Պարոն Փաշինյան, «Հանրապետություն», «Քաղաքացիական պայմանագիր» եւ «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցություների միջեւ կնքվեց դաշինք: Կազմըվերջնակա՞ն է, թե դաշինքն ընդլայնելու հնարավորություն դեռ կա։
Հասկանում եմ, որ քաղաքական հրատապության առումով ամենամեծ ուշադրությանն արժանանում է նախընտրական դաշինք ձեւավորելու փաստը, բայց ուզում եմ ուշադրությունը հրավիրել նրա վրա, որ ստորագրել ենք համատեղ քաղաքական գործունեության հուշագիր եւ խորհրդարանական ընտրություններին միասնական մասնակցության ձեւաչափը այդ հուշագրի կետերից մեկն է։ Մեր օրակարգը շատ ավելի ընդգրկուն է։ Նկատի ունեմ՝ երեք կուսակցությունները համաձայնության են եկել ավելի երկարաժամկետ եւ ավելի ծավալուն համագործակցության վերաբերյալ։ Մենք համաձայնություն ունենք նաեւ Երեւանի ավագանու ընտրություններին միասնաբար մասնակցելու վերաբերյալ, համատեղ գործունեության արդյունքում միասնական կուսակցություն ստեղծելու բանակցություններ սկսել եւ այլն։ Ինչ վերաբերում է հուշագրին մասնակից կուսակցությունների կազմի հետագա ընդլայնմանը, նման կետ նույնպես նախատեսված է, եւ բնականաբար, մենք պետք է դաշտում փորձենք փնտրել ու գտնել համախոհներ, որոնք կիսում են արդի փուլի քաղաքական գործունության նպատակների եւ միջոցների մասին մեր պատկերացումները եւ ընդհանրապես Հայաստանի ապագայի վերաբերյալ ունեն մոտ կամ միասնական դիրքորոշումներ: Դաշինքի ներսում կա համաձայնություն՝ այդ ուժի ներգրավման վերաբերյալ:
Ի սկզբանե սպասվող դաշինքն արդեն արեւմտամետ համարում ուներ եւսպասվում էր, որ այդ թեւի մեջ կընդգրկվեն նաեւ «Ազատ դեմոկրտաներ», «ժառանգություն» եւ «Ազատություն» կուսակցությունները։ Ինչո՞ւ այդ ուժերը չկանդաշինքում։
Դաշինքի երեք կուսակցությունների համագործակցության հիմքում դրված է ըմբռնումը, որ արեւմտամետ, ռուսամետ, հակաարեւմտյան, հակառուսական դիրքորոշումները խորթ են մեր գործունեությանը։ Բոլոր նրանք, որոնք մեր դաշինքը ընկալում են որպես արեւմտամետ կամ ռուսամետ կամ ինչ-որ այլ աշխարհաքաղաքական կենտրոնամետ, նրանք սխալ են ընկալում իրավիճակը։ Շատ հեշտ է ընկալումների համար, այսպես ասած, վիրտուալ դարակներ սարքել եւ քաղաքական գործիչներին ու ուժերին տեղավորել արեւմտամետ, ռուսամետ դարակներում։ Մեր դաշինքը արեւմտամետ չի կարող լինել եւ ռուսամետ չի կարող լինել։ Միեւնույն ժամանակ հակառուս ու հակաարեւմտյան ուժ չի կարող լինել։ Սա արձանագրենք որպես իրողություն։
Մենք ընդհանրապես չենք կարծում, որ աշխարհաքաղաքական կենտրոնների եւ ուժերի ներգրավումը ներքաղաքական պրոցեսներին, ճիշտ մոտեցում է։ Այստեղ կա ըմբռնում երեք ուժերի շրջանում եւ հուշագրում էլ ընդգծված է, որ մեր գործունեության ելակետը Հայաստանի Հանրապետության շահերի գերակայության սկզբունքն է:
Իսկ Արամ Սարգսյանի խիստ ընդգծված հակառուսական տրամադրվածությո՞ւնը…
