Այս տարվա մայիս ամսից պատմաբան, հնագետ Միքայել Բադալյանը «Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի տնօրենն է: Նա նաև Էրեբունու հայ- ֆրանսիական հնագիտական արշավախմբի հայկական կողմից համաղեկավարն է, արշավախմբի ֆրանսիական կողմից համաղեկավարը ֆրանսիացի անվանի հնագետ Ստեֆան դե Շամպն է:
Այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նրանք միասին ներկայացրին արշավախմբի առաջիկա ծրագրերը՝ հանգամանորեն անդրադառնալով նաև վերջին տասնամյակում գործունեություն ծավալած հայ-ֆրանսիական հնագիտական արշավախմբի ուշագրավ ձեռքբերումներին:
Միքայել Բադալյանը ներկայացրեց նաև Գեղարքունիքի մարզում գտնվող հայտնի Օձաբերդ կոչվող ամրոցում 2014 թվականից կատարվող պեղումների արդյունքները․ - «Արդեն Օձաբերդում մենք ֆիքսել ենք ուշ ուրարտական և հետուրարտական ժամանակաշրջանի մի շարք կառույցներ և շերտեր, որ հնարավոր եղավ գտնել մեր արշավախմբի շնորհիվ: Անցած տարի եզակի կառույցներ բացեցինք երկու մետր բարձրությամբ: Սևանի ավազանում առաջին նման կառույցներն են»:
Բադալյանի խոսքով, ամրոցում բացվել է նաև ուշ ուրարտական շրջանի եզակի թեքահարթակ, որը տարածվում է միջնաբերդի պարիսպների երկայնքով․ - «Դա եզակի երևույթ է, որովհետև նման թեքահարթակները բնորոշ են խեթական ճարտարապետությանը: Եվ ըստ երևույթին մենք գործ ունենք նոր ֆենոմենի հետ, որը գալիս է լրացնելու մեր շատ բաց գիտելիքները ուրարտական և հետուրարտական ժամանակաշրջանի վերաբերյալ»:
Ինչ վերաբերվում է «Էրեբունի» արգելոց-թանգարանում ընթացող հայ-ֆրանսիական արշավախմբի աշխատանքներին, ֆրանսիացի հնագետ Ստեֆան դե Շամպը դրանք շատ արդյունավետ գնահատեց: Ասաց, որ առաջիկա չորս տարիների ընթացքում հնագիտական պեղումներն ու աշխատանքները նոր տեխնոլոգիաներով են իրականացվելու:
Ֆրանսիացի հնագետը հավելեց, որ այս աշխատանքները նախատեսված են ոչ միայն գիտական հետազոտությունների, այլև նաև զբոսաշրջության զարգացման համար, քանի որ նախատեսվում է թանգարանի այցելուներին նոր ծրագիր ներկայացնել ժամանակակից տեխնոլոգիաների միջոցով:
Անդրադառնալով համատեղ արշավախմբի աշխատանքի արդյունքներին՝ Միքայել Բադալյանը շեշտեց․ - «Տասը տարիների վերջին պեղումների արդյունքում էր, որ մեր շատ պատկերացումներ, որ գալիս էին խորհրդային ժամանակաշրջանից, ուղղակի փոխվեցին, և պարզ դարձավ, որ նախ պետք է դրանք վերանայվեն, և բացի այդ, հողի տակ, որը չէր պեղվել, չեն հասել այդ շերտերին, կան նորանոր շերտեր, որոնք ամբողջովին փոխում են մի շարք ժամանակաշրջանի և Էրեբունու կառույցների մի ամբողջ ժամանակագրություն և տարածքի կազմակերպվածության մասին հարցեր»:
Հայտնի է, որ ուրարտական հուշարձաններ կան նաև ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում՝ Վանի մոտակայքում: «Ազատության» հարցին, թե արդյոք այնտեղ ֆրանս-թուրքական համատեղ արշավախումբ է գործում, Ստեֆան դե Շամպը պատասխանեց․ - «Ոչ: Մենք այլևս չունենք նման արշավախմբեր Թուրքիայի տարածքում: Նախկինում եղել են, այժմ այլևս գոյություն չունեն, որովհետև թուրքական կողմի հետ համագործակցելը դառնում է ավելի ու ավելի դժվար: Եվ ուրարտական շրջանով զբաղվող ֆրանսիական մասնագետներ մենք չունենք»:
Ֆրանսիացի հնագետն ասաց, որ 1996 թվականից է գտնվում Հայաստանում, ավելի քան 20 տարի զբաղվում է պեղումներով, և այս տարիների աշխատանքի ընթացքում, բացի գիտահետազոտական աշխատանքից, իրեն ամենաշատը Հայաստանում ոգևորել է մարդկային հարաբերությունների ջերմ որակը և մարդկային արժանապատվությունը պահպանելը՝ անկախ դժվարություններից:
Ինչ վերաբերում է «Ուրարտու» անվան հետ կապված գիտական շրջանակներում և սոցիալական ցանցերում տեղ գտած բանավեճին, ապա Միքայել Բադալյանն ասաց․ - «Ուրարտուն անպայման մենք պետք է համարենք մեր ժառանգության, մեր՝ Հայաստանի պատմության կարևորագույն մասը և փուլը և ժառանգությունը: Այսօր Ուրարտուն լինելու է նրանը, ով ամենալավն է պեղելու, ամենալավն է փայփայելու և պահպանելու այդ հուշարձանները, ամենալավն է ստեղծելու ուրարտագիտական դպրոց և ամենալավն է հրատարակելու և հանրահռչակելու: Եթե դա անեն թուրքերը, իսկ այսօր Վանի մոտ ստեղծվում է աշխարհի ամենամեծ ուրարտական հավաքածուով թանգարանը 3D անիմացիոն մոդելներով և այլն: Եթե իրենք պեղում են, եթե Տուշպան մտնում է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի մեջ, նրանք ևս հավակնություններ են ունենում: Այսինքն այստեղ խնդիրը ոչ թե բառերով անելն է, այլ գործով»:
azatutyun.am
14:35
14:03
13:34
13:09
11:22
10:44
10:02
12:36
12:21
12:03
11:46
11:16
11:02
10:46
10:33
10:14
09:55
09:44
09:33
09:15
14:35 08.11.25
10:44 08.11.25
14:03 08.11.25
13:09 08.11.25
13:34 08.11.25
11:22 08.11.25
10:02 08.11.25
09:55 07.11.25
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
