ՀԱՊՀ-ում ստեղծված «Գերազանցության» երկու կենտրոնները` ՀՀ էներգետիկայի ոլորտը որակյալ կադրերով ապահովելու գրավական. Ոստանիկ Մարուխյան

2017թ. Պոլիտեխնիկական համալսարանի համար հա֊ջող եւ ձեռքբերումներով լի տարի էր, որը նշա֊նավորվեց մի շարք կարեւոր ներդրումներով, խոշոր եւ հեռանկարային ծրագրերի իրականացմամբ:

ՈՍՏԱՆԻԿ ՄԱՐՈՒԽՅԱՆ
Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի ռեկտոր, պրոֆեսոր, Միջազգային եւ Հայաստանի ճարտարագիտական ակադեմիաների իսկական անդամ

Հայաստանյան բուհերի շրջանում Պոլիտեխնիկն առաջինն էր, որ գործատու-բուհ հարաբերու֊թյուն֊֊նե֊րում ձեռք բերեց բարձր մա֊կար֊֊դա֊֊֊կի համագործակցություն, որի լավա֊գույն օրինակը «Սինոփ֊սիս Արմենիա» ՓԲԸ հետ հա֊մա֊տեղ ստեղծված ամբիոնն է` լա֊վա֊գույն֊֊ներից մեկը տարածաշրջանում:

Բուհի 2018թ. ամենակարեւոր ծրագիրը Անօդաչու սարքերի հետազոտման եւ նախագծման լաբորատորիայի ստեղծումն է` ՀՀ նախագահի անմիջական հովանավորությամբ:

Ուրախ եմ, որ Պոլիտեխնիկն իր 85-ամյակը նշում է մուտք գործելով եվրոպական կրթական տարածք՝ ճանաչելի դառնալով միջազգային կրթական համակարգում:

Բուհում իմ ամենակարեւոր ներ֊դրում֊ներից եմ համարում Միջու֊կա֊յին անվտանգության տա֊րա֊ծա֊շրջանային կենտրոնի ստեղ֊ծումը:

Ստացածս կառավարական պար֊գեւներից ինձ համար ամենա֊թանկն ու կարեւորը Արցախի «Երախտա֊գիտություն» մեդալն է:

-Պարո՛ն Մարուխյան, 2017թ.բավականին հետա֊քր֊քիր և ձեռքբերումներով լի ժամանակահատված էր Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսա֊րանի համար, կխնդրեմ ամփոփ ներկայացնեք` ի՞նչ հեռանկարային և կարևոր ծրագրեր իրականացվեցին բուհում նախորդ տարվա ընթացքում:
-Հետադարձ հայացք գցելով դեպի 2017թ.` կարող եմ վստահաբար ասել, որ այն ՀԱՊՀ համար ամե֊նա֊հաջող տարին էր`վերջին չորս տարիների հետ համե֊մա֊տած: Սկսեմ նրանից, որ չարդարացան այն հոռե֊տե֊սական կան֊խատեսումները, որոնք կապված էին 2017թ. ընդու֊նե֊լության հետ: Ես գոհ եմ ընդունե֊լու֊թյան արդյունքներից` թե՛ ուսանողական համակազմի թվաքանակի և թե՛ որակի առումով: Մասնավորապես` Հայաստանի ազգային պոլի֊տեխնիկական համալսա֊րանի բակալավրիատ ընդունվեց 860 դիմորդ, գոհա֊ցուցիչ է նաև մագիստրոսական և հեռակա ուսուցման ծրագրով ընդունվածների թվա֊քանակը:
2017թ. նշանավորվեց նաև մի շարք կարևոր ներ֊դրումն֊երով` հիմք դնելով մեր համալսարանում խոշոր և հեռանկարային ծրագրերի իրականացմանը, որոնք եր֊կար տարիներ կապահովեն ազգային բուհի կայուն զար֊գացումը: Խոսքը, նախ և առաջ Հայաստանի ազ֊գա֊յին պոլիտեխնիկական համալսարանում երկու «Գե֊րազան֊ցության» կենտրոնների ստեղծման մասին է, որոնք զարգացման նոր փուլի սկիզբ դրեցին մեր հա֊մալսա֊րանի, հատկապես էներգետիկ ոլորտի մաս֊նա֊գիտու֊թյունների համար:
Մասնավորապես` 2017թ. հունիսի 5-ին Հայաս֊տա֊նի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի 2-րդ մաս֊նաշենքում տեղի ունեցավ աշխարհահռչակ ֆրան֊սիա֊կան Schneider Electric ընկերության, «Տաշիր» ռուսական ընկերությունների խմբի և Հայաստանի ազ֊գա֊յին պոլի֊տեխնիկական համալսարանի ներ֊դր֊մամբ` «Գերա֊զանցության» կենտրոնի բացումը, որին ներկա էին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, «Տաշիր» ընկերությունների խմբի հիմնադիր նախագահ Սամվել Կարապետյանը, ԱՊՀ երկրներում Schneider Electric ընկերության նախագահ Յոհան Վանդերպլայետսը, «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ տնօրեն֊ների խորհրդի նախագահ Կարեն Դարբինյանը, «Հա֊յաս֊տանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ գլխավոր տնօ֊րեն Կարեն Հարությունյանը և այլ պաշ֊տոնատար անձինք:
