Կառավարման կոռուպցիոն համակարգը և դիվանագիտական աշխատանքի արդյունավետության աստիճանը

02.02.18 | 10:16

«Փաստ»-ի հյուրն է ԼՂՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Արման Մելիքյանը

– Պարոն Մելիքյան, նախագահ Սերժ Սարգսյանը, այցելելով արտաքին գործերի նախարարություն, խոսեց դիվանագիտական աշխատանքի արդյունավետության բարձրացման մասին: Դա չի՞ կարելի անուղղակի գնահատական համարել, որ մեր դիվանագիտական կորպուսի աշխատանքն արդյունավետ չէ: Ինչպիսի՞ն է ձեր կարծիքն այս առումով:

– Դեսպանընկալ պետություններում և միջազգային կազմակերպություններում Հայաստանը ներկայացնող դիվանագետներն իրականացնում են Բաղրամյան 26–ի կողմից հավանության արժանացած քաղաքականությունը: Ինձ հայտնի չեն այն չափորոշիչները, որոնց հիման վրա ներկայումս ՀՀ պետական կառավարման համակարգում հնարավոր է օբյեկտիվ գնահատական տալ դիվանագետի աշխատանքին: Այդ է պատճառը, որ անգամ լուրջ տապալումներն են որպես ոչ էական և անգամ հաղթանակի հավասար մի բան ներկայացվում, իսկ լուրջ միջպետական հարաբերություններ հաստատելու հետ կապված աշխատանքն էլ կարող է անտեսված մնալ: Երկու դեպքում էլ գործում է գնահատողի ու գնահատվողի անձնական փոխհարաբերությունների հիման վրա կարծիք ձևավորելու պրակտիկան: Քանի որ վերոհիշյալ հանդիպման ժամանակ խոսք գնաց նաև այն մասին, որ պետք է վերանայվի ՀՀ ազգային անվտանգության ռազմավարությունը, ապա, հավանաբար, պարոն Սարգսյանի ասածը պետք է դիտարկվի առավելապես հենց այդ համատեքստում: Այսինքն, ակնկալվում է, որ նաև ՀՀ արտաքին քաղաքականության մեջ է որոշ շեշտադրումների փոփոխություն սպասվում և պարոն Սարգսյանն այդ մասին հատուկ նախազգուշացում է հղում ՀՀ ԱԳՆ ղեկավար կազմին ու բարձրաստիճան դիվանագետներին:

– Վերջին տարիներին դիվանագիտական աշխատանքի են նշանակվում ոչ դիվանագետները: Նման մարդիկ անգամ դեսպաններ են դառնում մեզ համար առանցքային նշանակություն ունեցող երկրներում: Այս պարագայում ի՞նչ խոսես դիվանագիտության արդյունավետության մասին:

– Որպես դեսպան ոչկադրային դիվանագետներ արտերկիր գործուղելու պրակտիկան կիրառվում է շատ պետությունների կողմից: Սակայն այս հարցում անհրաժեշտ է հստակ հասկանալ, թե կոնկրետ որ դեպքերում է այս մոտեցումը արդյունավետ` գործուղող պետության ազգային շահերի տեսանկյունից: Մեր պարագայում, երբ որպես դեսպան նշանակում է ստանում օլիգարխը, որը դեսպանընկալ երկրում սեփական բիզնես–շահերն առավել դյուրին կերպով առաջ մղելու հնարավորություն է ստանում ՀՀ կողմից տրված դիվանագիտական անձեռնմխելիության և այլ արտոնությունների շնորհիվ, դա մի բան է: Իսկ եթե այդպիսի նշանակում է ստանում անվտանգության, միջազգային հարաբերությունների և ռազմական ոլորտում որոշակի կշիռ ձեռք բերած վերլուծաբանը` դա միանգամայն այլ բան է: Հայաստանի դիվանագիտական պրակտիկայում այնպես է ստացվել, որ քաղաքական լավ աշխատանքը հազվադեպ է զուգակցվում միջպետական տնտեսական հարաբերություններում, բիզնես–ոլորտում արձանագրվող լուրջ հաջողություններով: Որպես կանոն, մեր պրոֆեսիոնալ դիվանագետները, լավ տիրապետելով իրավաքաղաքական ոլորտին, հնարավորություն չունեն էապես ազդելու տնտեսական ոլորտում ցանկալի առաջընթացի համար անհրաժեշտ նախապայմաններ ստեղծող գործոնների վրա, չեն կարող երաշխավորել օտար ներդրումների ապահովությունը Հայաստանում: Օլիգարխ–դեսպաններն էլ, որպես կանոն, քաղաքականությունից և Հայաստանի ազգային շահերի ստույգ ընկալումից հեռու մարդիկ են: Այս անհամապատասխանությունը և դիվանագիտական աշխատանքի ընդհանուր ցածր արդյունավետությունը փոխկապակցված են: Իսկ ստեղծված վիճակը կպահպանվի այնքան ժամանակ, որքան ժամանակ Հայաստանում կպահպանվի պետական կառավարման կոռուպցիոն համակարգը:

– Մեր երկիրը սովորաբար գերադասում է աշխատել հետևանքների հետ, մեր արտաքին քաղաքականության մեջ համարյա բացակայում է նախաձեռնողականությունը: Դա մեր երկրի ներուժի պակասից է, թե այստեղ ևս տեսնենք մեր դիվանագետների թերացումը:

– Այս մեկը հաստատ դիվանագետների մեղքը չէ: Պաշտոնական Երևանի կողմից վարվող քաղաքականության ռեակտիվ բնույթը բացառապես պայմանավորված է քաղաքականության մշակման և հաստատման համար պատասխանատու օղակի` Բաղրամյան 26–ի կողմից այս ոլորտում առկա գաղափարական և մեթոդաբանական թերացումներով:

– Իսկ ինչո՞ւ է Սերժ Սարգսյանն այս ամենի մասին խոսում հիմա, երբ մեկ–երկու ամսից թողնում է պաշտոնը: Ավելի վաղ չէ՞ր կարող անդրադառնալ խնդրին:

– Գուցե այսպիսով նա ուզում է իր ներկայիս ենթականերին հասկացնել, որ երկու ամսից պատրաստվում է նոր մեկնարկի, որին իրենք ևս պետք է այսօրվանից սկսեն պատրաստվել:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում