ARM | RUS |

Վահե Հովհաննիսյան. Հայ-ռուսական փոխադարձ ակնկալիքներ և հնարավոր քայլեր

16.11.23 | 10:52

Այլընտրանքային նախագծեր խմբի համահիմնադիր Վահե Հովհաննիսյանը գրում է.

«Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների սրումն ավելի ու ավելի վտանգավոր է դառնում։ Ցավն այն է, որ իրավիճակը սկսում է ընկալվել որպես նորմալ։ Հայաստանում աճում են հակառուսական տրամադրությունները։ ՀՀ իշխանությունների համար սա տակտիկական կոմֆորտի վիճակ է, որը նրանց հնարավորություն է տալիս շարունակել հստակ սցենարը։ Իշխանությանն ի հակակշիռ՝ չկա էֆեկտիվ ընդդիմություն, որը հասարակության հետ կկարողանար աշխատել և կձևավորեր Ռուսաստանի հետ հաղորդակցության այլընտրանքային խողովակներ։ Այսօրվա ընդդիմության հին-իներցիոն ձևաչափերը նման մասշտաբային աշխատանքի ներուժ չունեն (ինչը ռուսական կողմը ֆիքսում է)։ Ժամանակակից քաղաքական հայտնի ռեֆորմիստ Յանիս Վարուֆակիսը վերջերս արևմտյան լսարանի առաջ մի հետաքրքիր ձևակերպում էր դրել. այսօրվա աշխարհում կան «non fashionable victims»՝ ոչ մոդայիկ զոհեր, որոնց վրա Արևմուտքը աչք է փակում, և բերում է Արցախի հայերի ու Գազայի արաբների օրինակը, և հակառակը՝ կան արժեքավոր զոհեր, ինչպես Ուկրաինան, որն Արևմուտքի համար «կարևոր» է։ Հայաստանի պետական շահը և պետական մտածողությունը պահանջում են օր առաջ Հայաստանը հանել ոչ մոդայիկ զոհերի ցանկից, ընդհանրապես հանել որևէ կարգի զոհերի ցանկից։ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների այս աննորմալ սրումը մեծացնում է հենց այդ ռիսկը։ Այս պահին հրատապ անհրաժեշտ է տարանջատել ռուս-փաշինյանական հարաբերությունները ռուս-հայկական հարաբերություններից։ Բայց որպեսզի այս բանաձևն աշխատի, կողմերը պետք է ջանք թափեն։ Ռուսաստանը պարզապես պետք է ընդունի սա, իսկ Հայաստանը պետք է ունենա նոր կենսունակ միավորներ, որոնք կձևակերպեն իշխանությունից տարբերվող տեսակետ, և որը կկարողանա խոսել ռուսների ու նաև՝ սեփական հասարակության հետ։ Մենք պետք է ընդունենք, որ կողմերն ունեն դժվար հարցեր, և պետք է կազմել երկխոսության օրակարգը, որպեսզի սկսենք խոսել-աշխատել, ոչ թե վատացնել հարաբերությունները՝ ի շահ երրորդ կողմի։ Հայ հասարակության մեջ կան հարցեր ռուսական կողմին, բայց դրանք չեն ձևակերպվում և չեն դառնում աշխատանքային օրակարգ։ Իշխանությունը չի անի, իսկ գործող ընդդիմությունը կարծում է, թե Նիկոլի դեմ լինելը ավտոմատ ենթադրում է ռուսների առաջ անլեզու լինել, կես տոն տհաճ բան չասել ու սպասել՝ մինչև փոստատարը Մոսկվայից մի «խաբար» բերի։ Այս վիճակը շատ վտանգավոր է պետության համար։ Եվ հասկանալու համար, որ ոչ «խաբարն» է լինելու, ոչ էլ ռուսներն են «խելքի գալու», ուղղակի պետք է ծանոթ լինել տարածաշրջանային պատմությանը։ Իրականությունն այն է, որ մենք ունենք հարցեր, ու պետք է դրանք ձևակերպենք Ռուսաստանի առաջ. ո՞րն է ռուսական կողմի մոտեցումը՝ տասնյակ հազարավոր հայերի՝ Արցախ, իրենց տներ վերադառնալու և այնտեղ անվտանգ ապրելու ուղղությամբ։ Ակնկալում ենք, որ Մոսկվան լուրջ ջանքեր կդնի Բաքվի բանտում պահվող հայ գործիչների, բոլոր գերիների ազատ արձակման համար։ Եվ վերջապես, Հայաստանն ուզում է տեսնել Ռուսաստանի հստակ երաշխիքները՝ անվտանգության և տարածաշրջանային դեէսկալացիայի հարցում։ Միայն վերջին օրերի հայտարարությունները՝ Մոսկվայից, Վաշինգտոնից, Բրյուսելից, Անկարայից, Բաքվից և Երևանից, վկայում են, որ մենք հայտնվել ենք ուժեղների բախման կիզակետում՝ որպես մի անօգնական ճագար։ Հրատապ լուծման քայլեր Եթե Հայաստանում և Ռուսաստանում կա գիտակցում, որ այս վիճակն անընդունելի է, և լուծումներ են պետք, ապա կողմերը պետք է անեն քայլեր. 1. Պետք է տարանջատել ռուս-փաշինյանական հարաբերությունները ռուս-հայկական հարաբերություններից։ Սա միակ բանաձևն է, որը կարճաժամկետ կարող է արդյունք տալ։ 2. Ռուսաստանը պետք է մշակի Հայաստանի համար նոր առաջարկներ։ Հին բովանդակությունը չի աշխատում, սա արդեն ակնհայտ է։ 3. Հայաստանում պետք է արագ ձևավորվեն նոր ձևաչափեր, որոնք ի վիճակի կլինեն ձևակերպելու բարդ հարցերը, դրանք դարձնելու հայ-ռուսական նոր օրակարգ (իշխանությունը չի անելու, գործող ընդդիմությունը չի կարողանալու)։ 4. Ռուսահայ էլիտան՝ բիզնես, գիտակրթական, մշակութային և այլն, պետք է դուրս գա ստորացված-վախվորած մի անկյուն քաշվածի կարգավիճակից, որովհետև դա էլ է ժամանակավոր. վաղն ավելի վատ է լինելու»:


Հայաստան Ի վերջո, ինչպի՞սի գերեզման, շիրիմ ես ունենալու. Բագրատ Սրբազան

Հայաստան Ի վերջո, ինչպի՞սի գերեզման, շիրիմ ես ունենալու. Բագրատ...

15:41

Հռոմում մեկնարկել է Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև բանակցությունների երկրորդ փուլը

Հռոմում մեկնարկել է Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև բանակցությունների երկրորդ...

15:36

Փրկարարներն ավտոմեքենան դուրս են բերել ջրանցքից

Փրկարարներն ավտոմեքենան դուրս են բերել ջրանցքից

15:22

Վալոդյա Գրիգորյանը երդմամբ ստանձնեց Փարաքարի ղեկավարի պաշտոնը

Վալոդյա Գրիգորյանը երդմամբ ստանձնեց Փարաքարի ղեկավարի...

15:05

Արամ Ա Կաթողիկոսը պատգամ է ուղղել Սուրբ Զատկի կապակցությամբ

Արամ Ա Կաթողիկոսը պատգամ է ուղղել Սուրբ Զատկի...

14:53

Օտարերկրացին Դիլիջանի անտառներում ընկել եւ կոտրել է ոտքը

Օտարերկրացին Դիլիջանի անտառներում ընկել եւ կոտրել է...

14:45

Ուզում են նորից մահափորձ անել իմ դեմ. Վարդան Ղուկասյան

Ուզում են նորից մահափորձ անել իմ դեմ. Վարդան Ղուկասյան

14:21

2026թ.-ին իշխանությունը շանս չունի վերարտադրվելու. Առաքելյան

2026թ.-ին իշխանությունը շանս չունի վերարտադրվելու....

14:02

Այո, շատ կարևոր հարցերում պարտավոր ենք մեր անձնական ամբիցիաները դնել կողքի և մտածել պետության առավելագույն շահի մասին. Ռուբեն Մխիթարյան (Տեսանյութ)

Այո, շատ կարևոր հարցերում պարտավոր ենք մեր անձնական ամբիցիաները դնել կողքի և մտածել պետության...

12:33

Վարդան Ղուկասյանը ստանձնելով Գյումրիի քաղաքապետի պաշտոնը՝ երդվեց ծառայել քաղաքի բարգավաճմանը (Տեսանյութ)

Վարդան Ղուկասյանը ստանձնելով Գյումրիի քաղաքապետի պաշտոնը՝ երդվեց ծառայել քաղաքի բարգավաճմանը...

12:07

Էդ ի՞նչ hարձակnւմ էր վրես, Միութենական միությունների մեջ ընդգրկվելը չի նշանակում Հայաստանի անկախությունը ոտնահարել. Վարդան Ղուկասյան

Էդ ի՞նչ hարձակnւմ էր վրես, Միութենական միությունների մեջ ընդգրկվելը չի նշանակում Հայաստանի...

11:33

ՀՀ ՊՆ-ն հերքում է ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ կրակոցների մասին Բաքվի հայտարարությունը

ՀՀ ՊՆ-ն հերքում է ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ կրակոցների մասին Բաքվի...

10:33

ՀՀ ՊՆ-ն հերքում է ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ կրակոցների մասին Բաքվի հայտարարությունը

ՀՀ ՊՆ-ն հերքում է ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ կրակոցների մասին Բաքվի...

10:33

«Փաստ». Նիկոլ Փաշինյանը անհանգստանալու մի շարք պատճառներ ունի

«Փաստ». Նիկոլ Փաշինյանը անհանգստանալու մի շարք պատճառներ...

09:26

«Հրապարակ». Ի՞նչ է սպասվում հազարավոր դիմորդներին. ԿԳՄՍՆ-ի խայտռակությունը

«Հրապարակ». Ի՞նչ է սպասվում հազարավոր դիմորդներին. ԿԳՄՍՆ-ի...

09:15

«Փաստ». Միայն ուրացման հայտարարություններն ու խոստումները, փաստորեն, բավարար չեն

«Փաստ». Միայն ուրացման հայտարարություններն ու խոստումները, փաստորեն, բավարար...

09:02

Բագրատաշենի անցակետում Ուզբեկստանի կողմից հետախուզվողի են հայտնաբերել

Բագրատաշենի անցակետում Ուզբեկստանի կողմից հետախուզվողի են...

20:17

Նիկոլի կառավարման օրոք հայ ժողովուրդը տվել է շուրջ 5 100 զոհ, յուրաքանչյուր 4 զոհից մեկը եղել է Արցախի մեր հայրենակիցը․ Նրանց բոլորի թիկունքում հայրենիքը հանձնել է մեկ մարդ․ Արտակ Զաքարյան

Նիկոլի կառավարման օրոք հայ ժողովուրդը տվել է շուրջ 5 100 զոհ, յուրաքանչյուր 4 զոհից մեկը եղել է...

19:45

Պուտինին հրավիրել են Իրան

Պուտինին հրավիրել են Իրան

19:21

Ռուսաստանը պատրաստակամոություն է հայտնել նպաստել Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացին

Ռուսաստանը պատրաստակամոություն է հայտնել նպաստել Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների...

19:04

RIOmall
Artioli
երկերքչրքհնգուրբշբթկրկ
123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930

Հայկական մամուլ

«Փաստ». Նիկոլ Փաշինյանը անհանգստանալու մի շարք պատճառներ ունի

«Փաստ». Նիկոլ Փաշինյանը անհանգստանալու մի շարք պատճառներ...

09:26

«Հրապարակ». Ի՞նչ է սպասվում հազարավոր դիմորդներին. ԿԳՄՍՆ-ի խայտռակությունը

«Հրապարակ». Ի՞նչ է սպասվում հազարավոր դիմորդներին. ԿԳՄՍՆ-ի...

09:15

«Փաստ». Միայն ուրացման հայտարարություններն ու խոստումները, փաստորեն, բավարար չեն

«Փաստ». Միայն ուրացման հայտարարություններն ու խոստումները, փաստորեն, բավարար...

09:02

«Հրապարակ». Որոշել են մարզեր գնալ

«Հրապարակ». Որոշել են մարզեր գնալ

09:55

«Ժողովուրդ». Հայաստանից ավելի շատ հեռանում են, քան գալիս. ՀՀ սահմանային ելք ու մուտքերը` թվերով

«Ժողովուրդ». Հայաստանից ավելի շատ հեռանում են, քան գալիս. ՀՀ սահմանային ելք ու մուտքերը`...

09:45

«Հրապարակ». Ամեն ինչից հուզվում են

«Հրապարակ». Ամեն ինչից հուզվում են

09:34

«Իրավունք». Փորձում են հեռակառավարել Ազատության հրապարակում գեներացվող ընդդիմադիր գործընթացները

«Իրավունք». Փորձում են հեռակառավարել Ազատության հրապարակում գեներացվող ընդդիմադիր...

09:18

«Իրավունք». Փաշինյանը հանգստացրել է թիմակիցներին. «Իրա նման «крепкий орешек»-ների՞ ենք «ջարդել» ոնց մեզ պետք է»

«Իրավունք». Փաշինյանը հանգստացրել է թիմակիցներին. «Իրա նման «крепкий орешек»-ների՞ ենք «ջարդել»...

09:02

«Հրապարակ». Արցախցիների պառակտումը շարունակվում է

«Հրապարակ». Արցախցիների պառակտումը շարունակվում է

09:27

«Հրապարակ». Ինչ է կապում Արմեն Աբազյանին Սամվել Շահրամանյանի հետ

«Հրապարակ». Ինչ է կապում Արմեն Աբազյանին Սամվել Շահրամանյանի...

09:13

«Փաստ». Արդյոք դեռ ունե՞նք անկախություն

«Փաստ». Արդյոք դեռ ունե՞նք անկախություն

09:02

«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանի հարցով ընդդիմության նախաձեռնությունը հնարավոր է տապալվի. Նա համախոհներ է ձեռք բերել

«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանի հարցով ընդդիմության նախաձեռնությունը հնարավոր է տապալվի. Նա...

09:56

«Հրապարակ». Հայհոյող, ծեծող-ջարդող ՔՊ-ականը «կրթվում է»

«Հրապարակ». Հայհոյող, ծեծող-ջարդող ՔՊ-ականը «կրթվում...

09:46

«Իրավունք». Անթալիայի ֆորումի չլուսաբանված կողմը

«Իրավունք». Անթալիայի ֆորումի չլուսաբանված կողմը

09:33

«Հրապարակ». ՔՊ-ականներից ոմանց մոտ տպավորություն էր ստեղծվել, թե գնում են արտահերթ ընտրությունների

«Հրապարակ». ՔՊ-ականներից ոմանց մոտ տպավորություն էր ստեղծվել, թե գնում են արտահերթ...

09:14

«Հրապարակ». Իշխանությունն օրենսդրությունը հարմարեցնում է իրեն

«Հրապարակ». Իշխանությունն օրենսդրությունը հարմարեցնում է...

09:01

«Հրապարակ». Ցուցմունք տվողը մարզպետի բարեկամն է

«Հրապարակ». Ցուցմունք տվողը մարզպետի բարեկամն է

09:55

«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանն է խնդրել հետաձգել իր վարքը քննող հանձնաժողովի հարցը. դռնփակ նիստ

«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանն է խնդրել հետաձգել իր վարքը քննող հանձնաժողովի հարցը. դռնփակ...

