Արցախյան կոնֆլիկտը իրավական հարթությունում քննելու, Ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո ընդդեմ Հայաստանի և ընդդեմ Ադրբեջանի ներկայացված հայցերի և այլ հարցերի շուրջ Tert.am-ը զրուցեց ՄԻԵԴ-ում ՀՀ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Գևորգ Կոստանյանի հետ:
-Պարո՛ն Կոստանյան, ՄԻԵԴ-ում Արցախին առնչվող գործերում ուղղակի և անուղղակի կերպով անդրադարձ է արվում Արցախին: Ի՞նչ է իրենից դա ենթադրում և ի՞նչ անդրադարձ կարող է ունենալ կոնֆլիկտի լուծման հարցում:
-Մենք այս մասին երբևէ աշխատել ենք չխոսել, բայց «Չիրագովն ու ուրիշներն ընդդեմ Հայաստանի» կամ «Սարգսյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» գործերն առաջին հայացքից դասական փախստականների հետ կապված գործեր են, բայց այդ հարցերի քննարկման ժամանակ դատարանն անխուսափելիորեն անդրադարձավ նաև արցախյան խնդրին, Մինսկի խմբին, ձևաչափերին, կարգավորման անհրաժեշտությանը և այլն: Օրինակ՝ Չիրագովի գործով Ադրբեջանն իրավական հարթության մեջ ձախողեց: Նախ փաստը նրանումն էր, որ Չիրագովի գործն առաջին դեպքն էր, որ Ղարաբաղի հարցն ուղղակի կամ անուղղակի քննվում էր իրավական հարթության մեջ: Այդ գործով սկսվեց հարցի իրավական քննարկումը: Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի ձախողմանը, ապա Ադրբեջանի նպատակն էր, որ Չիրագովի գործով վճռում նշվեր, որ «Հայաստան օկուպանտ է», որովհետև դա Ադրբեջանի համար մեծ խաղաքարտ կլիներ՝ թե՛ քաղաքական առումով, թե՛ իրավական առումով շարունակելու ամբողջ գործընթացը:
Եվրոպական դատարանն իր վճռում ոչ միայն նման բան չասաց, այլ ընդամենը փաստեց, որ Հայաստանն ունի ազդեցություն Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ, ինչպես ասել էր ՄԱԿ-ի չորս բանաձևերում: Այնպես որ, արդեն ժամանակն է, որ Ղարաբաղի կոնֆլիկտը քննարկման առարկա դարձնենք իրավական տեսակետից: Արցախի ինքնորոշված լինելու փաստարկը իրավական հարթության մեջ քննելու ժամանակն է: Մենք արդեն մտել ենք Ղարաբաղի հարցի իրավական քննարկման դաշտ, մենք այդտեղ արդեն հաջողություն ունենք:
-Արձանագրելով հաջողությունը՝ Հայաստանը պատրա՞ստ է միջազգային իրավական հարթությունում պայքարելու:
-Մենք հիմա էլ ենք պայքարում և միանշանակ հաղթելու ենք, որովհետև մեր փաստարկները միանշանակ են։ Ավելին, ասեմ, որ ես հատուկ ուսումնասիրել եմ Ղարաբաղի անկախության պրոցեսը, Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը ոչ թե քաղաքական, այլ միջազգային իրավական հարթության մեջ է: Ոչ միայն այդ ինքնորոշման իրավունքը երաշխավորված է, այլ արդեն Ղարաբաղի ժողովրդի կողմից իրացված փաստ է:
-Ապրիլյան պատերազմից հետո ՀՀ քաղաքացիներն ընդդեմ Ադրբեջանի և Ադրբեջանի քաղաքացիներն ընդդեմ Հայաստանի հայցեր են ներկայացվել ՄԻԵԴ: Կա՞ մոտավոր թիվ, թե քանի հայց է ներկայացվել կողմերից, քանիսն են վարույթ ընդունվել:
-Հայաստանի քաղաքացներից և Ադրբեջանի քաղաքացիներից կան հարյուրավոր հայցեր, բայց այստեղ հայցերի քանակը չէ կարևորը, այլ այն, թե որոնք են վարույթ ընդունվել դատարանի կողմից: Հայցերի քանակը բովանդակային առումով ոչ մի տարբերություն չի տալիս, տարբերությունը հստակ երևում է այլ չափանիշից, թե քանի գործ է դատարանի կողմից վարույթ ընդունվել ՀՀ քաղաքացիների կողմից ներկայացված և քանիսը՝ Ադրբեջանի: Այս պահի դրությամբ ՀՀ քաղաքացիների կողմից ընդդեմ Ադրբեջանի 23 գործ դատարանի կողմից արդեն վարույթ է ընդունվել, իսկ Ադրբեջանի քաղաքացիների հայցերն ընդդեմ Հայաստանի վարույթ է ընդունվել 5 գործ:
-Իրավական հարթության մեջ կարելի՞ է խոսել առավելություններից, և արդյո՞ք համաչափության պահպանման խնդիր կա ՄԻԵԴ-ի կողմից:
-Այն փաստը, որ մեր հայցերից 23 ընդունվել են, իսկ Ադրբեջանից 5 հայց է վարույթ ընդունվել, կարծում եմ՝ Հայաստանի ակնհայտ առավելության մասին է խոսում: Դատարանն ապրիլյան պատերազմի իրադրությունների մեջ ՀՀ քաղաքացիների իրավունքների խախտման առումով ավելի շատ փաստ է արձանագրել, քան Ադրբեջանի ներկայացրածով: Եվրոպական դատարանը միշտ ցանկանում է համաչափություն պահել, միանշանակ, բայց այստեղ չափազանց կարևոր է նկատի ունենալ հետևյալը. այս հայցերը քննելով՝ դատարանը մեխանիկորեն քննարկման առարկա է դարձնում Ղարաբաղի կոնֆլիկտն ընդհանուր առմամբ: Այս հայցերը հիմք և առիթ են ուղղակի կամ անուղղակի ղարաբաղյան հարցը իրավական հարթության մեջ քննարկելու համար:
-Տեղահանվածների գանգատների մասով արդեն վճիռ կա և կատարման փուլն է: Ի՞նչ քայլել են արվել այս ընթացքում «Չիրագովն ու ուրիշներն ընդդեմ Հայաստանի» և «Սարգսյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» վճիռների կատարման համար:
-Ադրբեջանը ներկայացրեց գործողությունների պլան, թե ինչպես է ինքը պատրաստվում հայ փախստականների իրավունքների փոխհատուցմանը և այդտեղ սխալ թույլ տվեց: Ադրբեջանը ներկայացրեց փաստաթուղթ, թե ինքը ոնց է պատրաստվում վերականգնել հայ փախստականների իրավունքները: Մենք դա չարեցինք: Երբ Ադրբեջանը ներկայացրեց այդ պլանը, ես՝ որպես ՀՀ պատվիրակության ղեկավար նախարարների կոմիտեում, հայտարարեցի, որ ես որևէ վճռի կատարում չեմ կարող քննարկել առանց Ղարաբաղի պաշտոնական ներգրավման, դրան անմիջապես հաջորդեց այն, որ ՀՀ պատմության մեջ առաջին անգամ ԼՂՀ ներկայացուցիչը միջազգային կառույցում ելույթ ունեցավ պաշտոնապես: Նա Արցախի նախագահի խորհրդական Էմիլ Բաբայանն էր:
-Այդ դեպքում, ինչպե՞ս թույլ տվեց պատվիրակության կազմում ունենալ ԼՂՀ ներկայացուցիչ , ով բացի այդ, նաև հանդես է եկել ելույթով:
-Ես՝ որպես ՀՀ պատվիրակության ղեկավար, պաշտոնապես հայտարարեցի, որ առանց ԼՂՀ պաշտոնական ներկայացուցչի այդ հարցերը չեմ քննարկելու:
-Այդ դեպքում ինչո՞ւ մինչև այժմ նման կերպ չէր վարվում հայկական կողմը, առիթ չկա՞ր, թե...
-Ես մի բան կարող եմ ասել, որ մենք այդ ներկայացուցչի մասնակցության համար ուղիղ երկու տարի պատրաստվել ենք, բանակցություններ ենք վարել: Դա այդքան էլ հեշտ չէ:
-Պարո՛ն Կոստանյան, ինչքա՞ն սպասել իրավական հարթությունում արդյունքների հասնելուն:
-Ընդհանրապես դատարանի կանոնակարգի կոնվենցիոն փոփոխություն տեղի ունեցավ և եթե նախկինում վեց, յոթ տարի էինք սպասում որևէ գործով վճիռ ունենալու համար, հիմա կարող ենք մեկ տարի անց վճիռ ունենալ:
14:02
12:33
12:04
11:11
18:33
18:15
17:47
17:23
17:09
11:47
11:25
11:04
10:35
10:17
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
17:23 21.12.24
11:04 21.12.24
11:25 21.12.24
10:17 21.12.24
18:15 21.12.24
17:47 21.12.24
12:04 22.12.24
17:09 21.12.24
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | |||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |
| 30 | 31 | ||||||
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
09:36
09:28
09:14
09:02
09:53
09:36
09:27
09:02
09:58
09:45
09:33
09:15
09:02
09:58
09:44
09:35
09:14
09:02
09:52
09:36
09:28
09:14
09:14
09:02
09:53
09:17
09:02
09:52
09:37
09:27
09:14
09:02
09:46
09:37
09:26
09:15
09:15
09:02
09:44
09:35
09:26
09:13
09:02
09:17