Հատկանշական է, որ կենտրոնի ձևավորման կազ֊մա֊կերպական գործառույթներն առանձնակի թափ ստա֊ցան ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի Ֆրանսիա կատարած պաշտոնական այցի շրջանակներում 2017թ. մարտի 8-ին Փարիզում Schneider Electric-ի, «Տաշիր» ընկերություն֊ների խմբի և «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ միջև ստորագրված հու֊շագրից հետո, որում մեկ ամբողջ բաժին հատկացված է ՀԱՊՀ-ի հենքի վրա կոմպե֊տեն֊ցիաների կենտրոնի ստեղծմանը և երկարաժամկետ փոխշահավետ համա֊գործակցության իրականացմանը:
Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալ֊սա֊րանի բազայի վրա ստեղծված նոր կենտրոնը Schneider Electric-ի և ազգային գիտական համայնքի սերտ հա֊մա֊գործակցության առաջին փորձերից մեկն է: Տասնյակ ուսանողներ և երիտասարդ գիտնականներ կզարգացնեն իրենց իրազեկության մակարդակը և կծանոթանան էներ֊գետիկայի և ավտոմատացման ոլոր֊տի ժամանակակից տեխնոլոգիաներին: Մաս֊նա֊գետները հնարավորություն կու֊նենան նաև անց֊կաց֊նել պրակտիկա Schneider Electric-ում, որը էներգետի֊կայի և արդյունաբերության համար արդյունավետ լու֊ծումների մշակման աշխարհի առաջատար ընկերու֊թյուն է: Ժամանակակից բարձր տեխ֊նոլոգիական սար֊քավորումներով հագեցած «Գերա֊զանցության» կենտ֊րոնի բացումը թույլ կտա ոչ միայն պատրաստել ապա֊գա արհեստավարժ մասնագետներ, այլև նոր հնարա֊վորություններ կբացի էներգամա֊տա֊կարարման ոլոր֊տի կայացած մասնագետների համար: Ազգային մաս֊նա֊գիտական բուհի հետ համագոր֊ծակ֊ցությունը ճա֊նա֊պարհ է բացում Հայաստանի շուկայում ընկերու֊թյան ինովացիոն տեխնոլոգիաների և համաշ֊խար֊֊հային փորձի ներդրման համար:
Պայմանագրի համաձայն` կողմերը պլանավորել են մասնակցել Հայաստանի էլեկտրացանցային ենթակա֊ռուց֊վածքների օբյեկտների արդիականացման ծրա֊գրին` աշխարհի լավագույն տեխնոլոգիաների հասա֊նե֊լիու֊թյան հեռանկարով: Schneider Electric-ը և «Տա֊շիր» ընկե֊րությունների խումբը ուսումնասիրում են արդյու֊նա֊բերական համագործակցության հնարավո֊րու֊թյունը` ուղղված ճարտարագիտության և ժամա֊նա֊կա֊կից էլեկտ֊րա֊սարքավորումների ու ավտոմա֊տաց֊ման համակար֊գերի արտադրությանը եվրասիական տն֊տեսական միության մատակարարումների շրջա֊նակ֊ներում:
Արդեն այս տարի մենք ստացել ենք սարքա֊վո֊րում֊ների երկրորդ խմբաքանակը, որոնք համապա֊տաս֊խա֊նաբար մոնտաժվելուց հետո կգործարկվեն, և մեր ուսա֊նողները կտեսնեն, կուսումնասիրեն և գործ֊նական աշ֊խա֊տանքներ կիրականացնեն դրանցով: Ի դեպ, այդ սար֊քավորումները դեռևս մասնակիորեն են տեղա֊դր֊ված ՀԷՑ-ում, այնտեղ մոտակա ժամանա֊կա֊հատվա֊ծում ընթանում է տեխնի֊կական վերազինման գործըն֊թաց, որի ավարտից հետո միայն Schneider Electric-ի որոշակի սարքավո֊րում֊ներ տեղ կգտնեն նաև այնտեղ:
Կարծում եմ` սա գործընկեր կազմակերպության հետ հարաբերությունների փոխշահավետ ամրա֊գր֊ման եզակի և շատ կարևոր հնարավորություն է, երբ գոր֊ծատուն իր համար մասնագետների պատրաստ֊ման գործընթացին ունենում է անմիջական մասնակ֊ցություն: Եվ այստեղ, իհարկե, «Հայաստանի էլեկտ֊րա֊կան ցանցեր» ՓԲԸ մասնակցությունը այդ տեսան֊կյու֊նից շատ կարևոր է:
Պակաս կարևոր չէ նաև այն հանգամանքը, որ «Գե֊րազանցության» կենտրոնը կդառնա նաև ՀԷՑ-ի աշ֊խա֊տակիցների վերապատրաստման կենտրոն, որտեղ վերջիններիս համար կկազմակերպվեն կարճա֊ժամ֊կետ և երկարաժամկետ դասընթացներ:
Հաջորդ «Գերազանցության» կենտրոնի ստեղծումը «Տաշիր» ընկերությունների խմբի մուտքն էր Հայաս֊տան մի քիչ այլ ձևով: Նոյեմբերի 13-ին Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի 2-րդ մաս֊նաշենքում «Տաշիր» ընկերությունների խմբի կազ֊մում ընդգրկված «Կասկադ» բազմապրոֆիլ հոլդինգը շահագործման հանձնեց «Կասկադ հոլդինգ» ինովա֊ցիոն կենտրոնը, որի բացմանը ներկա էին Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանը, «Տա֊շիր» ընկերությունների խմբի հիմնադիր նախագահ, ՀԱՊՀ Շրջանավարտների միու֊թյան նախագահ Սամ֊վել Կարապետյանը, ՀՀ կր֊թության և գիտության նախարար Լևոն Մկրտչյանը, ՀԱՊՀ Հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ԱԺ պատ֊գա֊մավոր Սամվել Նիկոյանը և այլ պաշտոնատար անձինք:
«Գերազանցության» կենտրոնում ներդրվել են ժա֊մանակակից հաշվողական, ավտոմատացված համա֊կարգեր, որոնք կրկին առաջին անգամ տեղադրվել են մեր բուհում և տեղ կգտնեն ՀԷՑ ՓԲԸ-ում տեխ֊նի֊կական վերազինման գործընթացի ավարտին: «Գերա֊զան֊ցու֊թյան» կենտրոնի գործունեությունը հնարավո֊րու֊թյուն կտա միջազգային չափանիշներին համապա֊տասխան կրթական բաղադրիչ ապահովել: Այս բարձր տեխնոլո֊գիա֊կան, ժամանակակից սարքավորում֊նե֊րով հագեցած կենտրոնի շնորհիվ` մենք կկարո֊ղա֊նանք բարձրորակ մասնագետներ պատրաստել, ուսա֊նողներին հնարա֊վո֊րություն տալ ծանոթանալու էներ֊գետիկայի և ավտո֊մա֊տացման ոլորտի ժամանա֊կակից տեխնոլոգիաներին և գործնականում կիրառել դրանք: Կենտրոնի ստեղծումը կխթանի նաև Հայաս֊տա֊նում գիտության և տեխնոլո֊գիա֊ների, գիտելի֊քա֊հենք արդյունաբերական արտադրու֊թյան զար֊գաց֊մանը:
Ծրագրի շրջանակում «Տաշիր» բարեգործական հիմ֊նադրամի կողմից իրականացվում է ամսական 250 հազար դրամի չափով կրթաթոշակների տրամադրում ՀԱՊՀ Էներգետիկայի և էլեկտրատեխնիկայի ու մեխա֊նիկամեքենաշինական, տրանսպորտային համակար֊գերի և դիզայնի ինստիտուտների 2016-2017 թվական֊ների ուսումնական տարվա արդյունքներով գերա֊զանց առա֊ջադիմություն ունեցող 55 ուսանողի: Սա աննախադեպ նախաձեռնություն է, որը լուրջ խթան է հանդիսացել մեր ուսանողների շրջանում մրցակցու֊թյան աճին, կրթական գործընթացին առավել մոտի֊վաց֊ված մասնակցելուն:
Կարևոր է նշել, որ «Տաշիր» ընկերությունների խում֊բը մի քանի փուլով իրականացնում է Էներ֊գե֊տի֊կայի և էլեկտ֊րատեխնիկայի ինստիտուտի մաս֊նա֊շենքի հիմնա֊րար վերանորոգումը: Առաջին փուլում վերանորոգվել է
2-րդ մասնաշենքի 3-րդ հարկը և տանիքը, որը մեզ համար լուրջ խնդիրներ էր ստեղ֊ծում: Նորագույն տեխնոլո֊գիաներով զինելու գործըն֊թա֊ցում մասնաշենքի տանի֊քին տեղակայվել են 2.5 կՎտ հզորությամբ 10 արևային լուսաէլեկտրական պանելներ, որոնք աշխատում են Schneider Electric-ի պատրաստած ինվերտորներով`
հն֊արավորություն ընձեռելով կատարելու տարաբնույթ փորձեր:
Երկրորդ փուլում վերանորոգվել է մասնաշենքի 2-րդ հարկն ամբողջովին, որտեղ տեղակայվեց «Կաս֊կադ հոլդինգ» ինովացիոն կենտրոնը: 2-րդ փուլի աշ֊խա֊տանքների ընթացքում մասնաշնեքի 2-րդ, 3-րդ հար֊֊կերում տեղակայվել են 13 տեսագրող սարքեր, հա֊կահրդեհային և ձայնային համակարգեր ու հայտա֊րա֊րությունների համար նախատեսված 8 մոնի֊տորներ:
Ձայնային համակարգի միջոցով դասամիջոցն ազ֊դարարող զանգի փոխարեն հնչում է նախատեսված երաժշտություն, ինչպես նաև հնարավորություն է ստեղծվել հայտարարություններ անելու համար:
Վերանորոգման աշխատանքների 2-րդ փուլի ավար֊տից անմիջապես հետո կմեկնարկի 3-րդ փուլը: Այն կներառի 2-րդ մասնաշենքի առաջին և չորրորդ հարկերը, ինչպես նաև Հայաստանի ազգային պոլի֊տեխ֊նիկական համալսարանի հայտնի մեծ դահլիճը:
-Արդյո՞ք «Գերազանցության» կենտրոնների ստեղ֊ծումը ենթադրում է նաև ուսումնական ծրագրերում փոփոխություններ կատարելու անհրաժեշտություն:
-Անշուշտ, ուսումնական գործընթացի կազմա֊կերպ֊ման տեսակետից մենք պարտավոր ենք վերանայելու մեր դասընթացները. այժմ երկու-երեք ամբիոններ լուրջ աշխատանք են տանում այդ ուղղությամբ, իրա֊կա֊նաց֊նում ծրագրային փոփոխություններ: Նոր սար֊քա֊վորում֊ների առկայությունը պահանջում է լաբո֊րա֊տոր-մեթո֊դական որոշակի համալիրների փո֊փոխու֊թյուն: Ծրա֊գրա֊յին փոփոխությունների իրականաց֊ման առաջին փուլն ուղղված է մագիստրոսական ծրա֊գրերին, երկրորդը` բակալավրիատին:
Ծրագրային փոփոխություններին զուգահեռ` իրա֊կա֊նացվում են նաև դասախոսների վերապատ֊րաստ֊ման աշխատանքներ: Ի դեպ, Schneider Electric-ը կազ֊մակեր֊պել էր սեմինարներ` մեր դասախոսների վերա֊պատ֊րաստ֊մանն ուղղված, որի արդյունքում ընտրվե֊ցին չորս լավագույնները, ովքեր հավանաբար մոտա֊կա ժամանա֊կահատվածում կմեկնեն Սանկտ-Պետեր֊բուրգ` Schneider Electric-ի կենտրոնում ևս մեկ թրեյ֊նինգի մասնակցելու համար: Սա այն դեպքն է, երբ ասում ենք` սովորեցնում են սովորեցնողներին:
-Ձեր նախաձեռնությամբ «Տաշիր» խմբի ընկերու֊թյունների հիմնադիր նախագահ Սամվել Կարա֊պետ֊յանին շնորհվեց Պատվավոր դոկտորի կոչում: Ինչ֊պե՞ս կբնութագրեք նրան:
-Ես ընդամենը մեկ նախադասությամբ կամփոփեմ նրա համալսարանական մեծածավալ գործունե֊ու֊թյունը` Սամ֊վել Կարապետյանն իր Alma Mater-ի նկատմամբ ունի որո֊շակի պարտավորվածություն, նա դա ձևակերպեց Schneider Electric-ի հետ համատեղ «Գերազանցության» կենտրոնի բացման ժամանակ: Սամ֊վել Կարապետյանն իր խոսքում նշեց. «Եթե ես չլի֊նեի Պոլիտեխնիկի շրջա֊նա֊վարտ, չունենայի ինժե֊նե֊րա֊կան մտածողություն, ապա բիզնեսում այսպիսի հա֊ջողությունների չէի հասնի»: Նա գնահատում է այն գիտելիքները, որ ստացել է այստեղ և այսօր պատ֊րաս֊տակամ է իր ներդրումների շնորհիվ բարձրացնել հա֊րազատ բուհի կադրային ռեսուրսի մասնագիտական որակները և էներգետիկայի ոլորտն ապահովել որակ֊յալ մասնագետներով:
-Ինչպիսի՞ ն եք տեսնում ՀՀ էներգետիկայի ոլորտի զարգացման հեռանկարները:
-ՀՀ էներգետիկայի ոլորտի հեռանկարները տես֊նում եմ երեք ուղղություններով` առաջինը` պետք է շարու֊նակվի շոգեգազատուրբինային էլեկտրակայան֊ների մուտքը Հայաստան: Մենք ունենք Երևանի ՋԷԿ-ի առաջին էներգաբլոկը, և ես հուսով եմ, որ կունենանք նաև երկ֊րոր֊դը: Հաջորդ ուղղությունը, որ ես տեսնում եմ, Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի ժամկետի երկարացումից բացի, նոր էներգաբլոկի կառուցումն է, քանի որ ատո֊մա֊կայանը էլեկտրաէներգիայի արտա֊դրության ապա֊հով֊ման գործառույթ իրականացնելուց բացի, ՀՀ քաղաքա֊կան և տնտեսական անկախության կարևոր գրավական֊ներից մեկն է: Եվ երրորդ ուղղու֊թյունը` ՀՀ-ում հիդրո և այլընտրանքային էներգետի֊կայի բնագավառի զար֊գացումն է:
Կարևորում եմ նաև արեգակնային կայանների մուտ֊քը Հայաստան, այլընտրանքային էներգիայի ար֊տադրու֊թյան զարգացումը, որի հնարավորությունները մենք ունենք, քանի որ Հայաստանն արևաշատ երկիր է:
-Պարո՛ն Մարուխյան, ուրիշ ի՞նչ ձեռքբերումներ կնշեք, որոնցով առանձնացավ 2017 թվականը:
-Կարևոր ձեռքբերում եմ համարում այն, որ մենք կա֊րողացանք ավարտել մի կարևորագույն փուլ Հա֊մաշ֊խար֊հային բանկի դրամաշնորհի շրջանակներում, որին ուղղված շուրջ երկու տարի աշխատանքներ էինք իրա֊կանացնում: Խոսքը ինովացիոն հարթակի ստեղծ֊ման մասին է, որն ուղեկցվեց մոտ 272մլն. դրամ դրա֊մա֊շնորհային ծրագրով տարածաշրջանում եզակի սարքա֊վորումների ձեռքբերմամբ: Դրանցից է ռենտ֊գե֊նակա֊ռուցվածքային դիֆրակտոմետրը, որը մենք գնեցինք Հոլանդիայից: Սարքը հնարավորություն է տալիս ճշգրիտ և լայնամասշտաբ ուսումնասիրել ինչպես Պոլի֊տեխ֊նոպարկում մշակված, այնպես էլ ար֊տադրությունում կիրառվող տարաբնույթ նյութերի կա֊ռուցվածքները:
