Հայաստանի ժողովուրդը պատրաստ էր պաշտպանել Արցախը, բայց հայկական էլիտայի մեծ մասը պատրաստ էր ամեն ինչի, բացի իր երկրի ապագայի համար մղվող պատերազմելուց. Վլադիմիր Լեպեխին

17.03.21 | 20:39

Եվրասիական տնտեսական միության ինստիտուտի տնօրեն Վլադիմիր Լեպեխինի կարծիքով՝ ոչ մի կասկած չկա, որ նախորդ տարվա հոկտեմբերին թուրք-ադրբեջանական նախաձեռնությամբ Լեռնային Ղարաբաղում սկսված պատերազմը փորձություն էին հայ-ռուսական հարաբերությունների համար: Նա Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ պետք է ուղիղ ասել, որ և՛ Հայաստանը, և՛ Ռուսաստանը պատրաստ չէին ագրեսորին ադեկվատ պատասխանելուն:

«Հենց պատերազմի սկզբից էլ երկու երկրների ղեկավարներից պահանջվում էր օպերատիվ համաձայնության ձեռքբերում, թե ինչպես արձագանքել հարձակմանը, բայց երկու կողմն էլ ինչ-որ բանի էին սպասում: Հասկանալի է, որ Ռուսաստանը սպասում էր, որ հայկական կողմը դիմի օգնության, և այստեղ է նրա մեծ սխալը: Բայց ինչի՞ էր սպասում հայկական կողմը, Արևմուտքից օգնությա՞ն: Հայաստանյան կառավարության անվճռականությունն ու ոչ հետևողականությունը ես համարում եմ ամենամեծ սխալը»,- ասաց նա:

Այսօր, ըստ նրա, և՛ Հայաստանը, և՛ Ռուսաստանը պետք է եզրակացություններ անեն իրենց ձախողումից, և հետևաբար նորից կառուցեն երկկողմանի հարաբերությունները: «Ռուսաստանից պահանջվելու է առավելագույն համբերություն, քանի որ իր վրա է ընկած խաղաղապահ առաքելության բեռը, իսկ Հայաստանից կպահանջվի իմաստություն»,- ասաց նա:

Հայկական կողմի իմաստությունը, ըստ նրա, պետք է ուղեկցվի ազգի հասունացմամբ, գիտակցմամբ, որ Հայաստանն առանձին վերցված պետություն չէ: «Դա քաղաքակրթության մաս է: Հարց է, թե որ քաղաքակրթության»:

Նրա նկատառմամբ` ՀՀ երկրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանն իր ժամանակին ստորագրեց Եվրասիական տնտեսական միությանը միանալու համաձայնագիրը, հետո Լոնդոնի հետ համագործակցություն սկսեց, ըստ նրա, երևի թե մտածելով իր երկրի բարօրության մասին: «Նիկոլ Փաշինյանը խորացրեց այս գիծը` մտերմանալով Արևմուտք հետ, որը այլ քաղաքակրթություն է Ռուսաստանի հետ համեմատած, այստեղից էլ արդյունքը»,- ասաց նա:

Վլադիմիր Լեպեխինի խոսքով` Ադրբեջանը շատ լավ հասկացել է, որ նա թուրք-իսլամական քաղաքակրթության մաս է, և եթե Բաքուն խաղում է Լոնդոնի և Վաշինգտոնի հետ, ապա դա անում է Ադրբեջանի քաղաքակրթական շահերի շրջանակում:

«Իսկ Հայաստանում, Սորոսի և այլ նմանատիպ «բուծողների» կողմից գնված էլիտաների մի մասը չի ցանկանում ընդունել այն ակնհայտ փաստը, որ Եվրասիան ունի իր քաղաքակրթությունը, որի մեջ մտնում են Հայաստանը, Ռուսաստանը, նաև` Հյուսիսային Կովկասի մի շարք երկրներ, ինչպես Բելառուսը, Ուկրաինան և Վրաստանը,- ասաց նա` նկատելով, որ հիմա աշխարհում քաղաքակրթական պատերազմներ են ընթանում,- Արևմուտքը օկուպացրել է Ուկրաինայի մեծ մասը և թալանում է այն, իր վերահսկողության տակ է վերցրել Վրաստանը, որը գնալով ավելի շատ է դառնում փոքր Թուրքիա, և նման մի բան կարող է լինել Հայաստանի հետ ոչ այսօր, այլ վաղը, եթե ժողովուրդը խելացի չլինի»:

Անդրադառնալով արցախյան վերջին պատերազմում հայկական կողմի պարտության պատճառներին` Լեպեխինը նշեց, որ դա այն պատճառով էր, որ հայկական կողմը պատերազմ չէր վարում: «Հայաստանի ժողովուրդը պատրաստ էր պաշտպանել Արցախը, բայց հայկական էլիտայի մեծ մասը պատրաստ էր ամեն ինչի, բացի իր երկրի ապագայի համար մղվող պատերազմելուց: Մարդկանց, որոնց համար ամենակարևորը հարմարավետությունն ու փողն են, երբեք չեն փոխի դրանք ազգային շահով: Նրա համար չէ, որ Հայաստանի ղեկավարության շատ ներկայացուցիչներ Ֆլետչերի դպրոցն են սովորել, որ իրենց արյունը թափեն Արցախի ժողովրդի համար»,- ասաց նա:

Անդրադառնալով Ռուսաստանի` այս տարածաշրջանում ունեցած դերին` փորձագետը նշեց, որ այն այսօր չունի ստրատեգիական տեսլական այստեղ: «Տակտիկական առումով Ռուսաստանը ստիպված էր իր խաղաղապահներին բերել տարածաշրջան և հիմա ստիպված է լինելու բարեխղճորեն իրականացնել իր առաքելությունը: Ոչ մի երկարաժամկետ նպատակ Արցախի վերաբերյալ Ռուսաստանը չունի, չնայած կան տարբեր առաջարկներ տարբեր խմբի շահերից: Դրանցից ամենածայրահեղը այն է, որ առաջարկվում է շարժվել Արցախը Ռուսաստանի կազմում ընդգրկելու ուղղությամբ, բայց դա դժվար թե լինի առաջիկա 10 տարիների ընթացքում»,- ասաց նա:

Խոսելով ԼՂ հիմնահարցի ապագայի վերաբերյալ, ռուսաստանցի վերլուծաբանը նկատեց, որ Ադրբեջանի և Թուրքիայի գիծը այս թեմայի հետ կապված միանգամայն պարզ է` կլանել հանրապետությունը և դրա միջից ճզմել բոլոր նրանց, ովքեր պատրաստ չեն ընդունել Բաքվի և Անկարայի իշխանությունը: Մոսկվայի գիծը տարածաշրջանի վերաբերյալ, ինչպես ասացի, դեռ մշակված չէ, իսկ Երևանի գիծը շիզոֆրենիկ է»,- ասաց նա:

Ստեղծված իրավիճակից դուրս գալն էլ, ըստ նրա, ինքը տեսնում է միայն Հայաստանի` Ռուսաստանի հետ ամուր պայմանավորվածություններ ունենալով, Արցախի ապագայի և հայ-ռուսական հարաբերությունների վերաբերյալ ընդհանուր ստրատեգիա մշակելով:

«Եվ որպեսզի դա տեղի ունենա, պետք է, որ և՛ Հայաստանում, և՛ Ռուսաստանում տեղի ունենան լուրջ փոփոխություններ. և՛ Հայաստանում, և՛ Ռուսաստանում պետք է էլիտայում և պետական համակարգում ազատվել «հինգերորդ շարասյունից»: Երկու պետությունները պետք է նույն քաղաքակրթական ճանապարհով գնան և հատկապես վերանայեն իրենց ռազմական համագործակցության հիմքերը,- ասաց նա` տարակուսանք հայտնելով, թե արդյոք Հայաստանի և Ռուսաստանի ղեկավարները կարող են դա անել,- վստահ չեմ այդ հարցում: Ամեն դեպքում, վստահ եմ, որ պետք է շարժվել երկու երկրների միացման ճանապարհով` միաժամանակ ամեն անգամ պաշտպանելով եվրասիական քաղաքական ուժերը և' Երևանում, և' Մոսկվայում»: