Փաստաբան, բնապահպան Նազելի Վարդանյանը, որ Ամուլսարի չշահագործման կողմնակից է, դրա հիմնավորումները, հնարավոր հետևանքները գրավոր ներկայացրել է կառավարության ղեկավարին սեպտեմբերի 6-ին տեղի ունեցած հանդիպման ժամանակ, Նիկոլ Փաշինյանի այսօրվա հայտարարությունը համարում է խայտառակություն ու անօրինական։
Հայտարարության ու հիմնավորումների, դրան նախորդած հանդիպման ընթացքում տեղի ունեցածի, հանքի շահագործման հետևանքների ու ջերմուկցիների սահմանդրական պարտականության մասին Panorama.am-ը զրուցել է Նազելի Վարդանյանի հետ։
Panorama.am – Տիկին Վարդանյանը, Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց. «Այս պահին մենք չունենք Ամուլսարի հանքի շահագործումը արգելելու որևէ իրավական հիմնավորում»։ Համամի՞տ եք։
Նազելի Վարդանյան- Սեպտեմբերի 6-ին էլ ու վերջին մի քանի շաբաթների ընթացքում ես միշտ այն մասին եմ ասում, որ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման ու փորձաքննության» մասին մեր օրենքը հստակ արգելել է ընկերությանը որևէ գործունեություն այնտեղ ծավալել, քանի որ մեկ տարվա ընթացքում իրենք նախատեսվող գործունեությունը չեն սկսել։ Բացի դրանից կան հիմքեր, նոր երևան եկած գործոններ, որոնք նույնպես ուժը կորցրած պիտի ճանաչեն փորձաքննական եզրակացությունը։ Առկա է նաև տեսչական մարմնի՝ ստուգման արդյունքում կայացրած որոշումը, որով արգելված է շահագործումը։ Այն ուժի մեջ է, ուժը չի կորցրել։
Panorama.am-Այսինքն, Դուք պնդում եք հակառակը. առկա են իրավական հիմնավորումներ, որոնք արգելում են հանքի շահագործումը։
Նազելի Վարդանյան-Այո։ Դրա մասին ես ասել եմ, և խնդրել եմ, որ նման հայտարարություն վարչապետը չանի, որովհետև սա խայտառակություն է։ Չի կարելի օրենքները գլխիվայր շրջել։ Ես չգիտեմ նրա կողքն ո՞վ է կանգնած, որ սխալ մեկնաբանում է օրենքը։ Ի դեպ, պետք է ասեմ, որևէ մեկն իրավունք չունի օրենքի մեկնաբանություն անել, դա կարող է անել միայն Սահմանադրական դատարանը, ոչ թե իր կողքը կանգնած մի իրավաբան կամ մի չինովնիկ։
Փաստորեն անընդհատ ինչ-որ տեղեկատվական վակուումի մեջ է (վարչապետը-խմբ.), բայց հիմա չեմ կարող ասել, վակուումի մեջ է, քանի որ ես ասել եմ օրենքների մասին շատ մարամասն, կետ առ կետ ընթերցել եմ, մեկ էջի վրա ներկայացրել եմ այդ ամեն ինչը և կցել եմ այն հոդվածները, որոնք դրան վերաբերում են։ Այսինքն, շատ ժամանակ պետք չէր, որ դա կարդար ու հասկանար, որ հակասություն կա, և դրա մասին չխոսվեր։
Panorama.am-Տիկին Վարդանյան, Նիկոլ Փաշինյանը նշում է՝ «Լիդիան» ընկերությունը, պարտավորվում է հանքը 100 տոկոս անվտանգ շահագործել։ Ձեր կարծիքով, հնարավո՞ր է նման շահագործում։
Նազելի Վարդանյան- Զրո ազդեցության մասին հայտարարությունն ընդհանրապես անհասակնալի է, մանավանդ «Էլարդ»-ի հետ կոնֆերանսից հետո, որովհետև կոնկրետ հարց է հնչում՝ ցիանիդի հարթակի ջուրն ո՞ւր է գնալու, չի երևում։ Եթե չի երևում, ի՞նչ է նշանակում՝ նոր փորձաքննություն պետք չէ։ Այդ կոնֆերանսից պարզվեց, որ դա թերի փաստաթուղթ է և դա չի կարող գործունեության հիմքում լինել։ Ես պնդում եմ, որ նոր փորձաքննության հիմքեր կան, որովհետև մեթոդաբանությունն է փոխվում, մաքրման պասիվ մեթոդից ակտիվին են անցնում, նոր գործոններ ի հայտ եկան հենց այդ նույն կոնֆերանսի ընթացքում։ Այսինքն, այդ փաստաթղթով ընկերությունն իրավունք չունի գործել, իրենք խաբել են մեր պետությանը, իսկ դրա համար պետք է ընկերությանը դատել, ոչ թե աշխատելու հնարավորություն տալ։
Իսկ որ ասում է՝ ոչ մի լիտր ջուր չի լինելու, ոչ մի փոշի խոտերի վրա, չգիտեմ ինչ... դա միֆ է։ 400 հազար դոլար պետական բյուջեից գումար եք տվել, որի յուրաքանչյուր կոպեկի մասով պետք է պատասխան ու հաշվետվություն տան, մարդիկ պարզ ասում են, ազդեցություն կլինի։ Հիմա ասո՞ւմ եք՝ ոչ մի փոշի։ Էդ փոշին ջերմուկցին տեսել է, ջերմուկցին ոչ մի փորձագետի չի հավատում, հավատում է իր աչքերին։ Ջերմուկը երկու տարի փոշու մեջ թաղված է եղել, ձյունն այնտեղ որ միշտ ճերմակ է եղել, կարմիր էր դարձել։ Դա պայթեցումների հետևանք էր։ Գնդեվազցին իր տանը տեսել է սև ջուր, էդ աղմուկը լսել են բնակիչներն ու հանգստացողները, էդ ընկերության աշխատակիցների վարքագիծն են տեսել։ Ջերմուկցին չի ուզում այդ պայմաններում ապրել։
Panorama.am- Ի դեպ, կառավարության ղեկավարը խնդրեց Ջերմուկի բնակիչներին ապաշրջափակել Ամուլսարի հանք տանող բոլոր ճանապարհները։
Նազելի Վարդանյան- Ուրեմն ջերմուկցիները կատարում են իրենց սահմանադրական պարտականությունը, և որևէ մեկն իրավունք չունի խոչընդոտել։ Սահմանդրության մեջ նշվում է, որ յուրաքանչյուր ոք պարտավոր է պաշտպանել շրջակա միջավայրը։ Այդ մարդիկ մեկ ու կես տարի անում են այն, ինչ պետք է աներ պետությունը, իրենց սահմանադրական պարտականությունը փառքով ու պատվով կատարում են։ Եթե իրավապահ որևէ մարմին ոտնձգություն իրականացնի այդ մարդկանց իրավունքների նկատմամբ, խոչընոդտի սահմանադրական պարտականությունը կատարելը, դա կլինի անիրավչություն, սահմանադրական նորմերի խախտում, դրա համար պետք է պատասխանատվություն կրեն այն մարդիկ, ովքեր հրաման կտան նման գործողություններ անել, նաև նրանք, ովքեր կկատարեն դրանք։
Panorama.am-Դուք ասացիք, որ կառավարությունում սեպտեմբերի 6-ի հանդիպմանը ներկայացրել եք հանքի շահագործումը թույլ չտալու համար առկա իրավական հիմնավորումները։ Ո՞րն էր վարչապետ արձագանքը։
Նազելի Վարդանյան-Ես ներկայացրել եմ հիմնավորումները, նույնիսկ նրան խնդրել եմ, որ իրավական մասով հայտարարություն չանի, քանի որ այն, ինչ իրեն ներկայացրել են, լրիվ սխալ է, իսկ հայտարարությունը կլինի խայտառակություն։ Բայց փաստորեն նա գնաց ուրիշ ճանապարհով, ու քանի որ ես զգուշացրել եմ, հիմա հանգիստ խղճով այդ մասին խոսում եմ։ Չի կարելի նման հայտարարություններ անել, անօրինականություն է։ Չի կարելի նման երաշխիքներ տալ, եթե ապացուցված է, որ նման երաշխիք չկա։ Որոշվել է գնալ կարճ, բայց միաժամանակ ամենասխալ ու ամենավտանգավոր ճանապարհով, որը կարող է ունենալ անկանխատեսելի ու ոչ ցանկալի հետևանքներ։ Ես չէի ուզենա, որ նման բան լիներ։
Panorama.am-Շատ է խոսվում այն մասին, որ պաշտոնյաներից ոմանք շահագրգռված են հանքի շահագործմամբ, շրջանառվում է փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանի անունը...
Նազելի Վարդանյան- Համենայն դեպս, իր կողքը մարդիկ կան, որոնք շահագրգռված են ու մշտապես ինչ-որ այդպիսի ուղղություն են տանում՝ անընդհատ ապատեղեկատվություն, օրենքների նոր ու սխալ մեկնաբանություններ։
Panorama.am- Ի՞նչ հակազդող քայլեր կլինեն կամ կլինե՞ն արդյոք։
Նազելի Վարդանյան- Հանքի շահագործմանը հակազդում են մեր օրենքները, միջազգային կոնվենցիաները և նորմերը, ըստ որի, այդ տարածքում հանքարդյունաբերությունն արգելված է։ Կապ չունի «Լիդիանն» է, թե ուրիշ մեկը, պետք է արգելեն ու թողնեն, որ մարդիկ ապրեն իրենց առողջարանային գոտում ու միջավայորւմ։ Այլ որոշում չկա։ Վերջը գալու են սրան, բայց կորուստներով՝ հեղինակության, հավատի, մարդկային, գաղափարի։ Ես չեմ ուզի, որ նման կորուստներ լինեն։
Panorama.am-Փաշինյանն իր խոսքում, որպես հանքի շահագործման հիմնավորումներ հիշատակեց երկրի տնտեսության անվտանգության, արտաքին անվտանգության, միջազգային տնտեսական իմիջի և վարկանիշի հարցերը։ Դրանք իրար համազո՞ր են։
Նազելի Վարդանյան-Գիտե՞ք ինչ, սա ոչ միայն ջերմուկցիների հարցն է, ոչ միայն Սևանի հարցն է։ Սա մեր լինել-չլինելու հարցն է։ Սրա արմատները շատ խորն են։ Ես առանձին փաստաթուղթ եմ ներկայացրել նրան (վարչապետին-խմբ.), և նա գիտի այդ մասին։ Ու եթե դրվում է Հայաստանի, հայերի լինել-չլինելու հարցը, արդեն ոչ մի տնտեսական, քաղաքական հարց դրա կողքը չի կարող լինել։ Կրկնում եմ՝ սա լինել-չլինելու հարց է։ Եթե մարդը թունավորվելու է կամ ճառագայթվելու է, մահանա, իրեն այդ ցածր տոկոսը հետաքրքրո՞ւմ է։ Ի՞նչ է անելու, դագաղի փո՞ղ է ցածր տոկոսով վերցնելու։ Հասկանո՞ւմ եք՝ ինչ հարց է դրվում ինչի դիմաց։ Մեր երկրի, մարդկանց լինել չլինելու հարց է դրված այստեղ։ Ես այդ ամենը ներկայացրել եմ ու ցավ եմ ապրում, որ այդ հանդիպումը զուտ ձևական բնույթ կրեց, մեր ասածի ոչ մի հետք չկա իր հայտարարության մեջ։ Եթե ձևական էր, մենք սկզբից մինչև վերջ չէինք մասնակցել այդ գործընթացին, «Լիդիա՞ն»-ի հետ էիք բանակցում, բանակցեիք, ինչի՞ էիք մեզ ձևի համար կանչում։
14:35
14:03
13:34
13:09
11:22
10:44
10:02
12:36
12:21
12:03
11:46
11:16
11:02
10:46
10:33
10:14
09:55
09:44
09:33
09:15
14:35 08.11.25
10:44 08.11.25
14:03 08.11.25
13:09 08.11.25
13:34 08.11.25
11:22 08.11.25
10:02 08.11.25
09:55 07.11.25
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