Մեր դաշինքը հակառուսական տրամադրվածություն չունի: Արամ Սարգսյանի գործունեության նպատակն էլ՝ իմ համոզմամբ, ընդդեմ որեւէ մեկի չէ, այլ հանուն Հայաստանի: Իմ ընկալմամբ ռուսամետ կամ արեւմտամետ նշանակում է այն, երբ օրինակ Հայաստանում քաղաքական գործիչը գործում է էնպես, կարծես ինքը Ռուսաստանի քաղաքական գործիչ լինի գործուղված Հայաստանի Հանրապետություն՝ այստեղ պաշտպանելու Ռուսաստանի, Եվրոպայի կամ Միացյալ Նահանգների շահը։ Այս գործելակերպը մենք ժխտում ենք, եւ ինքս համարում եմ վնասակար այդ գործելակերպը եւ բացառում եմ, որ որեւէ մասնակցություն կունենամ էդպիսի գործելակերպին։ Մյուս կողմից պետք է հասկանանք, որ գտնվում ենք ժամանակակից մի աշխարհում, որ մեծ կապերով միմյանց հետ կապված է, եւ մեզ համար չափազանց կարեւոր են Իրանի, Վրաստանի, Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների, Եվրամիության, Չինաստանի, հետ մեր հարաբերությունները։ Այսինքն՝ իմ մեկնաբանությունը չընկալվի, որ մերժում ենք այդ ուժերին, ուզում եմ ասել՝ հակադիրքորոշում չպետք է ունենանք։
Վերադառնանք դաշինքի կազմին. «Ազատ դեմոկրատներ», «ժառանգություն» եւ «Ազատություն» կուսակցություններն ինչո՞ւ չընդգրկվեցին դաշինքում։
Մեր խոսակցությանը մասնակցել է «Ժառանգություն» կուսակցությունը, որի հետ ինչ-որ պահի խոսակցությունը ընդհատվել է պատկերացումների տարբերության պատճառով։ Որեւէ այլ ուժի ներկայությամբ խոսակցություն չենք ունեցել։
Պարոն Փաշինյան, մինչ դաշինքի պաշտոնական արարողությունը, երբ արդենգրվեց սպասվող միասնության մասին, ՀԱԿ խմբակցության ղեկավար ԼեւոնԶուրաբյանն «Ազատության» հետ զրույցում հայտարարեց, որ եղել է առաջարկ, որկազմվի հնարավորինս լայն դաշտ, որի մեջ կներառվեն, օրինակ, 7-8 կուսակցություններ՝ հիմնական, այսպես ասած, ընդդիմադիր խաղացողները։ «Մենք համաձայնություն ենք տվել բանակցություններ սկսելուն, բայց ինչ-որժամանակ անց պարզվեց, որ երեք կուսակցություն, որոնք ենթադրվում էին այդդաշինքի մեջ, իրենք արագ ինչ-որ բանակցություններ անցկացրեցին և կնքեցինիրենց դաշինքը»,-հայտարարել է Լեւոն Զուրաբյանը։ ՀԱԿ-ի հետբանակցություններ եղե՞լ են, եթե այո, ի՞նչը ստիպեց երեք ուժերին հապշտապորոշում կայացնել :
Ես պաշտոնապես ասում եմ, որ մենք բացի իմ նշած ուժերից «Լուսավոր Հայաստան», «Հանրապետություն», «Ժառանգություն», այլ ուժերի հետ բանակցային պրոցես չենք ունեցել: Այդ հայտարարության ամբողջ տեքստը ինձ համար նորություն է: Մենք 7-8 ուժերի հետ չենք բանակցել դաշինք ձեւավորելու վերաբերյալ: Մենք Կոնգրեսի հետ որեւէ բանակցություն չենք ունեցել, մենք մասնակցել ենք բանակցային ֆորմատով «Հանրապետություն», «Լուսավոր Հայաստան» «Ժառանգություն» կուսակցությունների հետ:
Ուզում եք ասել` Լեւոն Զուրաբյանի հայտարարությունը իրականության հետաղերս չունի՞:
Հնարավոր է` կա մի ուրիշ իրականություն, որից ես տեղյակ չեմ, բայց կարող եմ ասել իմ, «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության, մասին, որ էդպիսի բանակցություններում ընդհանրապես ներգրավված չենք եղել եւ ընդհանրապես տեղյակ չեմ եղել:
Դաշինքում ՀԱԿ-ի լինել-չլինելը Ձեզ համար սկզբունքայի՞ն հարց էր` հաշվիառնելով, որ հուլիսյան դեպքերի ժամանակ Դուք կոշտ քննադատությանենթարկեցիք Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին` նրան մեղադրելով Սերժ Սարգսյանի հետամոթալի դաշինքի մեջ:
Էլի եմ ասում` մեր համատեղ քաղաքական գործունեության հուշագիր ստորագրելուց առաջ մենք ներգրավված չենք եղել որեւէ բանակցային պրոցեսի մեջ այդ թեմայով: Երկրորդը` հուշագրի ստորագրումից հետո որեւէ քաղաքական ուժի ներգրավման հարցը պետք է լուծվի կոնսենսուսով: Քանի որ օրակարգում նման հարց չկա, ՀԱԿ-ը մեր դաշինքում ներգրավելու ցանկություն չի հայտնել, թույլ տվեք տեսական հարցին չպատասխանեմ:
Էդմոն Մարուքյանը կողմ էր քվեարկել կառավարության ծրագրին, ինչիկապակցությամբ «Կենտրոն» ՀԸ եթերում հարցադրում էիք հնչեցնում` կարո՞ղ էընդդիմադիր լինել մարդը, որը վստահության քվե է տվել կառավարությանը, ինչին Դուք սկզբունքորեն դեմ եք` որպես ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ: Ովկամ ինչը Ձեզ համոզեց, որ Մարուքյանն անսակարկելի ընդդիմադիր է: Եւխնդրում եմ ասեք` ի՞նչ եղավ Սերժ Սարգսյանին իմպիչմենթի ենթարկելու հարցը, որը որպես պայման էիք դրել Մարուքյանի առջեւ, որ միայն դրան միանալուդեպքում Ձեր թեկնածուն Վանաձորում ինքնաբացարկ կհայտարարեր հօգուտ ԼՀ-ի:
Ինչ վերաբերում է կառավարության ծրագրին վստահության քվե տալուն, կարող եմ Ձեզ ասել` դա ինձ համար, այո, շատ սկզբունքային հարց է, եւ ընդհանրապես, կարծում եմ, քաղաքական գործչի համար այդ հարցերը կարեւոր ու սկզբունքային են: Էդմոն Մարուքյանը իր դիրքորոշումներն է արտահայտել իր նախկին քվեարկությունների կապակցությամբ: Բայց ուզում եմ Ձեր ուշադրոթյունը հրավիրել այն փաստի վրա, որ վերջին ամիսներին իմ եւ Էդմոն Մարուքյանի քվեարկությունները Ձեր նշած հարցերում նույնական են:
Ինչ վերաբերում է վանաձորյան մեր հակասություններին, ուզում եմ Ձեր ուշադրությունը հրավիրել, որ այդ հակասություններն առաջ էին եկել համագործակցության փնտրտուքի համատեքստում, եւ մենք պատրաստակամություն էինք հայտնել որոշակի պայմանների առկայության դեպքում մեր թեկնածությունը հանել հօգուտ «Լուսավոր Հայաստանի»: Այն ժամանակ մենք դրա համար կոնկրետ՝ օրենքով սահմանված ինքնաբացարկի ժամկետ ունեինք, որը լրանում էր սեպտեմբերի 22-ի ժամը 18.00-ին: Եվ ինքնաբացարկի պատրաստակամության մասին մենք խոսել էինք դրանից 24 ժամ առաջ, դրանից ժամեր առաջ էլ հնչել էր բաց կոչ-առաջարկը «Լուսավոր Հայաստանի» կողմից: Այն ժամանակ, ցավոք, չկարողացանք համաձայնության հասնել, գուցե նաեւ ժամանակի սղության եւ ցայտնոտի պատճառով: Եւ այն, ինչ չհաջողվեց 24 ժամվա ընթացքում, ստացվեց երկուսուկես ամսվա ընթացքում: Գուցե նաեւ այն պատճառով, որ մենք ժամանակ ունեցանք ավելի ուշադիր լսելու դիմացինին եւ ավելի լսելի դառնալու նրա համար:
Կարծիքներ կան, որ ձեր միասնության հարցում դերակատարում է ունեցելՀայաստանում ԱՄՆ դեսպանությունը, այդպե՞ս է:
Մոտ մեկ տարի առաջ մի շատ լուրջ երկրի, մի շատ լուրջ ներկայացուցիչ, իմ աչքերի մեջ նայելով` ասում էր, որ շատ հավաստի տեղեկություններ ունի, որ ես շաբաթը մի քանի անգամ նախաճաշում եմ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսի հետ: Երբ այդ շատ լուրջ երկրի ներկայացուցիչը ինձ դա ասում էր, երբեք չէի հանդիպել պարոն Միլսին: Անկեղծ ասած, նման պնդումը նույնիսկ վիրավորական է ինձ համար: Կարծում եմ` մեր քաղաքական գործունեության ընթացքում որեւէ մեկին հիմք չենք տվել կասկածելու մեր գործունեության ինքնուրույնությանը, եւ մեր գործունեության հայաստանակենտրոնությանը: Մենք բանակցել ենք «Լուսավոր Հայաստան», «Հանրապետություն» կուսակցությունների հետ, մենք չենք բանակցել ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանության եւ ընդհանրապես որեւէ օտարերկրյա դեսպանի հետ:
Ո՞վ է գլխավորելու դաշինքի համամասնական ցուցակը:
Այս թեմայով դաշինքում քննարկում չի եղել, բայց «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունն իր մասով ունի էսպիսի տրամադրվածություն եւ նույնիսկ որոշում, որ մեր համամասնական ցուցակը պետք է ձեւավորվի փակ գաղտնի քվեարկության արդյունքում: Մենք մեր ցուցակով կգնանք դաշինք, եւ ցուցակների սինխրոնացման հարցը կորոշվի բանակցությունների արդյունքում:
Որպես կանոն դաշինքներում տարաձայնություններ են սկսվում ցուցակի առաջինտեղերը զբաղեցնելու շուրջ: Ամբիցիաների բախումների վտանգը դաշինքըներկայացնող ուժերի ղեկավարների մոտ հաղթահարվա՞ծ է:
Դաշինքում առողջ մթնոլորտ է, ինչը հնարավորություն կտա բոլոր խնդիրները լուծել փոխըմբռնման եւ փոխադարձ համաձայնության մթնոլորտում: Բոլոր հարցերը պետք է լուծվեն կոսենսուսով, եթե երեք սուբյեկտից գոնե մեկը դեմ է, ուրեմն այդ տարբերակը տեղի չի ունենալու, հետեւաբար սա նշանակում է` չի կարող որեւէ մեկի ամբիցիան ավելի վճռորոշ լինել, քան համաձայնությունը, որն ավելի կարեւոր է:
18:30
18:23
18:11
17:46
17:33
17:13
16:55
16:36
16:23
16:06
15:52
15:35
15:17
15:08
14:56
14:43
14:29
14:13
13:58
13:45
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | |||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | ||
09:44
09:35
09:25
09:17
09:02
09:56
09:45
09:37
09:26
09:17
09:02
09:53
09:38
09:27
09:13
09:02
09:58
09:45
09:35
09:27
09:13
09:04
09:59
09:46
09:37
09:25
09:14
09:02
09:56
09:45
09:36
09:23
09:09
09:56
09:42
09:25
09:13
09:02
09:58
09:44
09:36
09:27
09:13
09:02
09:45
09:36
09:25
09:16
09:02
09:58
