Մանվել Թեւեքելյանը 9 տարեկան էր, երբ Թուրքիայի Հին Մալաթիա (այժմ՝ Բաթալգազի) քաղաքում սկսեցին վտարել ու սպանել հայերին: Նրա ընտանիքը բաղկացած էր 16 անդամից, բայց միայն հինգը փրկվեցին Օսմանյան կայսրությունում տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանությունից. Ինքը՝Մանվելը եւ իր եղբայրներն ու քույրերը: Երկար տարիների դժվարություններից ու զրկանքներից հետո նրանցից երկուսը հաստատվեցին Խորհրդային Հայաստանում, մնացածը տեղափոխվեցին ԱՄՆ: NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում Մանվելի թոռնուհին՝ Անժել Թեւեքելյանը պատմեց իր ընտանիքի պատմությունը: Նրա խոսքով՝ 1915 թվականի հունիսին հայերը սկսեցին վտարվել Հին Մալաթիայից: Բազմաթիվ տղամարդիկ ձերբակալվեցին, այդ թվում՝Գեւորգ եւ Սարգիս Թեւեքելյանները՝ Անժելի մեծ պապերը: Երբ հայտնի դարձավ, որ նրանց սպանել են, տոհմի կանայք որոշեցին իրենց երեխաների հետ լքել հայրենի երկիրը: Բայց՝ոչ բոլորը: Նրանք լսել էին, որ թուրքերը բռնաբարել եւ խոշտանգել են հայ աղջիկներին, ուստի որոշվեց 20-ամյա Հռիփսիմեին եւ 15-ամյա Հեղինեին թողնել թուրք հարեւանների ընտանիքներում որպես ծառա: Նրանք, բարեբախտաբար, ազնիվ մարդիկ էին, խոստացան հոգ տանել աղջիկների մասին եւ կատարեցին իրենց խոստումը. աղջիկները փրկվեցին Ցեղասպանությունից: Ավագ կանայք տղա երեխաների հետ միասին փախան: Նրանցից շատերը ճանապարհին մահացան, իսկ Ալմալողլուի տարածքում 9-ամյա Մանվելն արդեն մենակ էր: Փողոցում լացող երեխային գտել եւ իր մոտ էր կանչել մի մարդ, ով որպես թուրք պաշտոնյա էր ներկայացել Նա երեխային տարել էր իր տուն եւ կերակրել: Եվ որոշ ժամանակ Մանվելն ապրում էր նրա տանը, մինչեւ փետրվարի մի ցուրտ առավոտ քաղաքում որոնումներ սկսվեցին. նրանք հայեր էին փնտրում տեղացիների տներում: Մանվելին հասցրեցին թաքցնել ջրհորի մեջ, եւ նրան չգտան: Սակայն երեխան ստիպված էր 12 ժամ նստել ջրհորի մեջ, որոնք իրեն մի ամբողջ հավերժություն էին թվում: Նարն այնտեղից սառած դուրս բերեցին, հազիվ կենդանի, սկսեցին օղիով տրորել վերջույթները՝փորձելով ուշքի բերել: Սակայն հայ երեխային տանը թողնելն արդեն վտանգավոր էր, եւ պաշտոնյան նրան տարավ ամերիկյան որբանոց: Հրաժեշտ տալով նրան՝տղամարդն ասաց Մանվելին. «Մի՛ մոռացիր ինձ քո աղոթքներում, տղա՛ս: Փաստորեն, ես իմ հավատքից հրաժարված հայ եմ»: Մանկատնից Մանվելը տեղափոխվեց Սիրիա, այնտեղից՝Եգիպտոս: Այնտեղ նա հանդիպեց իր քրոջը՝ Հեղինոին: Միասին նրանք հետագայում տեղափոխվեցին Խորհրդային Հայաստան ՝ Լենինական քաղաք, որտեղ բնակություն հաստատեցին: Մանվելը մեծացավ, ամուսնացավ, երեխաներ ունեցավ, հետո թոռնուհուն՝ Անժելին: Հակոբն ու Հայկազը՝ Մանվելի զարմիկները, ինչպես նաեւ նրանց քույրը՝Հռիփսիմեն, նույնպես փրկվել էին: Նրանք մեկ տարի ապրել են Մալաթիայում, ինչից հետո տեղափոխվել էին Սիրիա, ապա՝ԱՄՆ: Մինչ օրս այնտեղ ապրում են նրանց հետնորդները, եւ նրանցից մեկն այսօր «Հայ Դատ»-ի անդամ է, եւ ուժերի ներածով փորձում է նպաստել Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը: Անժելի խոսքով՝ իր պապը՝Մանվելը, իրոք չէր սիրում խոսել իր հետ կատարվածի մասին, քանի որ Ցեղասպանությունը, հարազատների կորուստը եւ թափառումները հսկայական հետք էին թողել նրա հոգու մեջ: Բայց նրա պատմությունները, ինչպես եւ Հայկազի եւ Հակոբի հուշերը, հիմք հանդիսացան այն գրքի համար, որը Անժելը գրել է իր ընտանիքի մասին: Գիրքը կոչվում է «Իմ հոգու երկիրը» եւ այն պաշտոնապես լույս է տեսել ապրիլի 21-ին: «Դա վավերագրական գիրք է եւ պատմում է ոչ միայն ընտանիքի պատմությունը, այլ նաեւ Հին Մալաթիայի բնակիչների սովորույթների, ավանդույթների եւ կյանքի մասին»,- ասաց Անժելը: Ընտանիքի պատմությունը ներկայացվել է նաեւ ժամանակավոր ցուցահանդեսի շրջանակներում, որը ապրիլի 21-ին բացվեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող Ծիծեռնակաբերում: Անժելը եւս աշխատում է այս համալիրում եւ ուսումնասիրում եւ թվայնացնում է Ցեղասպանությունը վերապրածների հիշողություններն ու հուշերը: «Այս հուշերը մեծ արժեք ունեն, քանի որ պատմում են ոչ միայն Ցեղասպանությունը վերապրած ընտանիքների, այլ նաեւ տարբեր տեղանքների, կենցաղի, շրջապատի մասին: Հեղինակները պատմում են, թե ովքեր են ապրել այս կամ այն փողոցների վրա, ինչ է տեղի ունեցել ցեղասպանությունից առաջ եւ դրա ընթացքում: Այս ամբողջ տեղեկատվությունը շատ կարեւոր է՝ հասկանալու համար, թե ինչ է տեղի ունեցել այդ տարիներին»,- ասաց Անժելը:
11:12
10:45
10:19
10:03
21:07
19:03
18:52
18:35
18:17
18:03
14:19
14:06
13:42
13:28
13:13
10:54
10:45
10:19
10:02
15:51
երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | ||
7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | |
14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | |
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | |
28 | 29 | 30 | 31 |
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03