Ղազախստանում տեղի ունեցած վերջին հակապետական իրադարձությունները և ՂՀ ներքին գործերին արտաքին միջամտության փորձերը հաջողությամբ չեն պսակվել նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի կողմից ժամանակին ընդունված որոշումների շնորհիվ: Իրավիճակի կայունացումից հետո նախագահը ելույթ է ունեցել երկրի խորհրդարանում և առաջարկել բարեփոխումների բազային ծրագիր, որն ամբողջությամբ ուղղված է քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական խնդիրների լուծմանը՝ ի շահ Ղազախստանի ժողովրդի: Նախագահ Տոկաևի քաղաքական կուրսի հիմքում են իրավահաջորդության, արդարության և առաջընթացի սկզբունքները: Նախագահի թեկնածու առաջադրվելով՝ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևն ի սկզբանե այդ երեք սկզբունքները նշանակել է որպես իր գործունեության հիմնարար սկզբունքներ ։ Ընդգծվել է, որ իրավահաջորդությունը ենթադրում է առաջին նախագահի կողմից տրված քաղաքական կուրսի արդյունավետ շարունակություն և բոլոր դրական ձեռքբերումների պահպանում։ Արդարությունը կոչված է ապահովելու բոլոր քաղաքացիների իրավունքների հավասարությունը՝ անկախ նրանց սոցիալական, էթնիկ, կրոնական կամ այլ պատկանելությունից, իսկ առաջընթացը՝ որպես սոցիալական վերափոխում հասարակության կյանքի բոլոր ոլորտներում, ստեղծարար փոփոխությունների իրականացում՝ ի շահ մարդկանց՝ աշխարհի առաջատար երկրների շարքում ընդգրկվելու նպատակով։ Տնտեսական բարեփոխումների հիմնական իմաստը բխում է բնակչության բարեկեցության բարձրացման և եկամտի արդարացի բաշխման ազգային տնտեսության անհրաժեշտությունից: Այդ հիմքի վրա նախագահ Տոկաևը նախանշել է երկրի նոր տնտեսական կուրսի հետևյալ հիմնական սկզբունքները՝ աշխատանքի և եկամտի արդար բաշխում, մասնավոր ձեռնարկատիրության առաջնահերթություն, ազնիվ մրցակցություն, շուկաների բացում ձեռնարկատերերի նոր սերնդի համար, արտադրողականության աճ, տնտեսության և տեխնոլոգիական բարձրացում, մարդկային կապիտալի զարգացում, ներդրումներ նոր տիպի կրթության մեջ, «կանաչ» տնտեսության զարգացում, շրջակա միջավայրի պահպանություն, հասարակության առջև պատասխանատվություն: Նախագահի քաղաքական բարեփոխումները Նախագահ Տոկաևի կողմից հայտարարվել է քաղաքական բարեփոխումների երեք փաթեթ: Քաղաքական բարեփոխումների առաջին փաթեթը, որը պետության ղեկավարը հնչեցրել է 2019 թվականի դեկտեմբերին, ամբողջությամբ իրականացվել է։ «Ղազախստանի Հանրապետությունում խաղաղ հավաքների կազմակերպման և անցկացման կարգի մասին» ՂՀ օրենքը, որը նախկինում գործող թույլատրական սկզբունքը փոխարինել է համապատասխան միջոցառումների կազմակերպման և անցկացման ծանուցման սկզբունքով, կանանց և երիտասարդների համար սահմանվել է 30% քվոտա կուսակցական ցուցակներում, խորհրդարանական ընդդիմության ինստիտուտի հասկացությունը, որը երաշխավորում է ընդդիմադիր կուսակցություններին, որոնք ներկայացված են Մաժիլիսում (խորհրդարանի ստորին պալատ), մեկ մշտական կոմիտեում նախագահությունը եւ քարտուղարի պաշտոնը պալատի երկու մշտական կոմիտեներում, ապաքրեականացվել է «զրպարտություն» ՂՀ-ի քրեական օրենսգրքի 130-րդ հոդվածը, վավերացվել է մահապատժի վերացմանն ուղղված քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագրի երկրորդ կամընտիր արձանագրությունը: Քաղաքական բարեփոխումների երկրորդ փաթեթը. 2021 թվականին գյուղական բնակավայրերի ակիմների ուղղակի ընտրությունների անցկացում, տեղական ինքնակառավարման զարգացման հայեցակարգի մշակում, «Ղազախստանի Հանրապետությունում հանրային վերահսկողության մասին» օրենքի մշակում և ընդունում, որը կոչված է ապահովելու պետական մարմինների և քվազի պետական հատվածի հրապարակայնություն և հաշվետվողականություն, առցանց հանրագրերի միասնական ինստիտուտի ստեղծում, մարդու իրավունքների պաշտպանության նոր միջոցների ձեռնարկում և կապի ընթացակարգին վերաբերող երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիային կամընտիր արձանագրությանը միանալը: Քաղաքական բարեփոխումների երրորդ փաթեթը, որը ներառում է հետևյալ միջոցները. քաղաքական կուսակցությունների համար խորհրդարանի Մաժիլիս անցնելու շեմի նվազեցում 7 տոկոսից մինչև 5 տոկոս, «բոլորի դեմ» սյունակի սահմանում բոլոր ապագա ընտրություններում, գյուղական ակիմների ընտրությունների անցկացումից հետո, շրջանային ակիմների ընտրողականության սահմանում Ղազախստանի կողմից, Մարդու իրավունքների հանձնակատարի (օմբուդսմենի) մասին առանձին օրենքի ընդունում, Մարդու իրավունքների հանձնակատարի աշխատակազմի ամրապնդում, «երիտասարդության զարգացման ինդեքսի» ներդրում, բարեգործական գործունեության խթանման միջոցների ընդլայնում, քաղաքացիական հասարակության զարգացման հայեցակարգի ընդունում, որը ուղղված է քաղաքացիական հասարակության և նրա ինստիտուտների զարգացման համար պայմանների ստեղծմանը, ինչպես նաև քաղաքացիական ակտիվության աջակցմանն ու զարգացմանը և քվազի պետական հատվածի սուբյեկտներում հանրային խորհուրդների ստեղծմանը: Ակնհայտ է, որ նախագահ Տոկաևը, հայտարարելով այդ քաղաքական բարեփոխումները, որդեգրել է երկրի ժողովրդավարացման և քաղաքական ազատությունների ընդլայնման ուղեգիծը։ Այս ամենը նախաձեռնել էր նախագահը դեռ այս տարվա սկզբին տեղի ունեցած վերջին իրադարձություններից առաջ։ Հավանաբար, ինչ-որ մեկին շատ դուր չեկավ, որ Ղազախստանն իր համար բացարձակապես ճիշտ ճանապարհով գնաց քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական առումով։ Վերջին ապակառուցողական իրադարձությունների նպատակն է թույլ չտալ Ղազախստանին էլ ավելի ամրապնդել իր դիրքերը Կենտրոնական Ասիայում և թուլացնել պետականությունը, որպեսզի ՂՀ-ին վերցնեն արտաքին կառավարման տակ ։ Նախագահի կողմից սկսվել է պետական կառավարման համակարգի արդիականացումը։ Նա նախանշել է հետեւյալ քայլերը. Ղազախստանի հանրապետության նախագահին առընթեր բարձրագույն խորհրդի ստեղծում նոր բարեփոխումների անցկացման հարցերի քննարկման և որոշումների ընդունման համար, ռազմավարական պլանավորման և բարեփոխումների գործակալության ստեղծում՝ բարեփոխումների ձևավորման նպատակով նյութերի և առաջարկությունների պատրաստման համար և դրանց արդյունավետ իրականացմանը աջակցություն, պետական ծառայության գործերով գործակալության և կոռուպցիայի հակազդման գործակալության վերափոխումը պետական ծառայության գործերով գործակալություն և կոռուպցիայի հակազդման գործակալություն (հակակոռուպցիոն ծառայություն), ֆինանսական մոնիտորինգի գործակալության ստեղծումը՝ մինչեւ 2025 թվականը «ստվերային» տնտեսության դեմ պայքարի համար ՝ դրա մակարդակը մինչև 15% նվազեցնելու նպատակով, մրցակցության պաշտպանության և զարգացման գործակալության ստեղծումը ՝ մրցակցության պաշտպանության և զարգացման միջոցով շուկայի սուբյեկտներին հավասար պայմաններ ստեղծելու, մենաշնորհային գործունեության սահմանափակման և անբարեխիղճ մրցակցություն թույլ չտալու նպատակով; 2021 թվականի վերջին պետծառայողների թվաքանակի 25% - ով նվազումը, 2021 թվականի հուլիսի 1-ից պետական ծառայողների աշխատանքի վարձատրության ֆակտոր-բալլային սանդղակի ներդրումը, ինչը կոչված է նպաստելու նրանց պատասխանատվության եւ մոտիվացիայի ուժեղացմանը, պետական կառավարման զարգացման հայեցակարգի ընդունումը մինչեւ 2030 թվականը, որը կոչված է ապահովել վարչահսկողական կողմնորոշումից անցում դեպի պետության եւ բնակչության փոխգործակցության սպասարկման մոդել: Բարեփոխումների սոցիալ-տնտեսական չափումը Սկսվել է հարկման, հողօգտագործման և օտարերկրյա աշխատուժի ներգրավման կատարելագործման գործընթացը' նոր պետական ընկերությունների և քվազի պետական հատվածի սուբյեկտների ստեղծման մորատորիում սահմանելու, միկրո և փոքր ձեռնարկատիրության սուբյեկտներին հարկերի վճարումից ազատելու և դրանց ստուգման արգելքի սահմանման միջոցով լիազորված պետական մարմինների կողմից 3 տարվա ընթացքում, գործատուների կողմից պարտադիր վճարների ներդրման հետաձգումը մինչև 2023 թվականը միասնական ազգային կենսաթոշակային հիմնադրամին 5%-ի չափով: Ընդունվել է «Ղազախստանի Հանրապետության քաղաքացիների պարտքային բեռի նվազեցման միջոցառումների մասին» հրամանագիրը, որի համաձայն կառավարությանը եւ Ազգային բանկին հանձնարարվել է երկրորդ մակարդակի բանկերում և միկրոֆինանսական կազմակերպություններում մարել անապահով քաղաքացիների վարկերի գծով պարտքը: Հանրապետության շահագրգիռ քաղաքացիների համար հնարավորություն է ընձեռվել իրենց կենսաթոշակային կուտակումներն օգտագործել բնակարանային պայմանների բարելավման և բուժման վճարման համար: Ներդրվել են վարձավճարի սուբսիդավորման մեխանիզմները և անհատական բնակարանային շինարարության համար հողամասերի կոմունիկացիաներով ապահովման աշխատանքների ակտիվացումը: Հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար ստեղծվել է սոցիալական վերականգնման 12 կենտրոն։ Կարևոր բարեփոխումներ են իրականացվել առողջապահության և կրթության ոլորտներում։ Առողջապահության ոլորտում հիմք դրվեց, որպեսզի բժշկությունը հավասարապես մատչելի և զարգացած լինի տարիների և գյուղական վայրերի համար։ Կրթության ոլորտում տեղի է ունեցել բուհերի մանկավարժների և դասախոսների աշխատավարձերի բարձրացում, ինչպես նաև ապագա մանկավարժների համար կրթաթոշակի չափի բարձրացում: Մշակվել են հանրակրթական դպրոցների աջակցության միջոցներ՝ քաղաքի և գյուղի միջև կրթության ոլորտում խզումը հաղթահարելու համար ։ Աշխարհի առաջատար գիտական կենտրոններում ստաժավորում անցնելու համար հատկացվել է 500 դրամաշնորհ ։ Այս բոլոր բարեփոխումները ակնհայտորեն ցույց են տալիս, որ Ղազախստանի բարձրագույն ղեկավարությունը՝ Նախագահ Տոկաևի գլխավորությամբ, նպատակ է դրել լուծել երկրի քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական խնդիրները։ Վերջին տարիներին Ղազախստանը դինամիկ զարգանում է, իսկ բարեփոխումների ընթացիկ ծրագիրն ուղղված է ՂՀ-ի հետագա լայնածավալ զարգացմանը: Ակնհայտ է, որ նախագահ Տոկաևն իր բարեփոխումներով հստակ հասկացրել է պետական իշխանության բոլոր մակարդակներին, որ պետության ամբողջ աշխատանքը պետք է ուղղված լինի ի շահ Ղազախստանի հասարակ քաղաքացիների և ժողովրդի: Տրվել է սոցիալական համաձայնության, կայունության և սոցիալական արդարության մթնոլորտի հաստատման դասընթաց։
Աշոտ Սարգսյան, քաղաքագետ
11:38
11:00
10:33
12:22
12:05
11:44
11:06
10:46
10:32
10:12
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
18:56
18:22
17:51
17:36
11:00 25.10.25
10:33 25.10.25
10:46 24.10.25
09:01 24.10.25
10:32 24.10.25
11:38 25.10.25
09:26 24.10.25
09:13 24.10.25
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |||
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
09:19
09:01
09:36
09:28
09:55
09:32
09:15
09:02
09:46
09:32
09:16
09:01
09:01
09:45
09:34
09:18
09:02
09:56
09:42
09:33
09:02
09:56
09:42
09:34
09:16
09:02
09:52
09:42
09:35
09:16
09:02
09:45
09:22
09:14
09:02
09:46
09:31
09:26
09:14
09:01
