Համաշխարհային առեւտուրը պահող դոլարը վերելքի վրա է, որը նմանը չունի ժամանակակից պատմության մեջ: Դրա աճը հիմնականում Դաշնային պահուստային բանկի տոկոսադրույքի ագրեսիվ բարձրացման արդյունքն է. չորեքշաբթի այն բարձրացվեց եւս 75 բազիսային կետով եւ կործանարար հետք թողեց. սննդամթերքի ներմուծման ծախսերի աճ եւ աղքատության խորացում աշխարհի մեծ մասում, պարտքերի դեֆոլտի խթանում եւ Շրի Լանկայի կառավարության տապալում, ամենուր կորուստներ ներդրողների համար բաժնետոմսերի եւ պարտատոմսերի տեսքով ֆինանսական կապիտալում, գրում է Bloomberg-ը։ Որոշ տեղեկությունների համաձայն՝ դոլարն այժմ պատմական առավելագույնի է հասել: 2021-ի կեսերից այն աճել է 15 տոկոսով արժույթների զամբյուղի նկատմամբ։ Եւ քանի որ ԴՊՀ-ը որոշել է շարունակել բարձրացնել տոկոսադրույքները՝ գնաճը համար, նույնիսկ եթե դա կարող է ԱՄՆ-ն եւ համաշխարհային տնտեսություններն անկման մեջ գցել, արժույթի երկարամյա դիտորդների մեծ մասը չի տեսնում ինչ-որ բան, ինչը կխանգարի դոլարի աճին: Այս ամենը մի փոքր նման է 1980-ականների սկզբին Պոլ Վոլքերի օրոք Ֆեդերացիայի կողմից իրականացվող հակաինֆլյացիոն արշավին: Ահա թե ինչու ավելի ու ավելի շատ է խոսվում Պլազայի համաձայնագրի վերակենդանացման հնարավորության մասին՝ համաձայնագիր, որը թույլ տվեց արհեստականորեն սանձել դոլարը: Այդպիսի գործարքը այս պահին կարող է անհավանական թվալ, բայց հաշվի առնելով որոշ շուկայական ցուցանիշներ, որոնք ենթադրում են, որ դոլարը կարող է կրկին հեշտությամբ բարձրանալ նույն մակարդակի՝ շահույթ, որը կցնցի համաշխարհային ֆինանսական համակարգը եւ ամեն տեսակի լրացուցիչ խնդիրներ կառաջացնի, դա, հավանաբար, միայն ժամանակի հարց է: «Չկա կրիպտոնիտ, որը կարող է անմիջապես խաթարել դոլարի հզորությունը, քանի որ եվրոգոտին խոչընդոտում է պատերազմն Ուկրաինայում, իսկ Չինաստանի վերելքն անկայուն է»,- ասում է Սինգապուրում Mizuho Bank Ltd-ի տնտեսագիտության եւ ռազմավարության բաժնի ղեկավար Վիշնու Վարատանը: «Որտեղ էլ որ նայեք, դոլարին այլընտրանք պարզապես չկա, եւ արդյունքում այն ոչնչացնում է մնացած ամեն ինչ՝ տնտեսություն, այլ արժույթներ, կորպորատիվ եկամուտներ»: Ամերիկյան արժույթի աճը ազդում է ամբողջ աշխարհում առօրյա կյանքի վրա, քանի որ այն համաշխարհային առեւտրի քսանյութն է. տարեկան 28.5 տրիլիոն դոլարի համաշխարհային առեւտրի մոտավորապես 40 տոկոսը գնահատվում է ԱՄՆ դոլարով: Դրա անողոք աճը վտանգում է ինքնապահպանվող «մահվան օղակ» ստեղծել: Դոլարի պահանջարկը մեծ էր մի պարզ պատճառով. երբ համաշխարհային շուկաները խելագարվում են, ներդրողները ապաստան են փնտրում: Եվ, ինչպես ասում է Միջազգային հաշվարկների բանկը, այդ երաշխիքն «այժմ ապահովվում է հիմնականում ԱՄՆ դոլարով»: ԱՄՆ-ի տնտեսության չափերն ու հզորությունն աննախադեպ են մնում, գանձապետարանը շարունակում է փող կուտակելու ամենաանվտանգ միջոցներից մեկը մնալ, իսկ դոլարը կազմում է արժութային պահուստների առյուծի բաժինը: Դոլարի որոշ հիմնական ցուցիչներից որոշները ցույց են տալիս դրա հետագա աճի կարողությունը։ Չնայած Bloomberg Spot Dollar Index-ն այս ամիս ռեկորդային առավելագույնի է հասել, այն չափվում է միայն 2004 թ. վերջից: ԱՄՆ դոլարի ավելի նեղ ICE ինդեքսը՝ դրա կատարողականը զարգացած գործընկերների համեմատ, դեռ շատ ցածր է 1980-ականների մակարդակից: 1985 թվականին իր գագաթնակետին, երբ ստորագրվեց Plaza Accord համաձայնագիրը, այն վերադարձնելու համար 54 տոկոսանոց ռալի կպահանջվի: Բայց այս անգամ հանգամանքները փոխվել են, նշել է Նյու Յորքում Wells Fargo Securities-ի ստրատեգ Բրենդան Մաքքեննան: Դոլարի հզորությունն այնքան էլ տեսանելի չէ, համենայն դեպս՝ դեռ չի երեւում, եւ ԴՊՀ-ն պետք է նվազեցնի տոկոսադրույքները հաջորդ տարի ինչ-որ պահի, երբ տնտեսությունը սառի՝ թուլացնելով ճնշումը դոլարի վրա: «Դոլարի արժեզրկման եւ G-10 արժույթների աջակցմանն ուղղված համակարգված գործողությունները, հավանաբար, այս փուլում այնքան էլ առաջնահերթ չեն»,- ասել է նա: Այնուամենայնիվ, այս խոշոր տնտեսություններից շատերի արժույթները տուժում են: Բացի եվրոյի անկումից, ճապոնական իենն ընկեկ է մինչեւ 24 տարվա նվազագույն ցուցանիշ, քանի որ ներդրողներն ավելի բարձր եկամտաբերության են ձգտում: Շատ զարգացող շուկաների համար վնասն ավելի մեծ էր: Հնդկական ռուփին, չիլիական պեսոն եւ շրի լանկական ռուփին այս տարի ռեկորդային նվազագույնի են հասել՝ չնայած որոշ կենտրոնական բանկերի՝ անկումը դանդաղեցնելու ջանքերին: Հոնկոնգի արժութային վարչությունը ռեկորդային տեմպերով տեղական դոլարներ է գնել՝ քաղաքի արժութային կապը պաշտպանելու համար, մինչդեռ Չիլիի կենտրոնական բանկը 25 միլիարդ դոլարի ինտերվենցիա է սկսել այն բանից հետո, երբ հինգ շաբաթվա ընթացքում պեսոն ընկավ ավելի քան 20 տոկոսով: «Դա չի աշխատի»,- ասել է Pictet Asset Management Ltd.-ի ստրատեգ Լուկա Պաոլինին: «Գնաճի այս աճը, դոլարի այս արժեքը սերունդը որոշող իրադարձություններ են, եւ զարգացող շուկաների կենտրոնական բանկերը քիչ բան կարող են անել դրա դեմ»: Ուժեղ դոլարը մեծացնում է նավթ արդյունահանողների եւ ապրանք արտահանողների, ինչպես նաեւ միջազգային ընկերությունների, ինչպիսին է Toyota Motor Corp.-ը, շահույթը, որոնք իրենց եկամտի մեծ մասն ԱՄՆ-ում են պահում: Տեխնոլոգիական հսկաները, որոնք իրենց համաշխարհային եկամուտների մի մասը վերադարձնում են ԱՄՆ, հարված են ստացել: Microsoft Corp.-ն ասում է, որ դոլարն ուտում է իր շահույթը, մինչդեռ International Business Machines Corp.-ն ուժեղ դոլարին մեղադրում է դրամական հոսքերի դեֆիցիտի հավերժացման համար: Դոլարի արժեւորման նոպաներ եղել են նաեւ անցյալում, օրինակ՝ 2016-ին կամ 2018-ին, երբ ԴՊՀ-ն ձգտում էր խստացնել քաղաքականությունը, սակայն վերջին տվյալները ցույց են տալիս, որ ԱՄՆ-ի գնաճը վերջին չորս տասնամյակի ամենաբարձր մակարդակին է, եւ ԴՊՀ-ն մանեւրելու ավելի քիչ հնարավորություններ ունի: Ներդրողները Սինգապուրից մինչեւ Նյու Յորք տեսություններ են կառուցում այնպիսի կատալիզատորների մասին, ինչպիսիք են աճի դանդաղումը, հստակությունը, թե երբ ԴՊՀ-ն կդադարեցնի տոկոսադրույքների բարձրացումը կամ Չինաստանի տնտեսական աճի էական վերականգնումը: Սակայն հասկանալի չէ, թե երբ տեղի կունենա դրանցից որեւէ մեկը: Հունիսին ԱՄՆ սպառողական գները բարձրացան մինչեւ 9.1 տոկոս, եւ ԴՊՀ-ն 1990-ականների կեսերից այդքան արագ չէր բարձրացրել տոկոսադրույքները: Դրանից հետո համաշխարհային տնտեսությունը շատ փոխվեց: Երեք տասնամյակ շարունակ չինական արտադրության աճը հետ էր պահում արտադրված միլիոնավոր ապրանքների գները՝ նույնիսկ չնայած հումքի արժեքի բարձրացմանը: Երբ ասիական երկրի էժան աշխատուժի եւ կապիտալի առաջարկը վերջապես սկսեց սպառվել, գնային ճնշումները նորից սկսեցին աճել: Այնուհետեւ հետեւեց Միացյալ Նահանգների հետ առեւտրային պատերազմը, համավարակը եւ պատերազմն Ուկրաինայում: Քանի որ աշխարհի երկրորդ ամենամեծ տնտեսությունը դեռ հավատարիմ է մնում իր զրոյական Covid-ի քաղաքականությանը, նույնիսկ՝ աճի դանդաղեցման գնով, նորմալ կյանքին վերադարձը հեռու է թվում: Այսքան անորոշություններով կենտրոնական բանկերն Ավստրալիայից մինչեւ Կանադա այլ ելք չունեն, քան հետեւել ԱՄՆ-ի օրինակին եւ բարձրացնել փոխառության ծախսերը գնաճի դեմ պայքարելու համար: Եվ առանց հստակության, թե երբ կարող է ավարտվել ցիկլը, քիչ ներդրողներ են պատրաստ խաղադրույքներ կատարել դոլարի դեմ:
22:09
20:42
20:15
19:12
17:33
17:19
17:03
16:55
16:33
15:44
15:18
15:02
14:08
13:33
12:55
12:32
12:13
11:47
11:14
10:56
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | ||||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:45
09:36
09:29
09:14
09:02
09:46
09:44
09:35
09:29
09:16
09:02
09:58
09:47
09:34
09:16
09:02
09:54
09:45
09:37
09:27
09:02
09:46
09:36
09:27
09:16
09:02
09:45
09:34
09:17
09:02
09:33
09:13
10:02
09:56
09:45
09:33
09:15
09:02
09:55
09:44
09:33
09:17
09:02
09:26
09:15