Այդ նույն ծրագրի շրջանակներում ձեռք բերեցինք նաև մոտ 15մլն. դրամ արժողությամբ արեգակնային իմի֊տատորը, որի շնորհիվ կարելի է հետազոտել և գտնել արեգակնային պանելների ցանկացած թերու֊թյուն: Մենք կարողացանք ձեռք բերել նաև լազերային կտրիչ, որը հնարավորություն է տալիս ստեղծել ցան֊կացած կոնֆի֊գուրացիայի սարք, իրացնել ուսա֊նող֊ների ստեղծագոր֊ծական-գիտական միտքը: Հարթակը կարող է մեզ համար ծառայել նաև որպես պատ֊վեր֊ների իրականացման և դրա արդյունքում որոշակի ֆինանսական ներհոսքերի ապահովման միջոց:
Կարևոր ձեռքբերում եմ համարում մեր երրորդ ինս֊տի֊տուտի` Տեղեկատվական և հեռահաղորդակցական տեխ֊նոլոգիաների և էլեկտրոնիկայի ինստիտուտի ստեղ֊ծումը: Փաստորեն`մեր համալսարանի կազմում արդեն գործում են երեք ինստիտուտներ` Էներգետի֊կայի և էլեկտրա֊տեխ֊նիկայի, Մեխանիկամեքե֊նա֊շի֊նա֊կան, տրանսպորտային համակարգերի և դիզայնի ու Տեղեկատվական և հեռա֊հաղորդակցական տեխնոլո֊գիաների, էլեկտրոնիկայի ինստիտուտները: Սա նշա֊նա֊կալի հաջողություն է մեզ համար, քանի որ ինստ֊ի֊տուտային կառույցի ձևավորումը նպաստում է գոր֊ծա֊տուի հետ կապերի ամրապնդմանը, նոր գործընկե֊րային կապերի ստեղծմանը:
Կարծում եմ` մեր հաջողությունների թվում պետք է առանձնահատուկ նշենք նաև մեր Ավագ դպրոց-վար֊ժարանը, որտեղ սովորում են 10-12-րդ դասարանների աշակերտները: Մենք արդեն մի քանի տարի շարունակ ունենում ենք ընդունելության աննախադեպ մրցակ֊ցա֊յին ցուցանիշ: Նախորդ տարի 650 դիմորդներից մեր Ավագ դպրոց-վարժարան է ընդունվել նրանց ընդա֊մենը 50 տոկոսը: Մենք ընտրությունը կատարել ենք բավա֊կանին խիստ պահանջների հիման վրա` կարևո֊րելով կրթա֊կան որակը: Պետք է նշեմ նաև, որ մեր շրջա֊նավարտների 90 տոկոսն իրենց կրթությունը շարունակում են մեր բուհում: Այժմ ծրագրում ենք 7-9-րդ դասարանների կրթությունն ապահովող կրթական ծրագիր ներդնել Է. Թելմանի անվան թիվ 13 դպրոցում:
Ավագ դպրոցի վերջին կարևոր հաջողություններից նշեմ միայն մեկը.մեր աշակերտուհիներից, ով դպրոցն ավարտելուց հետո կրթությունը շարունակեց Մոսկ֊վա֊յի ինժեներաֆիզիկական ինստի֊տուտում, ֆիզիկայի օլիմ֊պիադայի ժամանակ գրավել է առաջին տեղը: Ի դեպ` մենք սերտ համագործակցում ենք Մոսկվայի ինժի֊ներա֊ֆի֊զի֊կական ինստիտուտի հետ, որտեղ սո֊վո֊րում են նաև մեր բուհի որոշակի թվով մագիստ֊րոս֊ներ, ինչպես նաև մեր բուհի Միջուկային անվտան֊գու֊թյան կենտրոնը հանդի֊սանում է այդ բուհի հարթակը:
Ձեռքբերումների թվում պետք է նշեմ նաև, որ հաջո֊ղությամբ գոր֊ծում է բուհի քոլեջը, որը գերազան֊ցու֊թյամբ ավարտած շրջանա֊վարտներն իրենց կրթու֊թյունը շարունակում են Պոլիտեխնիկում` հնա֊֊րա֊վո֊րու֊թյուն ստանալով սովորել միանգամից բակալավ֊րիա֊տի 2-րդ կուրսում, այս տարվանից` միայն հեռակա ուսուցման ծրագրով:
-Ինչպիսի՞ համագործակցություն կա ձևավորված բուհ-գոր֊ծա֊տու շրջանակներում:
-Պետք է հպարտությամբ նշեմ, որ հայաստանյան բուհերի շրջա֊նում մեր բուհն առաջինն էր, որ գոր֊ծա֊տու-բուհ հարա֊բերու֊թյուններում ձեռք բերեց բարձր մա֊կարդակի համագործակցություն, որի լավագույն օրի֊նակը «Սինոփսիս Արմենիա» ՓԲԸ հետ համատեղ ստեղծ֊ված ամբիոնն է ընկերության տարածքում: Այն լավա֊գույն֊ներից է տարածաշրջանում, որի կրթական ծրա֊գրերը, ուսումնական պլանները ընդօրինակվում են տարբեր երկրների բուհերի կողմից: Արդեն 12 և ավելի տարիների համագործակցության արդ֊յուն֊քում` մեր լավագույն ուսանողները համալրել են ընկերու֊թյան աշխա֊տա֊կիցների շարքերը, ինչպես նաև ստանձ֊նել դասախո֊սա֊կան աշխա֊տանքների իրակա֊նացման պար֊տա֊կա֊նու֊թյուններ: Դրանով է պայ֊մա֊֊նա֊վորված, որ մեր այդ ամ֊բիոնում դասավանդող դասա֊խո֊սա֊կան կազմում ներ֊գրավված են հիմ֊նա֊կանում երիտասարդ մաս֊նա֊գետներ:
