Պոպուլիզմ, թե՞ չոր հաշվարկ. ինչո՞ւ Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարվեց հանրաքվե անցկացնելու գաղափարից

31.07.24 | 14:05

Հայաստանի իշխանությունները հասկացան, որ եթե ի սկզբանե Նիկոլ Փաշինյանը կողմ էր ԵՄ-ին անդամակցելու հարցով հանրաքվեի անցկացմանը, ապա հետո այդ գաղափարից հրաժարվեց՝ հայտարարելով, որ ինքն ունի հարցեր, որոնց ԵՄ-ն պատասխաններ չի տվել, և հանրաքվեի գաղափարից կարծես հետ կանգնեց: Կարծում եմ, Փաշինյանը շատ լավ հասկացավ, որ ԵՄ-ում մեզ չեն սպասում: Այս մասին լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարեց քաղաքագետ Արման Ղուկասյանը: Շատ երկրներ կան, մատնանշեց բանախոսը, այդ թվում և հարևան Վրաստանն ու Թուրքիան, որոնք տասնամյակներ այդ ճանապարհն են բռնել, բայց ԵՄ-ն նրանց չի ընդունում: Մինչդեռ Հայաստանի պարագայում հետաքրքիր պատկեր է ուրվագծվում ու ռիսկեր են ի հայտ գալիս: Հետևապես, պետք է ուղղակի չոր տնտեսական հաշվարկ անել.

«Շատ բարդ է պատկերացնել, թե, օրինակ, նույն Հայաստանը ինչպե՞ս է զբաղվելու արտահանմամբ, ինչպես այսօր անում է ԵԱՏՄ-ի անդամակցության շրջանակում, երբ հայկական արտադրությունը շատ ու շատ խնդիրների առաջ է կանգնելու թե՛ եվրոպական շուկա հասնելու համար՝ դա շատ ավելի թանկ է լինելու, թե՛ եվրոպական ստանդարտներին համապատասխանելու առումով, թե՛ տրանսպորտային կոմունիկացիաների բացակայության դեպքում: Այսինքն, լրջագույն խնդիրներ են առաջանալու»,- նկատեց նա:

Ղուկասյանը ներկայացրեց պաշտոնական վիճակագրություն, ըստ որի՝ նույն ԵԱՏՄ-ի անդամակցության շրջանակում Հայաստանն այսօր հնգյակի շարքում գրանցում է բավականին շոշափելի արդյունք և տնտեսական աճի տեմպերի առումով ԵԱՏՄ անդամ պետությունների շարքում առաջամարտիկն է: Օրինակ, 2023թ-ին Հայաստանում գրանցվել է տնտեսական ակտիվության 9,4 տոկոս աճ, ՀՆԱ-ն աճել է 8,5%-ով։ Արտահանումն աճել է 55,3%-ով, իսկ ներմուծումը՝ 40,2%: Միայն վերջին երկու տարվա ընթացքում Հայաստանից արտահանումն աճել է 2,8 անգամ, իսկ ներմուծման ծավալները՝ 2,3 անգամ: Եվ այս թվերը, հիշեցրեց նա, հայտարարում են նաև ՀՀ իշխանությունները:

Արման Ղուկասյանի խոսքով, շատ երկրներ, որոնք ունեն ավելի լայն տնտեսական հնարավորություններ՝ տրանսպորտային կոմունիկացիաներ՝ նույն Թուրքիան ու Վրաստանը, որ տարիներ շարունակ գնում են դեպի ԵՄ, նրանք այդպես էլ չեն դառնում ԵՄ անդամ, իսկ Հայաստանում այսպես կոչված արևմտամետ ուղղվածություն ունեցող որոշ ուժեր այսօր փորձում են իշխանություններին քննադատել, թե այդ հանրաքվեի անցկացումը կարևոր է. “Իրականում ԵՄ-ին անդամակցելու հարցով հանրաքվեն իրավական որևէ հիմք չունի և բացի այդ՝ ԵՄ անդամ դառնում են ոչ թե ինչ-որ հանրաքվեներով, այլ հստակ հարցի պատասխան ունենալու դեպքում՝ ԵՄ-ն քեզ սպասո՞ւմ է, թե չի սպասում: Եվ այս մասին խոսում է հենց նույն Փաշինյանը, և հասկանալով այս պարզ ճշմարտությունը, որ Եվրոպայում մեզ չեն սպասում, նա այս գաղափարից հետ կանգնեց”,- շեշտեց Ղուկասյանը: Ինչ վերաբերում է չարչրկված վիզաների ազատականացման հարցին, որը ևս վերջին շրջանում ակտիվացել է, քաղաքագետը նշեց, որ այս հեռանկարը ևս շատ մշուշոտ է, մեծ հարցականի տակ է, հիշեցրեց, որ վիզաների ազատականացման հարցը քննարկվել է նույնիսկ նախկին իշխանությունների օրոք և ՀՀ-ն մշտապես հայտարարել է, որ ձգտում է դրան, սակայն մինչ օրս այս հարցում որևէ առաջխաղացում չկա: Նույնիսկ հակառակը՝ ռեգրես ունենք, ինչը փաստում են շարքային քաղաքացիները, որոնց համար վիզա ստանալու գործընթացը իսկական պատուհաս է դարձել. “Անգամ այդ գործընթացն է ավելի բարդացել նախկինի համեմատ: Ունենք կոնկրետ ռեգրես»,- ասաց նա՝ ավելացնելով, որ այս հարցը ԵՄ ձեռքում քաղաքական գործիք է: Բայց և կարծիք հայտնեց, որ ՀՀ-ն պետք է հենվի տնտեսական չոր հաշվարկների վրա, քանի որ եթե մենք ուղի ենք բռնում դեպի ԵՄ, նույնիսկ չդառնալով ԵՄ անդամ, մենք զրկվում ենք շատ ու շատ դիվիդենտներից, որ ՀՀ-ն ստանում է ԵԱՏՄ շուկայի մաս կազմելով: «Մեր պետությունն ունի շեշտակի տնտեսական աճ, որից, փաստացի, զրկվելու ենք: Եվ ես ուզում եմ եվրոպամետ քաղաքական ուժերին հարցնել՝ ինչպե՞ս ենք այդ ռիսկերը վերահսկելու, եթե մենք կկորցնենք ԵԱՏՄ շուկայի, ռուսական շուկայի հնարավորությունները, չստանալով այլընտրանք: Մեզ ասում են՝ եկեք անենք հանրաքվե: Լավ, բայց ունե՞նք պատասխան ԵՄ-ից, արդյո՞ք մեզ սպասում են: Եթե Նիկոլ Փաշինյանը ունենար դրական պատասխան, նա կգնար հանրաքվեի անցկացման, առավել ևս, որ հստակ այդ ազդակը տվել էր Արևմուտքին»,- հավելեց նա: