Իսրայելի Վիֆսաիդա հնավայրում պեղումների ժամանակ բազիլիկի հատակին հնագետները հայտնաբերել են մոտ 1,5 հազար տարվա հնությամբ խճանկար, որի վրա գրված են Պետրոս առաքյալին ուղղված աղոթքի խոսքերը: Այս գտածոն եւս մեկ ապացույց է, որ հին ժամանակներում այստեղ է գտնվել աստվածաշնչյան Բեթ Սայդա քաղաքը, հայտնում է Haaretz-ը։
Գիտնականները խճանկարը գտել են ցեխի շերտի տակ, քանի որ մոտ 1,5 հազար տարի առաջ աստվածաշնչյան քաղաքը մակընթացության հետեւանքով հեղեղվել է։ Հնագույն քաղաքը տիղմի բազմամյա շերտից մաքրելու ընթացքում հետազոտողները, բացի 5-րդ դարում կառուցված բյուզանդական բազիլիկ մնացորդներից, հայտնաբերել են Հին Հռոմի շրջանի շենքերի ավերակներ եւ հրեական համայնքի տներ
Պեղումները սկսելու պահից հնագետները փորձել են գտնել քաղաքի անվանումով առնվազն մի քանի գրառում կամ տեղեկություն: Այժմ նրանց երազանքն իրականացել է՝ բազիլիկի պատին հայտնաբերվել է բյուզանդական բոլոր եկեղեցիներին բնորոշ գրություն, ինչը անուղղակի ապացույց է, որ հետազոտողները պեղում են խորհրդավոր Բեթ Սայդան:
Խճանկարի մակագրությունը սկսվում է «Կոնստանտին, Քրիստոսի ծառա» բառերով։ Այսպես է եղել նվիրատուի անունը եւ ավանդույթի համաձայն նրա անունը գրված է արձանագրության վրա։ Հնագետները բացատրել են, որ դա նվիրված է Հռոմեական կայսրին, որը քրիստոնեություն է ընդունել:
Փաստորեն, գիտնականները հայտնաբերել են մի արձանագրություն, որը շրջանակված է բյուզանդական ոճի երկու շարք սեւ թեսերայի կլոր մեդալիոնով, որը գրեթե հստակ պարունակում է աղոթք նվիրված Սուրբ Պետրոսին:
Այս ամենը կարող է անհերքելի ապացույց լինել նրա, որ այստեղ է գտնվել խորհրդավոր Բեթ Սայդան։ Հետազոտողները կարծում են, որ այս եկեղեցին՝ բավարացի եպիսկոպոս Ուիլիբալդի կողմից գրված տեքստում թվագրվում է 724 թվականին: Ուիլիբալդը նկարագրում է եկեղեցի կատարած ուխտագնացությունը՝ ասելով. «Այնտեղից նրանք գնացին Բեթ Սայդա՝ Պետրոսի եւ Անդրեասի նստավայր, որտեղ այժմ նրանց տան փոխարեն եկեղեցի կա»։
Հաջորդ հնագիտական սեզոնին գիտնականները հույս ունեն եկեղեցում գտնել Անդրեաս առաքյալին նվիրված եւս մեկ արձանագրություն։ Քանի որ ենթադրվում է, որ նա նույնպես բնակվել է Բեթ Սայդայում, եկեղեցին, հավանաբար, նվիրվել է նրանց երկուսին։
12:27
10:46
10:31
10:10
16:56
11:58
11:50
17:41
16:27
16:02
16:02
13:33
11:54
11:45
18:04
16:27
15:47
11:43
10:32
23:34
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | ||
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | |
| 28 | 29 | 30 | 31 | ||||
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03
