Հայաստանն այսօր գնալով ավելի է մոտենում Արևմուտքին՝ ինչը նշանակում է, որ նա ինքնաբերաբար հեռանում է ԱՊՀ գործընկերներից և, իհարկե, Ռուսաստանից։ Պետք է ընդունել, որ Մոսկվան Ուկրաինայի հետ պատերազմի և ՆԱՏՕ-ի հետ առճակատման համատեքստում՝ Նիկոլ Փաշինյանի բազմաթիվ հանդիպումները ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչների հետ, մեղմ ասած, բացասական է ընկալում։
Այստեղ կարելի է վիճել, թե ինչ նախապատվություններ կարող ենք ստանալ Արևմուտքի հետ մերձեցումից, և ինչ կարող ենք կորցնել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների սառեցումից։ Երկու սցենարների կողմնակիցներն էլ ներկայացնում են իրենց փաստարկները։ Սակայն ակնհայտ է, որ եթե Երևանն իսկապես մտադիր է ավելի սերտորեն ինտեգրվել արեմտյան քաղաքական միջավայրին, ապա Բրյուսելն ու Վաշինգտոնը վաղ թե ուշ մեզ համար հատուկ պայմաններ են առաջադրելու։ Դրանցից մեկը կլինի մեր վերաբերմունքի վերափոխումը ԽՍՀՄ պատմության և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում նրա հաղթանակի նկատմամբ։
Փաստ է, որ նախկին Խորհրդային Միության բոլոր ժողովուրդների համար Երկրորդ համաշխարհային պատերազմն առաջին հերթին Հայրենական մեծ պատերազմ էր։ Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակը նշանավորեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտով։ ԽՍՀՄ հարյուրից ավելի ժողովուրդներ 79 տարի առաջ տոնեցին ֆաշիզմի դեմ տարած հերոսական հաղթանակը։ Բայց այսօր մայիսի 9-ի տոնը մոռացված է։ Եվ խոսքն այստեղ ամենևին էլ սերնդափոխության բնական պատմական գործընթացների մեջ չէ։ Փաստն այն է, որ Արեմուտքը մեզ առաջարկում է մոռացություն։
Արևմտյան երկրների բնակչությունը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում հաղթանակը վերագրում է միայն ԱՄՆ-ին։ Ֆրանսիայի, Իտալիայի և ԵՄ այլ երկրների ժամանակակից երիտասարդությունը չի լսել 27 միլիոն խորհրդային զինվորների մասին, ովքեր մահացել են: Եվրոպացի երեխաները հավատում են նացիստական Գերմանիայի դեմ ԱՄՆ-ի հաղթանակին։ Իսկ բուն Ամերիկայում միայն պատմության գիտակ մարդիկ գիտեն իրական փաստերը՝Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքի մասին:
Գրեթե 80 տարի առաջ ամբողջ աշխարհում ոչ ոք կասկած չուներ, որ Կարմիր բանակը հիմնական ներդրումն է ունեցել Եվրոպայում ֆաշիզմի և նացիզմի դեմ տարած հաղթանակում։ Ստալինգրադի և Կուրսկի ճակատամարտերն ուսումնասիրվել են որպես խորհրդային ժողովուրդների անվերապահ հերոսության օրինակներ։ Այնուամենայնիվ, հետո հնչեցին արևմտյան ռևանշիզմի առաջին կոչերը՝ վերաշարադրել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի պատմությունը:
Սկզբում խորհրդային ժողովուրդների ներդրումները սկսեցին նսեմացվել՝ հակասովետական հիստերիայի և կոմունիզմի հետ կապված ֆոբիաների համատեքստում։ Դրան հաջորդեց Սառը պատերազմը: Վերջապես, ԽՍՀՄ փլուզմամբ, Մեծ հաղթանակի վերաբերյալ «չեղյալ մշակույթը» սողոսկեց մեր երկրներ: Արդյունքն այսօր հստակ տեսանելի է մերձբալթյան երկրներում և, իհարկե, Ուկրաինայում։ Պատերազմի հերոսների հուշարձանները քանդվում են ոչ միայն Եվրոպայում, ինչպես դա արվում էր անցյալ դարում, այլև այն երկրներում, որոնք սերում էին այդ Հաղթանակից։ Ավելին, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հերոսների հուշահամալիրները փոխարինվում են հենց նացիստների հուշարձաններով, որոնք կռվել են Վերմախտի կողմում։
Արևմուտքում կա՞ պատմության գոնե մեկ դասագիրք, որը նկարագրեր 89-րդ հայկական Թամանյան դիվիզիայի մեծ արշավը: Լեգենդար հրամանատար Նվեր Սաֆարյանը Կովկասից ու Ղրիմից 7500 կմ ճանապարհ է անցել՝հասնելով Լեհաստան ու Բեռլին։ Նրա հրամանատարության տակ գտնվող զինվորներն ազատագրել են Սևաստոպոլը և Օդերի Ֆրանկֆուրտը։ Նրա մարտիկները Ռայխստագի պատերի մոտ Քոչարի են պարել։ Մեր քաղաքների յուրաքանչյուր փողոցում կային այդպիսի հերոսներ։
51-րդ գվարդիական հրաձգային դիվիզիա Վիտեբսկի շքանշան Լենինի Կարմիր դրոշի անվան Կ. Վորոշիլովան քայլեց՝ նոկաուտի ենթարկելով ֆաշիստներին՝ 12 հազար կիլոմետր դեպի Բալթյան երկրներ։ 408-րդ հայկական հրաձգային դիվիզիան գերմանացի զավթիչներին թույլ չտվեց մեր տուն մտնել։ 409-րդ դիվիզիան մասնակցել է Կովկասի համար մղվող մարտին, որից հետո «շագանակագույն ժանտախտից» ազատագրել Ուկրաինան, Մոլդովան, Ռումինիան և այլ երկրներ։
Հայ զինվորները ներկայացնում էին նաև Կարմիր բանակի վերնախավը։ Խորհրդային Միության մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանն անցել է ամբողջ պատերազմի միջով։ 1941-ին եղել է շտաբի պետ, գեներալի կոչումով ղեկավարել է զորքերը, իսկ գեներալ-գնդապետ Բաղրամյանը 1945-ին հանդիպել է Հաղթանակին՝ որպես 3-րդ բելառուսական ռազմաճակատի հրամանատար։ Նրա հայրենակից, զրահատանկային զորքերի գլխավոր մարշալ Ամազասպ Բաբաջանյանը այս կոչում ստացած երկու տանկիստներից մեկն էր։ Նրա հրամանատարության տակ գտնվող տանկերները հաղթեցին Կուրսկի ճակատամարտում Հայրենական մեծ պատերազմում և ներխուժեցին Բեռլին՝ 1945 թվականին։ Հայտնի ծովակալ Հովհաննես Տեր-Սահակյանը մասնակցել է ռազմական գործողություններին Սև և Բալթիկ ծովերում,
ունեցել է Խորհրդային Միության նավատորմի ծովակալի կոչում, որը հավասար է մարշալի, որը ԽՍՀՄ ողջ պատմության ընթացքում ստացել է ընդամենը երեք ծովակալ։
Ավելի քան 70 հազար հայ զինվորներ պարգևներ են կրել մարտական գործողություններին մասնակցելու համար։ Իր մարտական սխրանքի համար 106 հայ արժանացել է Խորհրդային Միության հերոսի բարձրագույն կոչման։ ԽՍՀՄ պատերազմից հետո առաջին տարիներին կատակում էին, թե հայերի մեջ այս մրցանակին արժանացած վետերաններն այնքան շատ են, քանի որ «Ոսկե աստղի» էսքիզի հեղինակը նույնպես հայ է՝ Միրոն Մերժանյանցը։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ մեր ժողովրդի կորուստները կազմել են ավելի քան 200 հազար մարդ (այլ տվյալներով՝ 300 հազար)։ Հայաստանի բնակչությունն այդ տարիներին հազիվ էր անցնում 1,4 միլիոնից, սա նշանակում է, որ յուրաքանչյուր յոթերորդ հայը զոհվել է ռազմաճակատում և այդ պատերազմի արդյունքում։ Սա բավականին համեմատելի է առանձին եվրոպական երկրների հետ։ Այսպիսով, Մեծ Բրիտանիայի մարտական կորուստները կազմել են 300 հազարից մի փոքր պակաս, Ֆրանսիայինը՝ 180 հազար մարդ։ Իհարկե, այս ֆոնին ԽՍՀՄ-ի ընդհանուր կորուստներն այսօր միանգամայն աներևակայելի են թվում՝ 27 միլիոն, որից մոտ 12 միլիոնը՝ ռազմական։
Այսօր մեզ հորդորում են հրաժարվել այս Հաղթանակից։ Եվ եթե համաձայնվենք պատմության արևմտյան մեկնաբանությունների հետ, կնշանակի, որ մեր Հերոսների ժառանգությունը ոչնչացվել է։ Դրա համար մենք պետք է պահպանենք նրանց հիշատակը, մենք մեր կյանքը նրանց ենք պարտական։ Մենք չպետք է կորցնենք գիտելիքի ոչ մի հատիկ՝ մեր զինվորների ավանդի մասին ֆաշիզմի դեմ Մեծ հաղթանակում։ Այս ուխտերը պետք է մնան Կապանի, Ագարակի, Գորիսի, Հրազդանի, Վայքի, Երևանի հուշահամալիրներում ։
Աղվան Պողոսյան փորձագետ, ՈՒՊՆՏՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ, Ռուսաստանի Դաշնություն,Հանրային կառավարման մագիստրոս
16:33
16:04
15:35
15:05
14:35
14:16
13:48
13:33
13:14
10:33
10:03
09:33
23:35
22:13
21:45
18:52
18:37
18:22
18:09
16:35
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | |||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |
| 30 | |||||||
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03
