Caucasus Heritage Watch (CHW) միջազգային կազմակերպությունն ահազանգում է՝ հայկական եկեղեցին ավերվել է Ադրբեջանի կողմից՝ խախտելով Միջազգային դատարանի որոշումը։
2022 թվականի ամռանը Caucasus Heritage Watch-ը արձանագրել էր Արցախի Հադրութի շրջանի Մոխրենես գյուղի գրեթե ամբողջական ավերումը, տարածք, որը 44-օրյա պատերազմից հետո անցել է Ադրբեջանի իրավասության տակ։ Այսպիսով, Ադրբեջանը հիմնովին ավերել է Մոխրենես գյուղի 18-19-րդ դարերի Սուրբ Սարգիս հայկական եկեղեցին։ «Բայց Սուրբ Սարգիս եկեղեցու քանդումը, ըստ ամենայնի, վերջին քայլը չէր ադրբեջանական միջամտության առումով։ Դիտարկման ընթացքում մենք փաստագրել ենք հետագա շինարարական աշխատանքների ապացույցներ»,- նշված է հրապարակման մեջ։ CHW-ն Ադրբեջանին կոչ է անում տեղեկացնել հանրությանը Մոխրենեսում տեղի ունեցածի մասին. «Պետությունը պետք է կատարի 2021 թվականի դեկտեմբերի որոշումը՝ հետաքննել Սուրբ Սարգիս եկեղեցու ավերածությունը և պատասխանատվության ենթարկել մեղավորներին։ Հաշվի առնելով եկեղեցու ավերման իրավական հետևանքները՝ Ադրբեջանը պետք է ներկայացնի եկեղեցու հետ կապված իր ծրագրերը, հանրությանը տրամադրի տեղեկատվություն նոր շինարարության մասին և թույլ տա լրագրողներին և փորձագետներին մուտք գործել գյուղ՝ գնահատելու աշխատանքները»։ «Ադրբեջանը պարտավոր է պաշտպանել հայկական մշակութային ժառանգությունը և կանխել Մոհրենեսում հայկական դարավոր մշակութային և կրոնական կյանքը ջնջելու ցանկացած փորձ»,- ընդգծում է կազմակերպությունը։ Հիշեցնենք, որ Արդարադատության միջազգային դատարանը 2021 թվականի դեկտեմբերի 7-ի որոշում էր կայացրել՝ պարտադրել Ադրբեջանին «ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ կանխելու և պատժելու վանդալիզմի ու պղծման գործողությունները՝ ուղղված հայկական մշակութային ժառանգության, ներառյալ՝ եկեղեցիների և այլ պաշտամունքի վայրերի, հուշարձանների, տեսարժան վայրերի, գերեզմանատների և արտեֆակտերի դեմ»: Մոխրենես գյուղը գտնվում է Հադրութ քաղաքից 28 կիլոմետր դեպի արևմուտք։ Գյուղի անունը հիշատակվում է Գտչավանքի շինարարական արձանագրության մեջ Մոխենիս ձևով (Յակոբեան 2009, 92)։ Ըստ Մ․ Բարխուդարյանի․ «․․․Մոխրենես գյուղի բնակիչք բնիկ են» (Բարխուտարեան 1895, 55): 2020 թվականի հոկտեմբերից Մոխրենեսն օկուպացված է Ադրբեջանի կողմից։ Եկեղեցին ուղղանկյուն հատակագծով միանավ թաղակապ սրահ է։ monumentwatch.org-ի հաղորդմամբ, կառուցման հավանական ժամանակը՝ 18-19-րդ դարեր։ Կառուցված է տեղական սպիտակ կրաքարով և կրաշաղախով։ Տեղադրված է թեքադիր լանջի վրա, ինչի հետևանքով հյուսիս-արևելյան հատվածն արտաքուստ խրված է գետնի մեջ։ Նման դիրքն էլ պայմանավորել է, որ շքամուտքը տեղադրվի հարավային ճակատում։ Շքամուտքն ունի ընդգծված ծավալային լուծում, սրբատաշ զանգվածեղ խարիսխներ և կիսասյուներ, քանդակազարդ խոյակներ ու կամար, լայն բարավոր (նկ․ 2)։ Տանիքը երկթեք է, կղմինդրածածկ, եզերված քարե սրբատաշ սալերով։ «44-օրյա պատերազմից առաջ եկեղեցին գտնվում էր լավ վիճակում։ 2020 թվականի ռազմական գործողությունների ժամանակ չի տուժել։ Ետպատերազմյան շրջանում ադրբեջանցիների կողմից տեղադրված լուսանկարներից երևում էր, որ եկեղեցին կանգուն է։ Սակայն 2022 թվականի հոկտեմբերի 11-ի ԱՄՆ Քորնելի համալսարանի Caucasus Heritage Watch կառույցի կողմից հրապարակված արբանյակային տեսագրությունների հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ Ադրբեջանը հիմնահատակ ավիրել է եկեղեցին Ադրբեջանը ոչնչացրել է Մոխրենեսի Սբ. Սարգիս եկեղեցին,- ավելի վաղ գրել էր monumentwatch.org-ը։
14:35
14:03
13:34
13:09
11:22
10:44
10:02
12:36
12:21
12:03
11:46
11:16
11:02
10:46
10:33
10:14
09:55
09:44
09:33
09:15
13:09 08.11.25
14:35 08.11.25
14:03 08.11.25
13:34 08.11.25
10:02 08.11.25
10:44 08.11.25
11:22 08.11.25
09:33 07.11.25
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