09:38

«Հրապարակ». Ցուցմունք տվողը մարզպետի բարեկամն է

«Հրապարակ». Ցուցմունք տվողը մարզպետի բարեկամն է

09:28

«Փաստ». Գեղարքունիքում կմիաձուլվեն առողջության առաջնային պահպանման կենտրոնները

«Փաստ». Գեղարքունիքում կմիաձուլվեն առողջության առաջնային պահպանման...

09:18

«Հրապարակ». Վերջնաժամկետն՝ այսօր. Ի՞նչ են որոշել արցախցիները

«Հրապարակ». Վերջնաժամկետն՝ այսօր. Ի՞նչ են որոշել...

09:02

«Հրապարակ». Գուրգեն Արսենյանը «աչքից հեռու» հայավարի պատիվ է տվել դեսպաններին

«Հրապարակ». Գուրգեն Արսենյանը «աչքից հեռու» հայավարի պատիվ է տվել...

09:34

«Փաստ». Լոգիստիկ «պատերազմներ». ի՞նչ դիրք պետք է գրավի Հայաստանը

«Փաստ». Լոգիստիկ «պատերազմներ». ի՞նչ դիրք պետք է գրավի...

09:18

«Ժողովուրդ». Հիմա էլ ֆիլմարտադրությո՞ւնն են բերում Հայաստան. ներգրավված է ՔՊ-ական պատգամավորի ամուսինը

«Ժողովուրդ». Հիմա էլ ֆիլմարտադրությո՞ւնն են բերում Հայաստան. ներգրավված է ՔՊ-ական պատգամավորի...

09:02

«Հրապարակ». Փաշինյանի կառավարությունն արցախիցների հետ «բազարի» մեջ է մտել

«Հրապարակ». Փաշինյանի կառավարությունն արցախիցների հետ «բազարի» մեջ է...

09:45

«Ժողովուրդ». Վարչապետին դո՞ւր է գալիս, որ Անահիտ Ավանեսյանը խաբում է իրեն

«Ժողովուրդ». Վարչապետին դո՞ւր է գալիս, որ Անահիտ Ավանեսյանը խաբում է...

09:34

«Հրապարակ». Փաշինյանի կառավարությունն արցախիցների հետ «բազարի» մեջ է մտել

«Հրապարակ». Փաշինյանի կառավարությունն արցախիցների հետ «բազարի» մեջ է...

09:17

«Ժողովուրդ». Շքերթից առաջ եռակողմ հանդիպում կլինի

«Ժողովուրդ». Շքերթից առաջ եռակողմ հանդիպում կլինի

09:03

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը գնացել են առանձին

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը գնացել են...

09:45

«Հրապարակ». Արտահերթ կլինի. Իշխանությունը «զադնի» է դնում

«Հրապարակ». Արտահերթ կլինի. Իշխանությունը «զադնի» է...

09:35

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ականները Անդրանիկ Քոչարյանի հարցով մտադիր են ընդդիմադիրների հետ աշխատել

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ականները Անդրանիկ Քոչարյանի հարցով մտադիր են ընդդիմադիրների հետ...

09:33

«Հրապարակ». Դիանային կանչել են «на ковер»

«Հրապարակ». Դիանային կանչել են «на ковер»

09:16

«Ժողովուրդ». Իշխանությունը հույսը չի կորցնում. Փաշինյանն աշխատում է պառակտել ընդդիմությանը Գյումրիում

«Ժողովուրդ». Իշխանությունը հույսը չի կորցնում. Փաշինյանն աշխատում է պառակտել ընդդիմությանը...

09:01

«Ժողովուրդ». 2 մլրդ դրամ Սնուփ Դոգի չկայացած համերգի համար, երբ արցախահայերի աջակցության «40+10» ծրագիրը կրճատվում է

«Ժողովուրդ». 2 մլրդ դրամ Սնուփ Դոգի չկայացած համերգի համար, երբ արցախահայերի աջակցության «40+10»...

09:55

«Ժողովուրդ». Արագածոտնի մարզպետի մասնակցությամբ գործը դեռ քննվում է. ի՞նչ են փորձում պարզել

«Ժողովուրդ». Արագածոտնի մարզպետի մասնակցությամբ գործը դեռ քննվում է. ի՞նչ են փորձում...

09:47

«Ժողովուրդ». Ում ջանքերով է «ՋեյԼո»-ն գալիս Հայաստան. ոչ մի կառույց տեղյակ չէ

«Ժողովուրդ». Ում ջանքերով է «ՋեյԼո»-ն գալիս Հայաստան. ոչ մի կառույց տեղյակ...

09:35

«Հրապարակ». Մարտունը «կատաղել է»

«Հրապարակ». Մարտունը «կատաղել է»

09:27

«Ժողովուրդ». Հինգ լրագրող տուժող է ճանաչվել

«Ժողովուրդ». Հինգ լրագրող տուժող է ճանաչվել

09:16

«Հրապարակ». Սարիկ Մինասյանին բարձր պաշտոն կտան

«Հրապարակ». Սարիկ Մինասյանին բարձր պաշտոն կտան

08:23

«Իրավունք». Փաշինյանը խիստ հրահանգ է իջեցրել գյումրեցի ՔՊ-ականներին, որ «ռեխները քիչ ստեղ-ընդեղ շաղ տան»

«Իրավունք». Փաշինյանը խիստ հրահանգ է իջեցրել գյումրեցի ՔՊ-ականներին, որ «ռեխները քիչ ստեղ-ընդեղ...

09:53

«Հրապարակ». Ի՞նչ սցենարներ են սպասվում Գյումրիում

«Հրապարակ». Ի՞նչ սցենարներ են սպասվում Գյումրիում

09:45

«Ժողովուրդ». Պահանջվել է քննել Ավինյանի հարցը. Փաշինյանը նպատակ ունի «զբաղվել» նրանով

«Ժողովուրդ». Պահանջվել է քննել Ավինյանի հարցը. Փաշինյանը նպատակ ունի «զբաղվել»...

09:33

«Ժողովուրդ». Հայաստանի սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը 2024-ի դեկտեմբերին կազմել է 1,5%․ թվեր

«Ժողովուրդ». Հայաստանի սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը 2024-ի դեկտեմբերին կազմել է 1,5%․...

09:15

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանը պարբերաբար գնում է բժշկի

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանը պարբերաբար գնում է բժշկի

09:02

«Ժողովուրդ». Չի բացառվում, որ ՍԴ-ն մինչև ապրիլի 18-ը որոշում կայացնի

«Ժողովուրդ». Չի բացառվում, որ ՍԴ-ն մինչև ապրիլի 18-ը որոշում...

09:57

«Հրապարակ». Երկու շոկ՝ մեկ շաբաթում

«Հրապարակ». Երկու շոկ՝ մեկ շաբաթում

09:46

«Փաստ». Ռոբերտ Քոչարյանի դիրքերն ուժեղացան

«Փաստ». Ռոբերտ Քոչարյանի դիրքերն ուժեղացան

09:33

«Ժողովուրդ». Սպառողական շուկայում գներն աճել են 3.3%-ով․ թվեր

«Ժողովուրդ». Սպառողական շուկայում գներն աճել են 3.3%-ով․...

09:16

«Փաստ». Համընդհանուր հայտարարագրման վերջնաժամկետը դեռ չի փոխվել, իսկ քաղաքացիները համատարած բոյկոտում են համակարգը

«Փաստ». Համընդհանուր հայտարարագրման վերջնաժամկետը դեռ չի փոխվել, իսկ քաղաքացիները համատարած...

09:02

«Ժողովուրդ». ԿԿՀ-ն Արարատի մարզպետի ընտանիքի անդամի նկատմամբ վարչական վարույթ է հարուցել

«Ժողովուրդ». ԿԿՀ-ն Արարատի մարզպետի ընտանիքի անդամի նկատմամբ վարչական վարույթ է...

09:45