Վստահ եմ` «Գերազանցության» կենտ֊րոնների ստեղծ֊ման ֆոնին ֊նմա֊֊նատիպ համագործակցային մթնո֊լորտ կստեղծվի նաև ՀԷՑ ՓԲԸ հետ:
Հաջող համագործակցություն ունենք նաև ընդեր֊քա֊բանության և մետալուր֊գիայի ոլորտում: Խոսքը «Վալլեքս Գրուպ» ՓԲԸ մասին է, որի հետ ստո֊րագրել ենք համա֊գործակցության հու֊շա֊գիր: Անցյալ տարի ամ֊ռանը մեր բուհի մի խումբ դասախոսներ և ուսա֊նողներ պրակտիկա անցկացրեցին այդ ընկե֊րու֊թյու֊նում: «Վալլեքս Գրուպ» ՓԲԸ ղեկավարության որոշ֊մամբ` մեր պատ֊֊վիրակության անդամներն այդ ժամա֊նակահատվածում ձևակերպ֊վե֊ցին որ֊պես աշխատող և վճարվեցին ընկե֊րության կողմից: Պրակտիկայի ավար֊֊տին մենք ընկերության կողմից առա֊ջար֊կու֊թյուն ստացանք որոշ ուսա֊նողների տեղափոխել հե֊ռակա ուսուց֊ման բաժին, որպեսզի վերջիններս շարու֊֊նակեն աշխատել այնտեղ, ինչը նշանակում է, որ մեր ուսա֊նողները բա֊վականին պատրաստված են: Մենք հա֊մագոր֊ծակ֊ցության շրջանակներում կարևոր շեշ֊տա֊դրում կատարեցինք` նշե֊լով, որ ճիշտ է, ոլորտը ընդեր֊քա֊բա֊նությունն ու մետալուրգիան է, սակայն ընկե֊րությանն անհրաժեշտ են նաև այլ մասնա֊գետ֊ներ, և կարելի է կադրային համալրման առումով նաև այլ մասնա֊գի֊տությունների գծով համագոր֊ծակցել ըն֊կերության հետ:
-Միջբուհական համագործակցության ինչպիսի՞ ծրա֊գրեր ունեք արտերկրի բու֊հերի հետ:
-Հայաստանի ազգային պոլիտեխնի֊կա֊կան համալ֊սա֊րանն ունի համա֊գոր֊ծակցության եզակի հնարա֊վո֊րություններ ՌԴ և ԱՊՀ տարածքում գտնվող առաջա֊դեմ համալսարանների հետ և տրա֊մա֊դրե֊լու կրկնակի դիպլոմներ: Մասնավո֊րա֊պես` Պոլիտեխնի֊կա֊կան հա֊մալ֊սա֊րանը ներառված է ԱՊՀ ցանցային համալ֊սա֊րանների ցանկում, որոնց թվում են ՌԴ և ԱՊՀ մի շարք բուհեր: Մենք սերտորեն համագործակցում ենք Ռու֊սաստանի Դաշ֊֊նության Բաու֊մանի անվան Մոսկվայի պե֊տական տեխնիկական համալսարանի, Բ. Ելցինի ան֊վան ֆեդերալ համալսա֊րա֊նի, Ռուդենի և եվրո֊պա֊կան մի շարք այլ հա֊մալսարանների հետ: Վերջինների հետ հա֊մատեղ ծրագրերի իրականացման շր֊ջա֊֊֊նակ֊նե֊րում մեր ուսանողը մեկ տարի սո֊֊֊վորում է հա֊մա֊պատասխան բուհում, հետ է վերադառնում, պաշտ֊պա֊նում իր մա֊֊գիստրոսական թեզը և ստանում 2 դիպլոմ:
Պետք է հպարտությամբ նշեմ, որ մենք ավարտում ենք եվրո֊պա֊կան հավա֊տար֊մագրման գործընթացը և ըստ մեզ հա֊ղորդված տվյալ֊ների` փետրվարի վերջին կամ մարտի սկզբին մեր հա֊մալսարանը` իր բոլոր մասնագիտությունների գծով, կստանա եվրո֊պական հա֊վա֊տար֊մա֊գրում: Դա, իհարկե, նշանակում է ավար֊տա֊կան փաստաթղթերի փոխճանա֊չե֊լ֊իություն և դրա֊նից բխող այլ առավելու֊թյուններ:
-Ի՞նչ ծրագրեր են իրականացվելու 2018թ.:
-Այս տարվանից կգործի Միջուկային կրիմինա֊լիս֊տիկայի լա֊բո֊րատորիան: Մենք կարողացանք Գիտու֊թյան պետական կոմիտեի հետ հաջող բանակցու֊թյունների արդյունքում ստեղծել այդ լաբո֊րա֊տորիան մեզ մոտ: Գոհ եմ, որ նախաձեռնությունը հաջողվեց իրա֊կա֊նություն դարձնել, և որը մեծ ձեռքբերում է մեր բուհի համար: Փաս֊տո֊րեն` այսուհետ մեր բուհում կգոր֊ծեն երկու լաբորատորիաներ` Միջուկային էներ֊գե֊տիկայի լաբորատորիան և Միջուկային կրի֊մի֊նա֊լիստիկայի լաբորատորիան` ՀՀ-ում տվյալ ոլորտում իրա֊կա֊նացվող ցանկացած փորձաքննության պարա֊գայում ստանձնելով փորձագետի կարգա֊վի֊ճակ: Հարկ է նշել, որ վերջին կառույցը Հայկական ատոմա֊յին էլեկտրակայանի հետ համատեղ է:
Եվ պետք է նշեմ 2018թ. ամենակարևոր ծրագիրը Պոլիտեխնիկում Անօդաչու սարքերի հետազոտման և նախագծման լաբորա֊տորիա ստեղծելն է, որի իրա֊կանացման սկիզբը դրվեց անցյալ տարվա մայիսի 25-ին, երբ մենք հուշագիր ստորագրեցինք «Հայրենիք» ռազմահայրե֊նասիրական հիմնադրամի հետ, որի շրջանակներում ՀՀ նախագահի անմիջական հովանավորությամբ, ով հիմնադրամի նախագահն է, մեզ հատ֊կաց֊վեց 96 մլն. դրամ նվիրաբերություն: 2018թ. մայիսից սկսած` մենք ձեռնարկեցինք բոլոր անհրաժեշտ քայլերը այդ լաբորատորիա-կենտրոնը մեր տարած֊քում տեղա֊բաշ֊խելու համար: Լաբորա֊տո֊րիայի հա֊մար մենք տարածք հատկացրեցինք բուհի Սպոր֊տային համալիրի հատվածում, մեր կողմից 28 մլն. դրամ ներդրում կատարեցինք և սկսեցինք աշ֊խա֊տանք֊ները: Ձեռք բերեցինք արտասահմանյան մի շարք հայտնի կազմակերպությունների արտա֊դրու֊թյան սարքավո֊րում֊ներ, այդ թվում` մեծբրիտանական հայտնի Vaikom ընկերության արտադրության սար֊քա֊վորումներ` այդ նպատա֊կով ծախսելով 64 մլն. դրամ «Հայրենիք» հիմնադրամի կողմից տրա֊մա֊դրված գու֊մարից: Ի դեպ, այդ սարքավորումները հիմնականում գնվում են այնպիսի կազմակերպությունների կողմից, որոնք կատարում են թռչող օբյեկտ֊ների հետազո֊տու֊թյուններ: Դրանք այժմ Հայաստանում են, որոնք մենք տեղադրել ենք մեր լաբորատորիա-կենտրոնում: Այն հա֊գեցվել է անհրաժեշտ տեխնիկական բոլոր միջոց֊ներով, որին կից կառուցվել և կահավորվել է ուսա֊նո֊ղական լսարան, որը ևս պետք է հագեցվի տեխնի֊կայով: Լաբորատորիան կունենա նաև արհեստանոց, որն իրենից ներկայացնելու է փոքրիկ աշխատատեղ, որտեղ կստեղծվեն անօդաչու սարքերի առաջին նմուշ֊ները և, իհարկե, կունենանք հա֊մա֊պատասխան հար֊թակ` հրապարակ, որտեղ կփորձարկվեն ստեղծված սարքերը, կգրանցվեն դրանց թռիչքի հետագծերը, կմշակ֊վեն ծրա֊գրային ապա֊հովման խնդիրները, հնա֊րավորությունները և այլն:
Փետրվարի 6-ին կժամանի Vaikon-ի պատվիրա֊կու֊թյունը, որը կմոնտաժի իրենց արտադրության սար֊քա֊վորումները, իսկ փետրվարի 20-21-ի հատվածում տե֊ղի կունենա Անօդաչու սարքերի հետազոտման և նախա֊գծման լաբորատորիայի բացումը, որը կրթա֊կան ծրագիր լինելուց բացի, կարծում եմ, իր որոշակի ներդրումը կունենա երկրի պաշտպանունակության ամրապնդման գործում:
-Ի՞նչ ձեռքբերումներ ունեք բուհի մասնա֊ճյուղե֊րում:
-Կարևոր ձեռքբերում ունենք Վանաձորի մեր մաս֊նա֊ճյուղում, որի տարածքում սկսել է գործել Ձեռնար֊կությունների ինկուբատոր հիմ֊նադրամի ստեղծած «Տեխ֊նոլոգիական կենտրոնը»: Այն զինված է լա֊վա֊գույն սարքավորումներով: Կենտրոնի նախա֊ձեռնու֊թյամբ Վա֊նա֊ձո֊րի մեր մասնաճյուղի տա֊րածքը բարե֊կարգ֊վել է, գեղեց֊կացել և վերածվել հաճելի զբոսա֊վայրի: Այնտեղ տե֊ղա֊դրվել են թենիսի կորտեր, կա֊ռուց֊վել բասկետբոլի հրա֊պարակներ, փոքրիկ ջրա֊վա֊զան, ամֆիթատրոն, որտեղ կազմա֊կերպ֊վում են հա֊մերգ֊ներ: Տեխնոլոգիական կենտ֊րոնի գոր֊ծարկմամբ և վերը նշված աշխատանքների իրա֊կա֊նացման շնոր֊հիվ` Վանաձորի մեր մասնաճյուղը դար֊ձել է առավել գրավիչ դիմորդների համար: Վանաձորի Ավագ դպրոց դպրո֊ցականների հոսքը նույնպես մեծացել է:
-Արդյո՞ք մեծ թիվ են կազմում զեղչային համա֊կար֊գով բուհում սովորող ուսանողները:
-Այո՛, մենք ունենք մինչև 50 տոկոսի հասնող զեղ֊չեր: 2017թ. միայն 867 ուսանողի մենք զեղչ ենք տրա֊մադրել մարտական հերթապահության մասնակցելու համար, իսկ Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի մասնա֊կիցներին, որոնք թվով 80-ն են, զեղչից բացի, տրա֊մադրել ենք նաև կրթաթոշակ: Պետք է ցավով նշեմ, որ Ապրիլյան պատե֊րազմի ընթացքում մենք ունեցանք 2 զոհ:
