Lragir.am-ի զրուցակիցն է «Մոդուս Վիվենդի» կենտրոնի ղեկավար Արա Պապյանը
Պարոն Պապյան, Ռուսաստանն ու Թուրքիան խոսում են «3+3» ձևաչափի մասին։ Ի՞նչ վտանգ է պարունակում այս ձևաչափը Հայաստանի համար։
Եթե այս մեխանիզմն աշխատի, Հայաստանի համար շատ վատ է։ Սա ավելի վատն է, քան ՀԱՊԿ-ը։ Այսինքն՝ մենք ինչո՞ւ ենք այդտեղ մտնելու, որպեսզի մեր անվտանգությո՞ւնն ապահովենք։ Բայց հարցն այն է, որ այդ ձեւաչափում այնպիսի ուժեր են, որոնք մեր շահերի դեմ են։ Դա Ադրբեջանն է, Թուրքիան է, Ռուսաստանը ևս այդպիսն է, հետևաբար, մեզ համար դա բնավ ցանկալի չէ։ Մեզ համար ցանկալի է, որ ինչքան Արևմուտքից ինչ-որ երկրներ լինեն դրա մեջ, այնքան լավ։ Մենք անգամ եռանախագահ երկրներից ԱՄՆ ու Ֆրանսիայի ներկայությունը չկարողացանք հօգուտ մեզ ապահովել։ Ոչ, մենք պետք է խուսափենք նման ձեւաչափերի մեջ մտնելուց։
Ինչո՞ւ է այս փուլում նման ձևաչափի ստեղծման մասին խոսվում։
Որովհետև դա ձեռնտու է ռուսներին ու թուրքերին։ Պատահական չեն վերջին շրջանում խոսակցությունները Կարսի պամանագրի վերաբերյալ։ Իրենք տարածաշրջանն ուզում են կիսել երկու պետությունների միջև, Իրանին էլ, Արևմուտքին էլ դուրս դնեն։ Ռուսաստանը հասկանում է, որ այն միահեծան ժամանակաշրջանը, որ ինքը Հարավային Կովկասում տնօրինություն էր անում, անցնում է, ինքը պիտի դա կիսի ինչ-որ մեկի հետ։ Եվ պարզ ասել են՝ մեզ համար ավելի լավ է Թուրքիան, քան ֆրանսիացիները։ Հիմա դա էլ անում են, հետաքրքիր է, որ այս ամբողջից դուրս են թողնում ոչ միայն Արևմուտքին, այլ նաև Իրանին։
Հայաստանը ի՞նչ քայլեր պետք է անի։
Հայաստանը կկարողանա խուսափել այս ամենից, եթե ինտենսիվ բանակցություններ սկսի Արևմուտքի հետ ու իր տեսակետն արտահայտի։ Եթե կյանքում ուզում ես մի բան անել, բայց ուժդ չի պատում, գտնում ես մեկին, ում ուժը պատում է, ում շահը քո հետ համապատասխանում է։ Հիմա այսօր Արևմուտքի շահն է համապատասխանում, որ Հարավային Կովկասը չլինի միայն ռուսների ու թուրքերի ազդեցության տակ։ Դե ուրեմն, պետք է գոնե ձայն հանես։ Մենք ձայն չենք հանում, գոնե մեր պաշտոնական դիրքորոշումն արտահայտենք, որ այդ երկրները գան ասեն՝ մարդիկ չեն ուզում, ինչո՞ւ եք պարտադրում։ Մենք ձայն չենք հանում, սպասում ենք, որ Վրաստա՞նը մեր փոխարեն այս հարցերը լուծի։
Արցախում ադրբեջանական դիպուկահար կրակոցից քաղաքացիական անձ է զոհվել։ Դեպքը տեղի է ունեցել ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ, ինչպե՞ս եք գնահատում սա։
Սա գնահատում եմ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետևողական քաղաքականություն՝ հայաթափելու Արցախը։ Իրենք լավ են հասկանում, որ նման զոհերը մարդկանց մեջ իրավացիորեն վախ են սերմանելու, և մարդիկ լքելու են երկիրը։ Հատկապես, եթե դա արվում է ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ։ Շատ բան կախված է նրանից, թե արդյոք Ռուսաստանը կպարտադրի՞ Ադրբեջանին, որ բացահայտի՝ ով է մեղավոր։ Ի վերջո, շատ հեշտ է պարզել մեղավորներին այդ տարածքում, թե որ դիպուկահարն է կրակել։ Ռուսաստանը կհասնի՞ նրան, որ այդ կրակող անձը քրեական պատասխանատվության ենթարկվի՝ զինադադարը խախտելու համար։ Բայց կարծում եմ՝ ոչ մի բան էլ չի արվի։ Կարծում եմ՝ սրա շուրջը թեթևակի աղմուկ կբարձրացնեն, առավելագույնը Ադրբեջանը կհայտարարի, որ ինքն այդ հարցը քննում է կամ ընդհանրապես կհայտարարի, որ սա հայերի կողմից սարքած սադրանք էր, ամեն ինչ կփակվի ու կգնա։ Սրա միակ պատասխանի ձևը, որը մենք կարող էինք անել, բայց ցավոք հիմա չենք անում, այն է, որ կրակող վայրը միանգամից ոչնչացվում էր կողքի մի քանի հարյուր մետր շրջագծով։
Հայ զինծառայողներին կարծես արգելվա՞ծ է պատասխան կրակ բացել նման դեպքերում։
Այն, որ արգելված է, դա միանշանակ է։ Բայց մենք ապրում ենք մի տարածաշրջանում, որ եթե մեկ հատ խփում են, դու հինգ հատ պիտի խփես։ Կխփես, կհանդարտվեն, չես խփի, իրենք լկիտանալու են և շարունակելու են։ Եվ հիմա մենք բոլորս հարց ենք տալիս՝ լավ, այնտեղ ի՞նչ են անում խաղաղապահները, եթե չեն պաշտպանում անվտանգությունը կամ չեն կարողանում նման դեպքում պատժի հասնել։ Պատահական չէ, որ հիմա է դա արվում, քանի որ հիմա տարածաշրջանում ընդհանուր լարվածության աճ կա՝ այլ երկրների ներգրավմամբ։ Կրկնում եմ՝ պատիժը կարևոր է, ադրբեջանական կողմը պետք է հստակ իմանա, որ կրակելու դեպքում խիստ պատժի է ենթարկվելու։ Եվ երկու մակարդակով՝ մեկը անձի մակարդով, ով կրակել է, մյուսը՝ քաղաքական։ Օրինակ՝ ռուս խաղաղապահները կարող են վերցնել ու այդ շրջանում պաշտպանական գիծը 5 կմ ավելի հեռու տանել, որ բնակչությանը վտանգ չսպառնա։ Ադբեջանական կողմը պետք է հստակ իմանա, որ ամեն կրակոց հանգեցնելու է տարածքի կորստի ու պատժի։
10:55
10:33
17:27
17:16
17:05
16:33
16:05
15:36
15:05
14:06
13:33
13:02
12:24
12:06
11:46
11:26
11:02
10:36
10:12
09:55
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:42
09:33
09:19
09:02
09:44
09:35
09:17
09:47
09:27
09:15
09:01
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
