44-օրյա պատերազմից հետո Հայաստանի բանակցային դիրքը և, ընդհանրապես, այդ բանակցություններց հաջողությամբ դուրս գալու հեռանկարը, մեղմ ասած, շատ մշուշոտ է։ Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում, անդրադառնալով հարցին` ինչու հիմա օրակարգ բերվեց հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հարցը և որն էր ստեղծված իրավիճակում այդ հարցի անհրաժեշտությունը, ասաց թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։
«Նախորդ 30 տարվա ընթացքում այդ հարցը միշտ եղել է մեր պետության օրակարգում, բայց մենք երբևէ նման թույլ ստարտային պայմաններում չենք ունեցել։ Պարտված երկիրը, որտեղ հասարակությունը պառակտված է, իշխանությունները շարունակում են խորացնել այդ պառակտումը, որտեղ պետական կառավարման համակարգից դուրս են գալիս պրոֆեսիոնալները, հատկապես դիվանագիտության ասպարեզում և նման իրավիճակում գնալ Թուրքիայի պես բարդ երկրի հետ բանակցությունների նման թիմով, նման մտածելակերպով, այդ ամենը իր մեջ պարունակում է լրջագույն վտանգ։ Հետևաբար սա ոչ թե Հայաստանի նախաձեռնությունն է, այլ Հայաստանին ստիպել են մտնել այդ նախաձեռնության մեջ, որովհետև աշխարհի շատ երկրների շահերը այս հարցում համընկնում են։ Այստեղ անհրաժեշտության կա Թուրքիայի, Ադրբեջանի համար, որովհետև ստեղծվել է պատմական հնարավորություն Հայաստանից ստանալ այն, ինչն այս անցնող 30 տարվա ընթացքում հնարավոր չի եղել։ Հայաստանը հիմա չունի որևէ ներուժ դիմագրավել թուրք-ադրբեջանական պահանջներին, իսկ այն, որ այդ պահանջները լինելու են բավական կարծր և վերաբերվելու են մեզ համար զգայուն թեմաների, կասկած լինել չի կարող»,-ասաց նա
Մելքոնյանը վստահ է` բանակցությունները միայն ապաշրջափակմանը չեն վերաբերվելու։
«Սեղանին է դրվելու հայ-թուրքական հարաբերությունների խնդիրների գրեթե ամբողջ արսենալը` սկսած դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելուց, վերջացրած սահմանները բացելու տեխնիկական հարցերից այլ խնդիրներ։ Թուրքիան կարող է ունենալ բազմաթիվ ստեղծած թակարդներ, այլ նպատակներ, որոնց մասին գուցե հիմա բարձրաձայն չի նշում, դա թույլ է տալիս այս իշխանություններին պնդել, իբր թե Թուրքիան նախապայմաններ չի առաջադրում, դա բացահայտ կեղծիք է։ Թուրքիան բացահայտ շարունակում է իր նախապայմանները, որոնց մեջ են Հայոց Ցեղասպանության խնդիրը, Արցախի խնդիրը, Հայկական հողային պահանջատիրության, Զանգեզուրի միջանցքի խնդիրը և այլն։ Այդ բանակցություններին Թուրքիան պատվիրակել է իր ամենապրոֆեսիոնալ դիվանագետին, որի մասնագիտական ստաժը ավելին է, քան մեր բանագնացի տարիքը։ Թուրք բանագնաց Քըլըչը համարվում է թուրք ամենահայտնի դիվանագետներից մեկը և աշխատել է որպես դեսպան տարբեր տեղերում, բայց հատկապես պետք է նշել, որ եղել է դեսպանը Թուրքիայի թիվ մեկ դաշնակից երկրում` ԱՄՆ-ում։ Թուրքիան այդ բանակցություններին շատ լուրջ է մոտենում, գնում է գերպատրաստված և նման պրոֆեսիոնալ դիվանագետի հետ սեղանի շուրջ նստելու է և Հայաստանի շահերն է իբրև թե փորձելու պաշտպանել մի անձ, որը չունի որևէ քաղաքական հետագիծ, գիտելիքները, եթե կան այդպիսիք, շատ սահմանափակ են և նրա մոտեցումները մեր պետական շահի հետ կապված մեղմ ասած շատ խոցելի են։ Այնպես, որ կարող ենք ասել խաղը դեռ չսկսած մենք հայտնվում ենք բավական բարդ իրավիճակում։ Պատկերավոր ասած` բոքսի մրցապայքարի մեջ են մտնում բազմակի չեմպիոնը և սկսնակ կամ բոքսի հանդեպ որևէ հետաքրքրություն չունեցող մի կերպար։ Ենթադրվում է, որ եթե կա նախագծված մեծ պլան, մեր բանագնացը ամենաշատը, որ կարող էր անել, այդ ամենի տակ ստորագրել է, այլապես նրան ընկալել որպես լուրջ բանակցող ծիծաղելի է»։
