Սուրբ Հարության տաճարի ներսում փորագրված առեղծվածային խաչերը պատմում են գաղտնիքները

13.05.21 | 13:37

Գիտնականների նոր հետազոտության արդյունքները թույլ են տալիս ենթադրել, որ «միջնադարյան» հազարավոր փոքր խաչեր, որոնք փորագրված են Երուսաղեմում Սուրբ Հարության տաճարի պատերին, երկար տարիներ սխալ են ընկալվել: Դեռեւս կրոնի ոլորտի մասնագետները համարել են, որ միջնադարյան ուխտավորները, որոնք ուղեւորվում էին դեպի սրբավայր, փորագրել են խաչեր՝ որպես ինքնատիպ գրաֆիտի, հաղորդում է Planet- today-ը:

Փորձաքննության նոր արդյունքները ցույց են տվել, որ ընդամենը մի քանի մարդ, հավանաբար, աղյուսագործներ կամ արհեստավորներ, խաչեր են փորագրել ուխտավորների խնդրանքով, որոնք կարող էին պահպանել քարերի փոշին՝ որպես սուրբ հուշանվեր: Փորագրված խաչերի մի մասը թվագրվում է XIV կամ XV դարերին, այսինքն՝ դրանք փորագրվել են պատերին Խաչակրաց արշավանքներից (1096–1291) մի քանի հարյուր տարի անց:

«Հետազոտության ընթացքում մեզ հաջողվել է ուսումնասիրել այդ խաչերի յուրաքանչյուր միլիմետրը, դրանց խորությունը, լայնությունը եւ անգամ մարդկանց «ձեռագիրը»,- Live Science-ին հայտնել է Իսրայելի Հնությունների վարչությունից հնագետ, նախագծի ղեկավար Ամիթ Ռեմը:

Հետազոտությունն անցկացնելու միտքը ծագել է Ռեմի մոտ Սուրբ Հարության տաճար այցելության ժամանակ: Մի օր նա տեսել էր՝ ինչպես է զբոսաշրջիկներից մեկը որոշել փորձել ինչ-որ բառեր փորագրել տաճարի պատին բանալու միջոցով: Նույն պահին նրան էին մոտեցել հոգեւորականները, անվտանգության աշխատակիցներն ու ոստիկանները: Միջին դարերում, ըստ ամենայնի, իրավիճակը չէր տարբերվի, եթե ուխտավորներից մեկը փորձեր սուրբ տաճարի պատին ինչ-որ գրառում թողնել:

Այնուհետեւ Ռեմը հնարավորություն է ստացել իրականացնել խաչերի հետազոտությունը, քանի որ Հայկական ուղղափառ եկեղեցու Սուրբ Հեղինե տաճարը ժամանակավորապես փակել էր իր դռները վերանորոգման համար 2018 թվականին: Հետազոտության արդյունքում գիտնականները եզրակացրել էին, որ բոլոր խաչերը փորագրվել էին քարագործ վարպետների կողմից: Դեռ ավելին, մասնագետներն առաջարկել են, որ խաչերը փորագրեն միայն մի քանի վարպետներ:

Բոլորին հայտնի է արեւմտյան ուխտագնացների բազմադարյա անառողջ հետաքրքրությունը տեղի սրբատեղիներից մասունքներ հավաքելու եւ իրենց հետ տանելու հարցում, որոնք, ինչպես այդ մարդիկ համարում են, լիցքավորված են սուրբ ուժով Քրիստոնի մարմնի հետ ուղղակիորեն հաղորդակցվելու համար: Շատ հավանական է, որ խաչերի փորագրությունը դարձել է սուրբ հուշագիրներ ձեռքբերելու այլընտրանքային միջոց. հավանաբար ուխտագնացը վճարում էր քարագործին, որպեսզի վերջինս նրա անունից խաչ փորագրի մատուռի պատին: Իսկ քարի փոքր մասնիկները, որոնք թափվում էին պատից, ուխտագնացը կարող էր իր հետ տանել՝ որպես սուրբ մասունք: