ARM | RUS |

Գիտնականը նշել է մարդկության գոյատեւման գրավականի մասին

27.10.19 | 17:14

Շատ փորձագետներ կապիտալիզմը եւ սպառման աճը համարում են էկոլոգիական խնդիրների, այդ թվում գլոբալ տաքացման գլխավոր պատճառը։ Բայց Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի հետազոտող Էնդրյու Մաքաֆին Wired-ի համար իր հոդվածում համարձակություն է ունեցել այլընտրանք եւ բավական ոչ պոպուլյար տեսակետ հայտնել, տեղեկացնում է HighTech+-ը։ Մաքաֆին թվարկում է մի շարք մռայլ կանխատեսումներ, որոնք անում են միջազգային կազմակերպությունները։ Օրինակ, ՄԱԿ-ը հայտարարել է, որ կլիմայի փոփոխության եւ հողերի դեգրադացման պատճառով մարդկությունը մտել է պարենային ճգնաժամի փուլ։ Խնդիրներ կան ոչ միայն պարենի, այլեւ նյութերի, առաջին հերթին՝ հազվադեպ հանքային տարրերի հետ կապված։ Բայց եւ այնպես, հետազոտողը կարծում է, որ մարդկությանը կհաջողվի գոյատեւել եւ անգամ բարգավաճել շնորհիվ կապիտալիզմի ու տեխնիկական առաջընթացի։ Մաքաֆին դիտարկում է երկու նշանավոր գիտական աշխատանք, որոնք արդեն 1960-1970-ականների սահմանագծին կանխատեսում էին դժվար ժամանակներ մարդկության համար՝ Փոլ Էռլիխի «Պոպուլյացիոն ռումբը» եւ «Աճի սահմանները» զեկույցը, որը պատրաստվել էր Հռոմի ակումբի պատվերով։ Էռլիխի կանխատեսումը մարդկանց թվաքանակի աճի մասին շատ ճիշտ էր, բայց հակառակ հաշվարկների, դա չհանգեցրեց զանգվածային քաղցի։ «Աճի սահմանները» նույնպես շատ իրականացած կանխատեսումներ է պարունակում, բայց մետաղների եւ վառելիքի պակասի մասին պնդումները սխալ դուրս եկան։ Մաքաֆին կարծում է, որ որոշ կանխատեսումների անճշտությունը կապված է այն բանի հետ, որ դրանք հաշվի չեն առնում մարդկանց բնորոշ ընտրողականությունն ու ազատ շուկայի առավելությունները։ Մոտենալով որոշակի ռեսուրսի դեֆիցիտին՝ մարդիկ ամեն անգամ գտել են փոխարինող կամ այլընտրանքային աղբյուր։ Բացի այդ, գոյություն ունի ավելի շատ սպառելու հնարավորություն՝ դրա համար ավելի քիչ ռեսուրսներ եւ էներգիա ծախսելով։ Ըստ Մաքաֆիի, դա տեղի է ունենում արդեն հիմա՝ ի հաշիվ նյութերի ավելի արդյունավետ ծախսի։ Օրինակ, տվիչների առկայությունն օգնում է ֆերմերներին ավելի քիչ ջուր, պարարտանյութ եւ պեստիցիդներ ծախսել։ Իսկ ալյումինե բանկաներ արտադրողները հիմա ծախսում են շատ ավելի քիչ ալյումին՝ ի հաշիվ նոր դիզայնի։ Հետազոտողն այդ գործընթացն անվանում է «սպառման ապանյութականացում» եւ հավաստիացնում է, որ այն տեղի է ունենում ամբողջ տնտեսությունում։ Մաքաֆին ընդունում է գլոբալ տաքացման լուրջ վտանգը, բայց չի հավատում, որ այն կհանգեցնի զանգվածային քաղցի։ Նրա խոսքով՝ գիտական առաջընթացը թույլ կտա կերակրել մարդկությանը, անգամ եթե նրա թվաքանակը, ինչպես կանխատեսվում է, ավելանա եւս 2 մլրդ մարդով մինչեւ 2050 թվականը։ Նյութերի պակաս հետազոտողը նույնպես չի սպասում։ Այնուամենայնիվ, դա գործընթացը ինքնահոսի մատնելու առիթ չի տալիս։ Կան խնդիրներ, որոնք կապիտալիզմը եւ տեխնիկական առաջընթացը միայնակ հաղթահարել չեն կարող։ Դրանց թվում են օդի աղտոտվածությունը, ջերմոցային գազերի արտանետումների աճը, հազվադեպ եւ անհետացող տեսակների պաշտպանությունը, ինչպես նաեւ տնտեսական անհավասարությունը։ Այս խնդիրները պահանջում են արագ լուծում, բայց չարժե անհանգստանալ ռեսուրսների արագ սպառվելու առումով, ամփոփում է Մաքաֆին։


Գրիգոր Ղազարյանը սահմանել է նոր ռեկորդներ և դարձել Եվրոպայի պատանեկան առաջնության չեմպիոն

Գրիգոր Ղազարյանը սահմանել է նոր ռեկորդներ և դարձել Եվրոպայի պատանեկան առաջնության...

21:45

Հրդեհ Երևանի Ջիվանի փողոցի տներից մեկում․ չորս մարտական հաշվարկ է մեկնել դեպքի վայր

Հրդեհ Երևանի Ջիվանի փողոցի տներից մեկում․ չորս մարտական հաշվարկ է մեկնել դեպքի...

21:19

1 200-ից ավելի հայկական բեռնատարներ չեն կարողանում հատել ռուս-վրացական սահմանը

1 200-ից ավելի հայկական բեռնատարներ չեն կարողանում հատել ռուս-վրացական...

21:04

ԱՄՆ Կոնգրեսի պատվիրակությունը օգոստոսին կայցելի Թայվան․ FT

ԱՄՆ Կոնգրեսի պատվիրակությունը օգոստոսին կայցելի Թայվան․...

18:02

Հոսանքի ու ջրի, սպասվող նաև գազի անջատումներով մեզ պատրաստում են մութ ու ցուրտ ձմեռներին. Ստեփան Դանիելյան

Հոսանքի ու ջրի, սպասվող նաև գազի անջատումներով մեզ պատրաստում են մութ ու ցուրտ ձմեռներին. Ստեփան...

17:43

Ստացվում է, որ էկոնոմիկայի նախարարի և ՄՊՀ-ի հայտարարությունների մեջ կան հակասություններ. Գառնիկ Դանիելյան

Ստացվում է, որ էկոնոմիկայի նախարարի և ՄՊՀ-ի հայտարարությունների մեջ կան հակասություններ. Գառնիկ...

17:19

ԲԸՏՄ օրակարգում է անազատության մեջ պահվող վայրի կենդանիների հարցը

ԲԸՏՄ օրակարգում է անազատության մեջ պահվող վայրի կենդանիների...

17:02

Պետությունը կների անհատ տաքսու վարորդների 2015-2019թթ․ պետական տուրքի պարտավորությունների ապառքը

Պետությունը կների անհատ տաքսու վարորդների 2015-2019թթ․ պետական տուրքի պարտավորությունների...

16:49

Ինչպիսի՞ եղանակ է սպասվում հանրապետությունում

Ինչպիսի՞ եղանակ է սպասվում հանրապետությունում

16:32

Դիլիջան և Իջևան համայնքներին են վերադարձվել 2 մանկապարտեզների մասնաշենքերը

Դիլիջան և Իջևան համայնքներին են վերադարձվել 2 մանկապարտեզների...

16:06

Միջուկային և ռադիացիոն անվտանգության գիտատեխնիկական կենտրոնը վնասազերծում է հին տեսակի ծխի տվիչները

Միջուկային և ռադիացիոն անվտանգության գիտատեխնիկական կենտրոնը վնասազերծում է հին տեսակի ծխի...

15:28

Ոստիկանության Վաղարշապատի բաժնի ծառայողները ապօրինի ձեռնարկատիրության դեպք են բացահայտել

Ոստիկանության Վաղարշապատի բաժնի ծառայողները ապօրինի ձեռնարկատիրության դեպք են...

15:05

Օտարերկրյա վարորդական վկայական ունեցող ՀՀ քաղաքացիներն ու երկքաղաքացիները կարող են երեք ամիս անխոչընդոտ մեքենա վարել Հայաստանում

Օտարերկրյա վարորդական վկայական ունեցող ՀՀ քաղաքացիներն ու երկքաղաքացիները կարող են երեք ամիս...

14:03

Հովիկ Աբրահամյանի եղբոր նկատմամբ եւս քրգործ է հարուցվել. վերականգնվել է պետությանը պատճառված` 195,000 դոլարի վնասը

Հովիկ Աբրահամյանի եղբոր նկատմամբ եւս քրգործ է հարուցվել. վերականգնվել է պետությանը պատճառված`...

13:36

Պանիր՝ հատակին, առանց փաստաթղթերի. ՍԱՏՄ-ն կանգնեցրել է «Լաստ» պանրատան վաճառքը

Պանիր՝ հատակին, առանց փաստաթղթերի. ՍԱՏՄ-ն կանգնեցրել է «Լաստ» պանրատան...

13:17

Դատախազական ակտի կիրառման արդյունքում վերականգնվել է պետությանը պատճառված` 650,000 դոլարին համարժեք դրամի վնասը

Դատախազական ակտի կիրառման արդյունքում վերականգնվել է պետությանը պատճառված` 650,000 դոլարին...

12:45

Վերականգնվել է պետությանը պատճառված վնասից 250 մլն դրամը

Վերականգնվել է պետությանը պատճառված վնասից 250 մլն...

12:18

Հրաձգության ԵԱ. Հայաստանի հավաքականը նվաճել է 6 ոսկե, 7 արծաթե և 4 բրոնզե մեդալ

Հրաձգության ԵԱ. Հայաստանի հավաքականը նվաճել է 6 ոսկե, 7 արծաթե և 4 բրոնզե...

12:03

Կտրած-ծակած վերքերով բուժօգնության է դիմել 5 քաղաքացի

Կտրած-ծակած վերքերով բուժօգնության է դիմել 5 քաղաքացի

15:14

Եղանակը Հայաստանում. շոգը դեռ չի նվազի

Եղանակը Հայաստանում. շոգը դեռ չի նվազի

14:50

RIOmall
Artioli
երկերքչրքհնգուրբշբթկրկ
123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031

Հայկական մամուլ

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ն հավաքում է տեղեկություններ մի խումբ հոգևորականների վերաբերյալ

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ն հավաքում է տեղեկություններ մի խումբ հոգևորականների...

09:44

«Ժողովուրդ». Արարատ Միրզոյանը արտոնյալ է ՔՊ թիմում, բայց հետ քաշված

«Ժողովուրդ». Արարատ Միրզոյանը արտոնյալ է ՔՊ թիմում, բայց հետ...

09:23

«Փաստ». Կյանքը «լավացել է», իսկ ժողովուրդը դա ամենևին չի զգում

«Փաստ». Կյանքը «լավացել է», իսկ ժողովուրդը դա ամենևին չի...

09:02

«Ժողովուրդ». Ռեկտորի շրջանակը փորձում է պարզել` ով է «ներկայացրել» իրավիճակը

«Ժողովուրդ». Ռեկտորի շրջանակը փորձում է պարզել` ով է «ներկայացրել»...

09:28

«Ժողովուրդ». Դատական նիստերը հետաձգում են, որ վաղեմության ժամկետով Ջալալ Հարությունյանին ազատեն պատասխանատվությունից

«Ժողովուրդ». Դատական նիստերը հետաձգում են, որ վաղեմության ժամկետով Ջալալ Հարությունյանին ազատեն...

09:13

«Փաստ». Մոպեդները կդառնան պարտադիր ապահովագրման ենթակա տրանսպորտային միջոց. նախագիծ

«Փաստ». Մոպեդները կդառնան պարտադիր ապահովագրման ենթակա տրանսպորտային միջոց....

09:34

«Հրապարակ». Չի մերժում, բայց համոզում է

«Հրապարակ». Չի մերժում, բայց համոզում է

09:18

«Փաստ». Իսկ այլ երկրներում հնարավո՞ր է հարսանիք օպերային թատրոնում կամ մարզադաշտում

«Փաստ». Իսկ այլ երկրներում հնարավո՞ր է հարսանիք օպերային թատրոնում կամ...

09:03

«Իրավունք». ՔՊ-ում երեկ թեժ է եղել. ՔՊ-ական կանայք, կոնկրետ «դեբոշ են» սարքել

«Իրավունք». ՔՊ-ում երեկ թեժ է եղել. ՔՊ-ական կանայք, կոնկրետ «դեբոշ են»...

09:55

«Փաստ». Սյունիքի մարզի չորս դպրոց միաձուլվում է

«Փաստ». Սյունիքի մարզի չորս դպրոց միաձուլվում է

09:48

«Իրավունք». ՔԿ–ից 590 հազար դոլար հափշտակողը նախարարի կուրսեցի՞ն է

«Իրավունք». ՔԿ–ից 590 հազար դոլար հափշտակողը նախարարի կուրսեցի՞ն...

09:36

«Ժողովուրդ». Ինչ է կատարվում իրավապահ համակարգում. պատգամավորը 1 տոննա կոկաինը տեսնելու գրություն է ուղարկել ՔԿ

«Ժողովուրդ». Ինչ է կատարվում իրավապահ համակարգում. պատգամավորը 1 տոննա կոկաինը տեսնելու գրություն...

09:28

«Փաստ». Փաշինյանի տեսլականը՝ չզինվել և չդիմադրել Ադրբեջանի ագրեսիային

«Փաստ». Փաշինյանի տեսլականը՝ չզինվել և չդիմադրել Ադրբեջանի...

09:02

«Փաստ». Օխլոկրատիայի հետևանքը... օդիոզ իշխանություն

«Փաստ». Օխլոկրատիայի հետևանքը... օդիոզ իշխանություն

09:55

«Փաստ». Նորից շարունակում են հարվածել բանակի հիմքերին

«Փաստ». Նորից շարունակում են հարվածել բանակի հիմքերին

09:49

«Ժողովուրդ». ՊԲ նախկին հրամանատարին տեղափոխել են Վարդաշենի մեկուսարան. քրեական գործը դատարանում է

«Ժողովուրդ». ՊԲ նախկին հրամանատարին տեղափոխել են Վարդաշենի մեկուսարան. քրեական գործը դատարանում...

09:35

«Հրապարակ». Հավաքների «մասսովկա» ՔՊ–ականներն են ապահովում

«Հրապարակ». Հավաքների «մասսովկա» ՔՊ–ականներն են...

09:18

«Փաստ». Իրան-Հայաստան դաշինքը կփոխի ստատուս-քվոն Հարավային Կովկասում

«Փաստ». Իրան-Հայաստան դաշինքը կփոխի ստատուս-քվոն Հարավային...

09:02

«Ժողովուրդ». 71 քաղաքացի վճարել է 15 մլն դրամ՝ պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցնելու համար. թվեր

«Ժողովուրդ». 71 քաղաքացի վճարել է 15 մլն դրամ՝ պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցնելու համար....

09:19

«Հրապարակ». «Զենքը դրել են գլխիս, ասել՝ դիր»

«Հրապարակ». «Զենքը դրել են գլխիս, ասել՝ դիր»

09:02

«Փաստ». Ճշգրտումներ զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների ամենամսյա պարգևավճարի վճարման կարգում

«Փաստ». Ճշգրտումներ զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների ամենամսյա պարգևավճարի վճարման...

09:49

«Փաստ». Բյուջեի միջոցներով համերգ՝ «ընտրյալների» համա՞ր

«Փաստ». Բյուջեի միջոցներով համերգ՝ «ընտրյալների»...

09:34

«Հրապարակ». Կնոջ թիկունքում քարոզարշավն ու ուղեկցող շրջիկ տգետները

«Հրապարակ». Կնոջ թիկունքում քարոզարշավն ու ուղեկցող շրջիկ...

09:18

«Ժողովուրդ». «Հեռացման իրավունքները». վիրավորանք, զրպարտություն պարունակող լրագրողական աշխատանքները կջնջվեն համացանցից

«Ժողովուրդ». «Հեռացման իրավունքները». վիրավորանք, զրպարտություն պարունակող լրագրողական...

09:03

«Ժողովուրդ». ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտը նպատակ ունկ 20% աճ գրանցել, սակայն 2025-ի առաջին եռամսյակում 9.6%-ով նվազել է

«Ժողովուրդ». ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտը նպատակ ունկ 20% աճ գրանցել, սակայն 2025-ի առաջին...

09:55

«Հրապարակ». Հրահանգ է իջել, որ ուղերձներում նպատակահարմար չէ անդրադառնալ Շուշիի ազատագրմանը

«Հրապարակ». Հրահանգ է իջել, որ ուղերձներում նպատակահարմար չէ անդրադառնալ Շուշիի...

09:42

«Հրապարակ». Կրակն են ընկել «ապօրինի գույքի» ձեռը

«Հրապարակ». Կրակն են ընկել «ապօրինի գույքի» ձեռը

09:35

«Հրապարակ». Արցախի նախագահի թեկնածուների փնտրտուք է

«Հրապարակ». Արցախի նախագահի թեկնածուների փնտրտուք է

09:17

«Ժողովուրդ». 34 մլն դրամ ջազի միջազգային օրվա առթիվ. որքան գումար է ծախսվել միջոցառման համար եւ ինչպես

«Ժողովուրդ». 34 մլն դրամ ջազի միջազգային օրվա առթիվ. որքան գումար է ծախսվել միջոցառման համար եւ...

09:02

Շուշիի ազատագրման տարեդարձը մսխված է, սակայն ոչինչ անվերադարձ կորսված չէ. Սերժ Սարգսյան

Շուշիի ազատագրման տարեդարձը մսխված է, սակայն ոչինչ անվերադարձ կորսված չէ. Սերժ...

09:45

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը նպատակ ունի վերից վար փոխել ՔՊ վարչությունը

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը նպատակ ունի վերից վար փոխել ՔՊ...

09:35

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանի ախրանան կրկին դեսանտ է իջեցրել Սյունիքում

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանի ախրանան կրկին դեսանտ է իջեցրել...

09:27

«Հրապարակ». ՄԱՊ–ի Ալիկի գործարանում կադրային ջարդ է

«Հրապարակ». ՄԱՊ–ի Ալիկի գործարանում կադրային ջարդ է

09:09

«Փաստ». Կառավարության որոշումը դեռ չկա, բայց «պրոցեսները» գնում են

«Փաստ». Կառավարության որոշումը դեռ չկա, բայց «պրոցեսները» գնում...

09:53

«Ժողովուրդ». Սամվել Շահրամանյանի թիմը չի պատրաստվում «զիջել դիրքերը». ընտրությունները կարող են կուլմինացիոն լինել

«Ժողովուրդ». Սամվել Շահրամանյանի թիմը չի պատրաստվում «զիջել դիրքերը». ընտրությունները կարող են...

09:45

«Փաստ». Գիշերներն ինչո՞ւ են ջուրն անջատում

«Փաստ». Գիշերներն ինչո՞ւ են ջուրն անջատում

09:36

«Հրապարակ». ՔՊ-ական կանայք թեժ մրցակցության մեջ են

«Հրապարակ». ՔՊ-ական կանայք թեժ մրցակցության մեջ են

09:28

«Ժողովուրդ». Ուղիղ սպառնալիքներ, քննարկում իրավապահ համակարգում. թիրախում «Հայաստան» խմբակցության երկու պատգամավորներ են

«Ժողովուրդ». Ուղիղ սպառնալիքներ, քննարկում իրավապահ համակարգում. թիրախում «Հայաստան» խմբակցության...

09:15

«Հրապարակ». Դատել են Հայկ Սարգսյանին ու Դիանա Գասպարյանին

«Հրապարակ». Դատել են Հայկ Սարգսյանին ու Դիանա...

09:02

Ո՞վ կընտրվի ԲԴԽ անդամ.ԱԺ նիստն` ուղիղ

Ո՞վ կընտրվի ԲԴԽ անդամ.ԱԺ նիստն` ուղիղ

10:02

«Հրապարակ». ԱԺ-ում ծնունդ էին նշում ե՛ւ իշխանականները, ե՛ւ ընդդիմադիրները

«Հրապարակ». ԱԺ-ում ծնունդ էին նշում ե՛ւ իշխանականները, ե՛ւ...

09:52

«Իրավունք». Փաշինյանը Ավինյանին հրահանգել է ոչ մի դեպքում Նոր Նորքի թաղապետին չկպնել

«Իրավունք». Փաշինյանը Ավինյանին հրահանգել է ոչ մի դեպքում Նոր Նորքի թաղապետին...

09:44

«Հրապարակ». Գյումրիում իշխանությունը խլելու օպերացիաներ են սկսել

«Հրապարակ». Գյումրիում իշխանությունը խլելու օպերացիաներ են...

09:35

«Ժողովուրդ». 6 գնում 1 օրում՝ Մարտունու մշակույթի տան համար. քաղաքապետ Հովեյանի կասկածելի գործարքները

«Ժողովուրդ». 6 գնում 1 օրում՝ Մարտունու մշակույթի տան համար. քաղաքապետ Հովեյանի կասկածելի...

09:17

«Ժողովուրդ». Ինչու է Նարեկ Գրիգորյանն իր աղջկա անունը Սմայլիկ դրել եւ բողոքում ԱԺ ամբիոնից

«Ժողովուրդ». Ինչու է Նարեկ Գրիգորյանն իր աղջկա անունը Սմայլիկ դրել եւ բողոքում ԱԺ...

09:02

«Ժողովուրդ». Միջնորդել են հրթիռները նորից փորձաքննության ենթարկել

«Ժողովուրդ». Միջնորդել են հրթիռները նորից փորձաքննության...

09:55

«Փաստ». Ավելի քան 2,5 մլն դիտում. ո՞րն է Ռոբերտ Քոչարյանի ֆենոմենը

«Փաստ». Ավելի քան 2,5 մլն դիտում. ո՞րն է Ռոբերտ Քոչարյանի...

09:44

«Հրապարակ». Փաշինյանի վիճակն ավելի է բարդացել

«Հրապարակ». Փաշինյանի վիճակն ավելի է բարդացել

09:33

«Հրապարակ». Չգիտեն՝ ինչ անեն Փաշինյանի հետ

«Հրապարակ». Չգիտեն՝ ինչ անեն Փաշինյանի հետ

09:23

«Փաստ». Ասում են՝ մենք հզոր ենք, տեսեք՝ էսա ինչ ենք անում, իսկ ընտրություններում էլի նույն արդյունքն է

«Փաստ». Ասում են՝ մենք հզոր ենք, տեսեք՝ էսա ինչ ենք անում, իսկ ընտրություններում էլի նույն...

09:03