Հատատեղի տրամադրումից մինչև ապօրինի ծառահատումներ. «Փաստ»

13.07.17 | 09:44

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Հայանտառ» ՊՈԱԿ–ի անտառների և անտառային հողերի օգտագործման բաժնի պետ Արա Մեջլումյանը «Փաստի» հետ զրույցում մանրամասնեց, թե իրականում ինչպես է մասնավորին հատատեղի թույլտվություն տրամադրվում և ինչպես է հետագայում կազմակերպվում անտառների ծառերի կտրման գործընթացը:

Ըստ այդմ, հատատեղը, անտառի կառավարման պլանով սահմանված վայրն է, որտեղից թույլատրվում է ծառահատում իրականացնել: Հատման թույլտվություն տալուց առաջ, սակայն, այն նախօրոք առանձնացվում է «Հայանտառ» ՊՈԱԿ–ի մասնագետի կողմից: Ուսումնասիրության ժամանակ ֆիքսվում է, թե տվյալ հատվածում ինչ ծավալի և տեսակի ծառեր կարելի է կտրել: Հետո հաշվառում են այդ ծառերը, ներկվում են և համարակալվում: Դրանից հետո իրականացվում են հատման աշխատանքերը, որը ըստ կարգի պետք է իրականացվի անտառապահի վերահսկողությամբ: Բայց մինչ ծառերը հատելը անհատները կամ կազմակերպությունները համապատասխան փաստաթղթերը ձեռք են բերում անտառտնտեսությունից՝ կատարելով անհրաժեշտ վճարումները, որի առկայության դեպքում միայն հնարավոր կլինի սեփական ուժերով կտրել և անտառից տանել հատված փայտանյութը: Իսկ անտառապահի կողմից իրականացվում է հսկողությունը: Այսինքն` հատված ծառերը՝ շինափայտից մինչև վառելափայտ, ուսումնասիրության են ենթարկվում, տեսակավորվում, չափագրվում և նոր միայն այն տեղափոխվում է անտառից:

«Որոշակի փաստաթղթեր կան, որոնք բավականին շատ են: Ես չեմ բացառում, թե՛ անտառապահի, թե՛ տեսչության կամ իրավապահ մարմինների հետ համաձայնության գալու միջոցով ապօրինի ծառահատումներ իրականացնելու հավանականությունը: Մենք հնարավորինս պայքարում ենք այդ երևույթների դեմ, բայց որևէ մեկը չի մտածում, որ անտառը բաց երկնքի տակ փայտանյութի «պահեստ» է, որը չունի ոչ պարիսպ, ոչ պատնեշ, որտեղ ցանկացած մարդ կարող է մտնել և դուրս գալ: Ողջ պատասխանատվությունը մնում է անտառապահի վրա, բայց կարևոր է հասկանալ, որ բոլորն էլ իրենց խնդիրներն ունեն անտառի պահպանության հարցում, և՛ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչները, և՛ ուժային կառույցները: Բայց, ցավոք սրտի, բոլորը հայտնվում են միայն այն ժամանակ, երբ արդեն ապօրինի հատում է իրականացված լինում: Բոլորը մեղադրում են միայն անտառապահին: Դրա փոխարեն, եթե բոլորը օրենքով շարժվեն, թե՛ մարդկանց իրավունքները կպահպանվեն, և թե՛ անտառի: Չէ՞ որ տեղական ինքնակառավարման մարմնի կամ համայնքի ղեկավարն առաջինն ինքն է այդ ամենը տեսնում: Եվ եթե տվյալ գյուղի հարակից անտառում չկա հատատեղ, ապա ինքը առաջինը պետք է միջոցներ ձեռնարկի, բայց ոչինչ էլ չեն անում»,– ասաց Ա. Մեջլումյանը:

Նա ընդգծելով 90–ական թվականների ցուրտ ու մութ տարիները, հիշեցրեց, որ այն ժամանակվանից անտառը թե՛ երկրին, թե՛ ժողովրդին է պահել, բայց հիմա ժամանակն է, որ մենք պահենք մեր անտառները, որպեսզի, Աստված մի արասցե, մի օր եթե պետք լինի, անտառը նորից կարողանա պահել մեր ժողովրդին:

«Անտառը վերաբեմունք է պահանջում և չի կարելի այնտեղից միայն վերցնել: Ժամանակն է անցնել առանց ծառահատումների ծրագրի: Հայաստանը կարո՞ղ է նման քաղաքականություն վարել: Դրա համար նախ հարկավոր է ուսումնասիրել, թե սահմանամերձ գյուղերի բնակչությանը կարողանո՞ւմ ենք ապահովել այլ էներգակիրներով, թե՞ ոչ: Եվ եթե դա հնարավոր լինի, ապա մենք պատրաստ ենք որևէ ծառ չկտրել և բոլորս պայքարենք ապօրինի ծառահատումների դեմ: Առանց այն էլ «Հայանտառի» հասանելիք հատատեղային տարեկան ֆոնդը 40 հազար խորանարդ մետր է, բայց մենք 25–27 հազարը չենք գերազանցում»,– ասաց մասնագետը:

Անտառների և անտառային հողերի օգտագործման բաժնի պետը նաև նշեց, որ անտառներում միշտ տեղի են ունենում նաև ինչպես քամատապալ երևույթներ, այնպես էլ ապօրինի հատումներ: Եվ այն տեղը, որը պետք է օրենքով հատկացվեր որպես հատատեղ, երբեմն ձնաջարդի, քամիների կամ ապօրինի հատումների պատճառով դառնում է հատատեղ հատկացնելու համար ոչ պիտանի տարածք: Եվ դա հաշվի առնելով է, որ անտառտնտեսությունը սահմանված ծավալով հատումներ չի իրականացնում և արդյունքում 40 հազարի օրինական ֆոնդը հասցրել է 25–27 հազարի:

Նա նաև չկարողացավ ասել, թե ապօրինի հատումներ իրականացնողները օրվա հացի խնդի՞րն են լուծում, թե՞ դրանով հարստանում են, բայց որ երևույթը նաև իրենց է անհանգստացնում, փաստ է: Ի դեպ, թափուկները գյուղացիներին տրամադրվում է անվճար, բայց հավանաբար դա բավարար չէ:

Նա կոչ արեց նաև բոլոր քաղաքացիներին՝ միահամուռ ուժերով պայքարել անտառը պահպանելու համար, բայցև խորհուրդ տվեց, որ մինչև «անտառից սղոցի ձայները չեն դադարում» և նման արտահայտություններ թմբկահարելն ու բնապահպանների կողմից աղմուկ բարձրացնելը, անտառտնտեսությունից ճշտել, թե հատված ծառերն օրինակա՞ն, թե անօրինական ճանապարհով են հատվել:

«Բնապահպանները հրաժարվում են մեր այս առաջարկից: Իսկ եթե որևէ մեկը մտածում է, որ ապօրինի ճանապարհով կարելի է հատատեղի թույլտվություն ստանալ, ապա տեղեկացնեմ, որ այդ թույլտվությունը ստանալու համար այնքան փաստաթուղթ է պահանջվում, որը չի պահանջվում մեկ այլ գործառույթի ժամանակ: Մինչև Գյուղնախարարությունը և մնացած մասնագետները բոլոր թղթերը չեն նայում, չեն ուսումնասիրում տվյալ տարածքի ու ծավալի ծառ հատելու հիմնավորումները, չեն հաստատում, «Հայանտառին» թույլտվություն չեն տալիս: Բացի այդ, մեր գործունեությունը ստուգվում է և՛ բնապահպանական պետական տեսչության, և՛ անտառային պետական մոնիթորինգային կենտրոնի, և՛ մեր կողմից: Հսկողությունն իրականացնում են նաև և՛ Գյուղատնտեսության նախարարությունը, և՛ իրավապահ մարմինները, և՛ հասարակական կազմակերպությունները»,– ասաց Ա. Մեջլումյանը:

Նրա խոսքով` բոլորը գալիս են հատատեղ ստուգում, բայց որևէ մեկը չի կարողանում ասել, որ հատատեղում ապօրինի հատված դեպք է արձանագրել: Նման բան չկա, համոզված է մասնագետը, բայցև չի հերքում, որ անտառի մնացած տարածքներում կան ապօրինի հատումներ:

«Մեկ անտառապահին բաժին է ընկնում մի քանի հազար քառակուսի մետր անտառ: Պատկերացրեք, մի անտառապահ է ու անտառ տանող 15–20 ճանապարհ, իսկ անտառապահը փոխադրման միջոց չունի: Եվ այդ պայմաններում ինչպե՞ս կարող է հասցնել բոլոր ճանապարհները միաժամանակ հսկել: Ու քանի դեռ այս վիճակն է, ապօրինի հատումները միշտ էլ կլինեն»,– ասում է Ա. Մեջլումյանը:

Նա նաև տեղեկացրեց, որ հիմա անտառի հարցը գտնվում է ՀՀ նախագահի և վարչապետի, նախարարի ուշադրության ներքո, և արդեն նրանց կողմից հանձնարարականներ կան հարցի հանդեպ առավելագույն հսկողություն սահմանելու մասին: Նախատեսվում է բարեփոխել և՛ կառավարման համակարգը և շատ այլ հարցեր ևս, որը ըստ «Հայանտառ» ՊՈԱԿ–ի անտառների և անտառային հողերի օգտագործման բաժնի պետի, մինչև այս տարեվերջ կստանա իր լուծումը:

Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում