Անցնող 2018-ը ՀՀ արտաքին քաղաքական առումով հարուստ էր․ Երևանում Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային գագաթնաժողով, ՀԱՊԿ նախկին գլխավոր քարտուղարի՝ Յուրի Խաչատուրովի նկատմամբ քրեական գործ, ապա հայ -ռուսական վայրիվերումներ, որոնք ձգվեցին մինչև տարեվերջ, Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելի և ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլթոնի՝ տարածաշրջանային այցեր, այս թվում նաև՝ Հայաստան, ՄԱԿ-ում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթ, Աստանա, Սանկտ-Պետերբուրգ, հետաձգված ՀԱՊԿ գագաթնաժողով և բազում այլ իրադարձություններ։
Հարցված 3 քաղաքագետներից Սուրեն Սարգսյանը, Ստյոպա Սաֆարյանն ու Սարո Սարոյանը 2018-ի ամենակարևոր արտաքին քաղաքական իրադարձությունը համարում են հայ-ռուսական հարաբերություններն ու Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովը, որի շրջանակներում 57 պետությունների ԱԳ նախարարներ ու բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, այս թվում՝ Կանադայի վարչապետն ու Ֆրանսիայի նախագահն այցելեցին Հայաստան։
Տարվա ամենակարևոր արտաքին քաղաքական իրադարձությունը՝ Ֆրանկոֆոնիա և ՀՀ-ՀԱՊԿ հարաբերություններ․
Երևանում հոկտեմբեր ամսին անցկացված Ֆրանկոֆոնիայի 17-րդ գագաթնաժողովից ավելի կարևոր բան, ըստ քաղաքագետ Սարո Սարոյանի, Հայաստանն այս տարվա մեջ չի ունեցել։ Ֆրանկոֆոնիան նրա ձևակերպմամբ՝ աշխարհին ներկայանալու ու մեր շահերն իրացնելու բացառիկ հնարավորություն էր։ Քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը ևս այդ կարծիքին է։
Քաղաքագետ Ստյոպա Սաֆարյանի կարծիքով՝ այնուամենայնիվ ՀԱՊԿ-ի հետ կապված զարգացումներն ավելի կարևոր էին։ Հիշեցնենք, որ Փանիկում ռուս զինվորականների աղմկոտ զորավարժություններից անմիջապես հետո հայտնի դարձավ, որ Հայաստանում քրեական հետապնդում է սկսվել ՀԱՊԿ նախկին գլխավոր քարտուղար Յուրի Խաչատուրովի նկատմամբ։ Նախ ռուսաստանյան վերլուծաբանների, ապա արդեն ՌԴ արտգործնախարար Լավրովի բերանով հայկական կողմին երբեմն հասկացնել տվեցին, երբեմն նաև բաց տեքստով ասացին, որ պետք էր Խաչատուրովին հետ կանչել, նոր նրա նկատմամբ քրեական հետապնդում իրականացնել։ ՀԱՊԿ-ը ռազմաքաղաքական կառույց է, ինչպես և ՆԱՏՕ-ն, և որոշ ռուսաստանցի քաղաքագետներ ուղղակի ասում էին՝ պատկերացրեք՝ ինչ միջազգային սկանդալ կլիներ, եթե քրեական հետապնդում իրականացվեր Ստոլտենբերգի նկատմամբ։
Ամառվա կեսերից, երբ ռուս զինվորականները բավականին աղմկոտ զորավարժություններ անցկացրեցին Փանիկ գյուղում, հայ-ռուսական հարաբերությունները բավականին լարված էին․
Լավրով-Բալայան-Զախարովա հայտարություն-արձագանքներ, իսկ Խաչատուրովի հետկանչից հետո՝ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում Հայաստանի ռոտացիայի նկատմամբ Բելառուսի ոտնձգություն։ Եվ չնայած ՀԱՊԿ-ում Գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում Հայաստանի պաշտոնավարման ժամկետը 2020 թվականն է, ինչի մասին տարբեր հարցազրույցներում այս ընթացքում հիշեցրել են արտգործնախարար Մնացականյանն ու պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը, հարցը մինչև տարեվերջ մնաց չլուծված։ Ավելին՝ ՀԱՊԿ անդամ 6 երկրներից 5-ը (բացի Հայաստանից), ստորագրեցին Բելառուսի Անվտանգության խորհրդի ղեկավար Ստանիսլավ Զասին կազմակերպության գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում նշանակելու որոշման նախագիծը: Այս ընթացքում հայկական կողմը շարունակեց պնդել, որ հարցը պետք է լուծվի կոնսենսուսով, իսկ Նիկոլ Փաշինյանն էլ ՀԱՊԿ գագաթնաժողովից առաջ հայտարարեց, որ քանի որ այն, ինչպես և Աստանայում չկա, Վլադիմիր Պուտինի առաջարկով ՀԱՊԿ համաժողովը հետաձգվել է։ Հանուն արդարության նշենք, որ ռուս վերլուծաբանները զգուշացնում էին՝ մոռացեք յան վերջավորությամբ նոր Գլխավոր քարտուղարի մասին, քանի որ սա այն հարցը չէ, որի դեպքում հնարավոր է մոռանալ ու անցնել առաջ։
Ի դեպ, հընթացս ավելացան հայ-ռուսական նոր հակասական ու աղմկալի հայտարարություններ․
Մասնավորապես, ամերիկյան կենսալաբորատորիաներում օտարերկրյա զինվորականների ներկայությունը բացառող հայ-ռուսական պայմանագրի վերաբերյալ Լավրովի հայտարարություն, Փաշինյանի արձագանք, թե նման հարց Պուտինի հետ չի քննարկել, ապա Մարիա Զախարովայի մեկնաբանությունը, թե իրենք գործ ունեն Հայաստան պետության հետ։ Այսինքն՝ այս դեպքում տարանջատվեց պետության ղեկավարն ու առաջին դեմքը։ Սրան գրեթե զուգահեռ ռուսական կողմը տվեց ՀԱՊԿ դիտորդ-անդամի սահմանում, որը կարծես թե հող է նախապատրաստում այն բոլոր վատ սպասումների համար, թե Ադրբեջանը կարող է հրավիրվել ՀԱՊԿ որպես դիտորդ-անդամ։
Հիշեցնենք, որ իշխանության գալուց՝ ԱԺ-ում ընտրվելուց առաջ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում շրջադարձեր չեն լինելու, իսկ Հայաստանը կշարունակի մնալ Եվրասիական տնտեսական միության և Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության անդամ: Ըստ Ստյոպա Սաֆարյանի՝ թե՛ Հայաստանում տեղի ունեցած ներքին արդարադատության գործընթացներից, թե՛ այն բանաձևից, որը արտաքին հարաբերություններ բերեց նոր իշխանությունը, Հայաստանը փորձում է սրբագրումներ մտցնել ՀՀ-ՌԴ երկկողմ, ՀՀ-ՀԱՊԿ, Երևան-Աստանա, Երևան-Մինսկ հարաբերությունները։ «Դա ինքնիշխանության, փոխադարձ հարգանքի և միմյանց ազգային շահերի նկատմամբ զգայունակության թեզ էր»,-ասում է Ստյոպա Սաֆարյանը։
Սանկտ Պետերբուրգում հայ համայնքի հետ հանդիպմանը Նիկոլ Փաշինյանը նման շեշտադրումներ արեց՝ ասելով․ «Հայաստանն ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա ապացուցել է հավատարիմ դաշնակից լինելու փաստը: Ցավոք, սա չենք կարող ասել ՀԱՊԿ մեր բոլոր գործընկերների մասին, ուստի ասում ենք` եկեք պարզենք մեր հարաբերությունները՝ մենք դաշնակիցնե՞ր ենք, թե` ոչ, եթե դաշնակիցներ ենք, ապա պետք է կատարենք մեր բոլոր պարտավորությունները, բայց մեզ համար հասկանալի չեն այն գործողությունները, որոնք իրենց էությամբ հակասում են այդ պարտավորություններին։ Պետք է իմանանք՝ ում վրա կարող ենք հույս դնել, ում վրա` ոչ: Համոզված եմ, որ ՀԱՊԿ-ն կարող է թույլ չտալ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը զինված մեթոդով լուծելու Ադրբեջանի գայթակղությունը: Հիմա հարց` ՀԱՊԿ-ն իր այդ գործիքը պատրաստվո՞ւմ է կիրառել, թե` ոչ: Սա մեզ համար ռազմավարական նշանակության հարց է: Գլխավոր քարտուղարի հարցը երկրորդական, երրորդական, նույնիսկ հիսուներորդական հարց է: Թող այնտեղ հավերժ լինի Բելառուսի ներկայացուցիչը, բայց մեր փոխադարձ բոլոր պարտավորությունները կատարվեն»։
Անդրադառնալով Փաշինյանի և նոր իշխանությունների հիմնական ընդդիմախոսների՝ հանրապետականների այն դիտարկմանը, որ նորերը մսխում են այն, ինչ իրենք տարիներով կառուցել են, Ստյոպա Սաֆարյանը նկատեց,որ այդ հարաբերությունները հենց նախորդ իշխանությունների օրոք կանգնած էին խնդիրների առաջ։ Այլ բան է, որ նախկինները դրանց մասին հրապարակավ չէին բարձրաձայնում կամ չէին փորձում հարաբերությունների բանաձև փոխել։ Այսինքն՝ Ստյոպա Սաֆարյանն էլ տեսնում է այստեղ խնդիրներ, բայց այնպես չէ, որ դրանք նոր են։
Հայաստան-ԵՄ, Հայաստան-Իրան, Հայաստան-Վրաստան, Հայաստան ԱՄՆ հարաբերություններ
Քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանի հայացքով՝ երկկողմ հարաբերությունների մասով նայելու դեպքում կարելի է արձանագրել մի շարք կարևոր այցեր ու հանդիպումներ․ Վրաստան, Իրանի նախագահի հետ կարևոր հանդիպում ԱՄՆ-ում, ՄԱԿ-ում և այդ ամենը Սուրեն Սարգսյանի գնահատմամբ՝ կարելի է համարել կարևոր ձեռբերումներ։
«Հույս ունեմ՝ նույն տեմպերով էլ կշարունակվի։ Ինչ վերաբերում է հայ-ամերիկյան հարաբերություններին, ապա այստեղ որևէ առաջընթաց չեմ կարող նկատել, որովհետև մեծ հաշվով շատ բան չի փոխվել երկկողմ հարաբերություններում, բարձր մակարդակի շփումներում ու հանդիպումներում։ Հուսանք մարտ-ապրիլ ամիսներին արդեն որոշակի փոփոխություններ կտեսնենք»,- ասում է քաղաքագետը։
Ինչ վերաբերում է Հայաստան-ԵՄ հարաբերություններին, ապա նա ՀՀ-ԵՄ համաձայանգրի իմպլեմենտացիայի մասով նույնպես որևէ անհանգստություն չունի, կարծում է, որ ամեն ինչ նորմալ հունով կընթանա, քանի որ այդ համաձայնագրի հիմնականան բանակցողներից մեկը ԱԳ նախարարի պաշտոնակատար Զոհրաբ Մնացականյանն է։ Ի տարբերություն, Հայաստան-ՌԴ-ՀԱՊԿ հարաբերություններում նա տեսնում է բացթողումներ և դա Գլխավոր քարտուղարի շուրջ ստեղծված զարգացումներն են։ Այս պահի դրությամբ նա գրեթե բացառում է, որ Հայաստանը կկարողանա պահել ԳՔ պաշտոնը։ Արցախյան հարցի կարգավորմանը կանդրադառնա հաջորդիվ։
Ի դեպ, Կրեմլում գտնվող Նիկոլ Փաշինյանը Վլադիմիր Պուտինին հաջորդ տարի հրավիրեց Հայաստան։
hraparak.am
13:24
13:09
12:48
12:32
12:13
10:10
17:39
16:26
16:04
15:48
15:33
14:46
14:31
14:13
14:11
14:02
13:46
13:35
13:19
13:03
13:19 20.06.25
13:35 20.06.25
14:02 20.06.25
16:26 20.06.25
13:03 20.06.25
16:04 20.06.25
15:48 19.06.25
16:32 19.06.25
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | |||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |
| 30 | |||||||
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03