Հարցին` որը կարող է լինել նման թույլ բանակցողի ընտրությունը ի դեմս Ռուբեն Ռուբինյանի, Մելքոնյանը նշեց.«Երկու պատճառ կարող է լինել ըստ իս։ Առաջինը` այստեղ պետք է հավատարմության բարձր աստիճան իշխող թիմին և հատկապես Փաշինյանին, որովհետև ենթադրում եմ, որ այդ բանակցություններում անդրադառնալու են այնպիսի նուրբ թեմաների, որոնց շուրջ ինֆորմացիայի արտահոսք կամ ոչ վստահելի մարդու կողմից այդ ինֆորմացիային տիրապետելը կարող է շատ վտանգավոր լինել Փաշինյանի համար, ուստի նա իր համար ընտրել է ամենահավատարիմ անձանցից մեկին։ Երկրորդ պատճառը` ենթադրում եմ, որ որևէ լուրջ, պրոֆեսիոնալ դիվանագետ չի համաձայնվել ստանձնել այդ պատասխանատվությունը և մասնակցել նման սցենարով բանակցությունների, սա ավելի քիչ հավանական է թվում և քանի որ այս իշխանությունները առաջնորդվում են ավելի շատ ոչ թե պետության, այլ իրենց շահերով, իմ կարծիքով առաջին վարկածը ավելի հավանական է»։
Մելքոնյանի կարծիքով այս բանակցություններում Թուրքիայի իրական նպատակները շարունակում են մնալ նույնը` Արցախի հարցի վերջնական, իրավական լուծում, այսինքն ստիպել Հայաստանին ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, Հայոց Ցեղասպանության հարցի շուրջ դիրքորոշման փոփոխություն, միջազգային ճանաչման հարցի դադարեցում, Թուրքիայի տարածքային ամբողջականության ճանաչում կամ պարտադրանք` ճանաչել Կարսի պայմանագիրը և հրաժարվել հայկական պահանջատիրությունից։
«Ստիպելու են, որ Հայաստանը պաշտոնապես ճանաչի՝ այն տարածքները, որոնք 1920թ-ին բռնությամբ խլվել են ՀՀ-ից` Սուրմալու, Կարս և այլն, և հայտարարի, որ որևէ պահանջ չունի։ Հիմա էլ Հայաստանը չունի պահանջ, բայց այդ մասին չենք հայտարարել, սակայն Թուրքիան կստիպի, որ Հայաստանը հայտարարի դրա մասին։ Մյուս պահանջն ապաշրջափակման անվան տակ ադրբեջանաթուրքական կարևոր նպատակի իրականցումն է։ Սյունիքում ցամաքային միջանցքի ստեղծում, որը հետագայում վերածվելու է Սյունիքի օկուպացիայի համար ամենակարևոր թուրք-ադրբեջանական պլացդարմի։ Թուրքիան կարող է փորձել ստանալ այլ զիջումներ ևս, որոնք կարող են վերաբերվել տարբեր ոլորտների։ Ինձ թվում է թուրքական մեծ պայմանների սպառնալիքը անպայմանորեն լինելու է, որովհետև սա Թուրքիայի համար պատմական շանս է Հայաստանին պարտության մատնել դիվանագիտական ասպարեզում, այսպիսի շանս և Թուրքիայի համար ձեռնտու իշխանություն այլևս երբեք Հայստանում չի լինի և չի էլ եղել»,- ասաց թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։
13:39
13:19
12:33
12:03
00:00
16:43
16:19
16:03
15:48
15:23
15:05
12:00
11:52
11:28
11:04
10:34
10:09
17:16
16:56
16:34
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | |||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03
