140 տարի անց լույս է տեսել Հայ եկեղեցու գլխավոր ծիսական մատյաններից մեկը՝ Ժամագիրքը

15.09.17 | 20:20

960 էջից բաղկացած ակադեմիական այս հրատարակությունը՝ «Ժամագիրքը», ներկայումս թվայնացված է, հագեցված երաժշտագիտական նախաբանով։

Քրիստոնեական եկեղեցու հնագույն երաժշտածիսական մատյաններից մեկը, հայ եկեղեցական արարողակարգի աղոթքների, հոգևոր երգերի, քարոզների հիմնական ժողովածուն`«Ժամագիրքը», 140 տարի անց 1–ին անգամ լույս է տեսել եվրոպական նոտագրությամբ:

«Ժամագիրքը» հրատարակվել է Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օրհնությամբ և «Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի հիմնադիր-նախագահ Արթուր Ջանիբեկյանի նախաձեռնությամբ։

«Ժամագիրքը» եվրոպական նոտագրությամբ երբևէ չի հրատարակվել: 1877 թվականին այն Համբարձում Լիմոնջյանի հայկական նոտագրության համակարգով գրառել է երաժշտագետ, կոմպոզիտոր Նիկողայոս Թաշճյանը: Վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի ֆոլկլորագիտության ամբիոնի դասախոսների և ուսանողների համատեղ ջանքերով «Ժամագիրքը» փոխադրվել է եվրոպական նոտագրության:

960 էջից բաղկացած այս ակադեմիական հրատարակությունը՝ «Ժամագիրքը», ներկայումս թվայնացված է, հագեցված երաժշտագիտական նախաբանով, գրքում հանդիպող եզրերի (տերմինների) բառարանով, երգային նմուշների ամբողջական ցանկով՝ այս ամենը հայերեն և անգլերեն:

Մի քանի ամիս առաջ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի օրհնությամբ վերահրատարակվել է Մակար Եկմալյանի՝ երգչախմբի համար գրված Սուրբ Պատարագը: Գիրքը վերահրատարակվում է նոտագրության ժամանակակից չափանիշներին համապատասխան` լատինատառ տրանսլիտերացիայով, նախաբանով, երաժշտագիտական վերլուծություններով և դրանց անգլերեն թարգմանությամբ` հայ եկեղեցու գլխավոր ծեսի` այս կարևորագույն նմուշը միջազգային հանրությանը և սփյուռքին հասանելի դարձնելու համար:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մեծ արժեք ներկայացնող այս երաժշտությունը գրեթե ներկայացված չէ միջազգային երաժշտասեր հանրությանը, 2014 թվականին «Մշակութային վերածնունդ» հիմնադրամի կողմից ձևավորված աշխատանքային խումբը ստանձնեց ժողովրդական, աշուղական և հոգևոր երաժշտության` ձեռագիր և նախկինում տպագրված նոտաների ուսումնասիրությունը:

Արդյունքում ընտրվեցին երաժշտական ամենաարժեքավոր նմուշները և սկսվեց դրանց թվայնացման ու վերահրատարակման գործընթացը, ինչպես նաև ձեռնարկվեց հայերեն տեքստերի լատինատառ տրանսլիտերացիայի (տառադարձության) և ծանոթագրական նյութերի պատրաստումն ու դրանց անգլերեն թարգմանությունը:

Շնորհիվ այս նախագծի` 100 տարի անց, իրականացավ Կոմիտաս Վարդապետի ծրագիրը. լույս տեսավ նրա կողմից կազմված «Հազար ու մի խաղ» 100 ժողովրդական երգերի ընտրանին, որն անվճար հատկացվել է գրադարաններին, ուսումնական և հոգևոր հաստատություններին, աշխարհասփյուռ հայ համայնքներին և այլն:

Հարյուրից ավելի մարդկանց արդյունավետ համագործակցության շնորհիվ ստեղծվեց առցանց երաժշտական ձայնադարան, տեսադարան և գրադարան` http://www.armenianmusic.am/ հասցեով, որտեղ զետեղված են հայ ժողովրդական, հոգևոր և աշուղական երաժշտության հարյուրավոր գոհարներ` Հայաստանի լավագույն երաժիշտների բարձրաճաշակ ավտենտիկ կատարումներով: Բոլոր հոգևոր և ժողովրդական երկերը ներկայացված են նաև համապատասխան նոտաներով:

armeniasputnik.am