Նկատի ունեք, որ Ադրբեջանը և Թուրքիան… Այո, նրանք իրար հետ են, և ՆԱՏՕ-ն շատ լավ հասկանում է դա: Ամերիկացիները երկար տարիներ փորձում էին հեռացնել Ադրբեջանը Թուրքիայից, և դա ստացվում էր, այժմ չի ստացվում, որովհետև Ադրբեջանն ինչ-որ բան էր ակնկալում Արևմուտքից և որևէ բան չստացավ: Բայց կա Ռուսաստան և Թուրքիա՝ շատ հարմար և հասկանալի գործընկերներ: Նրանք խոսում են իրենց «մարդկանց» հետ, եթե փող կա: ՆԱՏՕ-ն այդ լեզվով չի խոսում, Ամերիկան էլ այդ լեզվով չի խոսում: Դա նրանց ոճը չէ: Այդ իսկ պատճառով ո՛չ Թուրքիան և ո՛չ էլ Ադրբեջանը այսօր չեն համարվում գործընկեր Արևմուտքի համար, և սա չափազանց կարևոր հանգամանք է: Դա կարող է չլինել 5-10 տարի անց, բայց այսօր անհրաժեշտ է օգտվել այս իրավիճակից՝ ՆԱՏՕ-ին ինտեգրվելու համար:
– Դուք ասում եք, որ Ռուսաստանը կարող է որոշ տարածքներ հանձնել Ադրբեջանին: Ո՞րն է դրա նպատակը, ընդրգրկել Ադրբեջանը իր աշխարհաքաղաքական տիրույթի մե՞ջ: Այստեղ պայքար կա՞ Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև:
– Պայքար չկա: Նրանք գիտեն, որ միշտ էլ կարող են պայմանավորվել Ղարաբաղի հարցում: Ղարաբաղյան հարցը երբեք էլ շատ չի հետաքրքրել Թուրքիային, այդ հարցը հետաքրքրել է Թուրքիային այն իմաստով, թե որքանով նա կարող է ուժեղացնել իր ներկայությունը Հարավային Կովկասում: Նա հասկանում է, որ հնարավոր չէ հանձնել Ղարաբաղը Ադրբեջանին ո՛չ ռազմական, ո՛չ քաղաքական ճանապարհով, կարելի է դա անել միայն կրիմինալ ճանապարհով, եթե Ռուսաստանը ստիպի Հայաստանի ղեկավարությանը, որը վաղուց պատրաստ է և հայտարարում է, որ այդ տարածքները պետք է հանձնվեն:
Ես ուզում եմ մի բան ասել՝ Ադրբեջանը պետություն չէ այն իմաստով, որ մենք ենք պատկերացնում: Ադրբեջանը վայրի հորդա է, և ասել, թե կարելի է տարածքների մի մասը տալ Ադրբեջանին և պահպանել խաղաղությունը, կատարյալ ապուշություն է: Հանձնել տարածքները՝ նշանակում է հանձնել ողջ Ղարաբաղը, իսկ միգուցե ոչ միայն Ղարաբաղը: Այդ քայլը այսպիսի հետևանքներ կունենա:
– Ամբողջ խնդիրը հենց դա է, որ հանրության մեջ նորից տարածվում են այդ տրամադրությունները, որ հայկական կողմը կարող է տարածքներ հանձնել Ադրբեջանին հայտնի չէ, թե ինչի դիմաց: Այդ քննարկումները ակտիվացան Նովրուզ Մամեդովի հայտարարությունից հետո, թե իբր Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահները համաձայնություն են տվել հիմնախնդրի փուլային կարգավորմանը, և հայկական կողմը Ադրբեջանին պիտի հանձնի 5 շրջաններ:
– Մի բան եմ ուզում ասել այդ հարցի վերաբերյալ: Մենք փոքր պետություն ենք, փոքր ժողովուրդ: Ինչո՞ւ հանրությունը տեղյակ չի գործընթացից, այն քաղաքական իրադարձություններից, որոնք տեղի են ունենում: Ինչո՞ւ պիտի ենթադրենք, հորինենք ինչ-որ բան: Չի՞ կարելի մեզ ճշմարտությունն ասել: Ինչո՞ւ պիտի ադրբեջանցիներն ասեն մեզ ճշմարտությունը:
– Բայց Դուք կարծում եք, որ Մամեդովը ճշմարտությո՞ւնն է ասել, թե՞ դա այլ նպատակով արված հայտարարություն էր:
– Միանգամայն հնարավոր է, որ նա ճշմարտությունն է ասել, շատ հնարավոր է: Ինչո՞ւ է նախագահը գնացել Ղարաբաղ: Նա առաջին անգամ չի մեկնում այնտեղ այս հարցով և վերադառնում է միևնույն արդյունքով, որ դա հնարավոր չէ: Ըստ երևույթին այժմ նա որոշել է, որ դա հնարավոր է: Հիմա իրավիճակը փոխվել է: Նա այնտեղ հարց է տալիս՝ իսկ դուք կկարողանա՞ք պաշտպանել այդ հողերը: Ընդհանրապես ինչպե՞ս կարող է երկրի նախագահն այդպիսի հարց տալ իր ժողովրդին, իր բանակին, և ընդհանրապես ի՞նչ է այնտեղ տեղի ունենում: Թող ասեն մեզ: Մենք չգիտենք՝ ինչ է ծրագրում ՆԱՏՕ-ն, ի՞նչ նպատակներ ունեն ամերիկացիները, ռուսները: Մենք ոչինչ չգիտենք, միայն ենթադրություններ ենք անում:
Ես մի հարց եմ տալիս. տվյալ իրավիճակում, այսօր արևմտյան հանրությունը, նկատի ունեմ Միացյալ Նահանգները, Եվրամիությունը և ՆԱՏՕ-ն ուզո՞ւմ են, որ Հայաստանը պարտվի այս պատերազմում: Չէ՞ որ նրանք հասկանում են, որ պարտված Հայաստանը կմնա Ռուսաստանի վասալը: Բոլորն են դա հասկանում: Հետևաբար, եթե մենք ցանկանում ենք գոյատևել և գոյություն ունենալ որպես պետություն և ազգ, մենք այլ ճանապարհ չունենք, քան ինտեգրվել ՆԱՏՕ-ին և Եվրամիությանը: Արդյոք հնարավո՞ր է դա անել այսօր: Մեր ղեկավարությունը կարո՞ղ է դա անել: Իսկ ինչո՞ւ նա չի կարող դա անել: Սա է գլխավոր քաղաքական հարցը: Մյուս քաղաքական հարցերը լուծվել են:
Ո՞ւմ դեմ պիտի զինված ուժեր ստեղծի Հայաստանը, ո՞ւմ դեմ է նա պատերազմում: Նա պատերազմում է Թուրքիայի, Ադրբեջանի դեմ և պատերազմելու է Ռուսաստանի դեմ: Այլ տարբերակ չկա: Իսկ ի՞նչ է անում ՆԱՏՕ-ն Թուրքիայի՝ Հարավային Կովկասի ռազմական գործողություններին միջամտելու հարցում: ՆԱՏՕ-ն հանդես է գալիս որպես Թուրքիային սահմանափակող, զսպող ուժ: ՆԱՏՕ-ն նպաստում է Հայաստանի դեմ պատերազմին Թուրքիայի միանալո՞ւն: Որևէ մեկը կարո՞ղ է նման պնդում անել: Իհարկե՝ ոչ: Ընդհակառակը՝ այլ առաջադրանք կա, և այդ առաջադրանքն իրագործվում է:
Հիմա տեսնենք, թե ինչպես են գործում Թուրքիան և Ռուսաստանը: Թուրքիան և Ռուսաստանը, այսօր իբր թե լինելով հակառակորդներ (ես դա չեմ տեսնում), հանդես են գալիս միասին՝ Հայաստանի ինտեգրումը ՆԱՏՕ-ին թույլ չտալու համար: Թուրքիան երկար տարիների ընթացքում ամեն ինչ արել է, որպեսզի սահմանափակի մեր մերձեցումը ՆԱՏՕ-ի հետ: Սա ձեռնտու է Ռուսաստանին, որը այլ կերպ է գործել: Նա ուղղակիորեն արգելել է մեզ հարաբերություններ զարգացնել Հյուսիսատլանտյան դաշինքի հետ: Ո՞վ էր դրան դեմ ՆԱՏՕ-ում, Հունաստանը, Ֆրանսիան, Ամերիկան, և վերջիվերջո ամեն ինչ որոշում էր Ամերիկան: Անհրաժեշտ էր պարզել այս ամենը և հայտնել դա հանրությանը, որպեսզի նրանք իմանան: Ինչո՞ւ դա չէր արվում:
– Վերջում փորձենք կանխատեսում անել: Դուք ասում եք, որ ՆԱՏՕ-ն և Արևմուտքը չեն ուզում, որ Հայաստանը պարտվի: Իսկ ի՞նչ է ուզում, Ձեր կարծիքով, Ռուսաստանը: Ինչպե՞ս կընթանա կարգավորման գործընթացը հետագա ամիսներին և ինչպե՞ս կզարգանա իրավիճակը հակամարտության գոտում: Կլինի՞ նոր էսկալացիա:
– Դուք նկատի ունեք պատերազմը: Պատերազմ, իհարկե, կլինի: Ամբողջ հարցն այն է, թե ինչպիսի պատերազմ կլինի: Եթե ռուսները հասկանան, որ նրանք չեն կարողանում իրագործել իրենց ծրագիրը, և Հայաստանը հեռանում է Ռուսաստանից, նրանք կփորձեն հրահրել պատերազմ: Այդ իսկ պատճառով պետք է ցույց տալ, որ այս տարվա հուլիսի 8-9-ը մեր նախագահը ներկա կլինի ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին և կհայտարարի, որ Հայաստանը ձգտում է ինտեգրվել այդ դաշինքին: Անհրաժեշտ է հայտարարել դրա մասին: Ռուսաստանն այդքան հզոր չէ, որքան թվում է, Ռուսաստանն այդքան ուժեղ չէ, որքան նրան ներկայացնում են, որովհետև որոշ մարդկանց ձեռնտու է Ռուսաստանին ուժեղ ներկայացնելը: Բայց Ռուսաստանը այսօր հանդես չի գա որպես ագրեսոր Վրաստանի, Ուկրաինայի, որովհետև նա վախենում է: Նա շատ է ուզում վերադառնալ «Մեծ ութնյակ», նա ուզում է, որ հանեն պատժամիջոցները:
– Պուտինի վերջին հայտարարությունը, թե ԱՄՆ-ը աշխարհի միակ գերտերությունն է, դրանո՞վ է բացատրվում:
– Իհարկե, այո: Այսպես ասեմ՝ եթե մենք նորմալ հասարակություն և նորմալ պետություն լինեինք, վաղուց արած կլինեինք մեր եզրակացությունները և այսօր որոշում կկայացնեինք ինտեգրվել ՆԱՏՕ-ին և Եվրոպական միությանը: Եվ ի վերջո՝ պիտի հայտարարվի, որ մենք գործ չունենք այդ Եվրասիական միությունում: Դա մի խուլիգանական, լուսանցքային բլոկ է:
14:02
12:33
12:04
11:11
18:33
18:15
17:47
17:23
17:09
11:47
11:25
11:04
10:35
10:17
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
17:23 21.12.24
11:04 21.12.24
11:25 21.12.24
12:04 22.12.24
10:17 21.12.24
18:15 21.12.24
12:33 22.12.24
17:47 21.12.24
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | |||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |
| 30 | 31 | ||||||
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
09:36
09:28
09:14
09:02
09:53
09:36
09:27
09:02
09:58
09:45
09:33
09:15
09:02
09:58
09:44
09:35
09:14
09:02
09:52
09:36
09:28
09:14
09:14
09:02
09:53
09:17
09:02
09:52
09:37
09:27
09:14
09:02
09:46
09:37
09:26
09:15
09:15
09:02
09:44
09:35
09:26
09:13
09:02
09:17