-Պարո՛ն Մարուխյան, այս տարի լրանում է Հա֊յաս֊տանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի 85-ամյակը: Որպես պոլիտեխնիկական` ինչի՞ համար եք ուրախանում և ինչի՞ համար`տխրում:
-Որպես պոլիտեխնիկական` իմ կյանքն այս պատե֊րի ներքո սկսվել է 1964թ. և շարունակվում է մինչև այսօր: Ընդամենը երկու անգամ եմ մասնակիորեն աշխա֊տել այլ հաստատություններում` մեկը պատ֊գա֊մա֊վորական աշ֊խա֊տանքն էր, մյուսը` ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի տեղակալի պաշտոնը: Բու֊հում իրա֊կա֊նաց֊րած երկարամյա գործունեությունս այսօր ինձ թույլ է տալիս դատել և խոսել Պոլիտեխ֊նիկի մասին` հիմնվելով նաև սեփական փորձի վրա: Պոլիտեխնիկը առանձնա֊հատուկ հաստատություն է, մեր պետության զարգացման կարևոր հիմնաքարերից է: Եթե ուսումնասիրենք Հայաս֊տանի ծաղկման ժա֊մա֊նա֊կահատվածները թե՛ Խորհր֊դային Միության կազ֊մում և թե՛ անկախ պետականության օրոք, ապա կտեսնենք, որ պետության և Պոլիտեխնիկի վերելքի ժամանակահատվածները համընկնում են, և դա պա֊տա֊հական չէ, քանի որ այս բուհի կադրերն են ներ֊գրավված եղել երկրի ամենատարբեր ոլորտներում և խթանել դրանց զարգացումը: Հետաքրքրական է, որ Պոլիտեխնիկը երկրին տվել է ոչ միայն ինժեներներ, այլ նաև պետական, քաղաքական, ռազմական, ինչ֊պես նաև մշակույթի գործիչների մի ամբողջ փաղանգ:
Ես լիահույս եմ, որ կվերականգնվի և կբազմ֊ա֊պատկվի Պոլիտեխնիկի երբեմնի փառքը, ինչպես նաև կշարունակվեն Պոլիտեխնիկի լավագույն ավան֊դույթ֊նե֊րը: Ուրախ եմ, որ մեր բուհն իր 85-ամյակը նշում է մուտք գործելով եվրոպական կրթական տարածք՝ ճանաչելի դառնալով միջազգային կրթական համա֊կար֊գում:
Կարծում եմ` Պոլիտեխնիկը դեռ ասելիք ու անելիք ունի ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Արցախի Հան֊րապետությունում: Մենք երբեք Հայաստանն առանց Արցախի չենք դիտարկում, և մեր բուհի կրթա֊դաս֊տիարակչական գործընթացի հիմքում ներդրված են ազգային, հայրենասիրական արժեքներ, որոնք նպաս֊տում են, որ մեր ուսանողները դառնան ոչ միայն լավ մասնագետներ, այլև Հայաստանի Հանրապետության արժանի քաղաքացիներ: Պատահական չէ, որ 1988թ. առաջին ջոկատները ձևավորվել են մեր հաս֊տա֊տու֊թյան ուսանողների ակտիվ մասնակցությամբ:
Տխրում եմ, որ փակման եզրին է բուհի այն ֆա֊կուլ֊տետը, որի հիման վրա ստեղծվել է Պոլիտեխնիկը: Խոսքը Քիմիական տեխնոլոգիաների և բնապա֊հ֊պա֊նական ճարտարագիտության ֆակուլտետի մասին է, որի ուսա֊նողների թիվը հավասարվել է դասախոսների թվին` այս տարի բակալավրի ծրագրով ընդունվել են ընդամենը 11 ուսանող: Մենք փորձում ենք քայլեր ձեռ֊նարկել դիմորդ֊ների համար այն առավել գրավիչ դարձնելու համար: Այդ ֆակուլտետում դասավանդում են հրաշալի դասա֊խոս֊ներ, ովքեր նաև մեծ համբավ ունեն ՀՀ սահմաններից դուրս: Նրանցից են Սևան Դավթյանը և Անահիտ Տո֊նո֊յանը, ովքեր արժանացել են ՀՀ նախագահի մրցանակին: Նրանք մի շարք գի֊տա֊կան նվաճումների հեղինակ են, որոնք մեծ հե֊տա֊քրքրություն են առաջացրել նաև արտերկրում և անգամ կրկնօրինակվել:
-Պարո՛ն Մարուխյան, բուհում Ձեր երկարամյա գոր֊ծունեության ընթացքում Դուք մեծ ներդրում եք ունե֊ցել բուհի զարգացման գործում: Ընդհանուր առմամբ, դրան֊ցից մի քանիսի մասին խոսեցիք, կպատմե՞ք մյուսների մասին:
-Բուհում կարևոր ներդրում եմ համարում նաև իմ նախաձեռնությամբ ստեղծված Միջուկային անվտան֊գության տարածաշրջանային կենտրոնը: Կենտրոնի ստեղծման համար մեզ գումար տրամադրեց ԱՄՆ պետ֊դեպարտամենտի Էներգետիկայի բաժանմունքը, որը մենք նպատակային ծախսեցինք` կենտրոնը զի֊նելով ան֊հրա֊ժեշտ սարքավորումներով և ապահո֊վե֊լով դրա զար֊գացումը: Վերջերս կենտրոնում ներդրել ենք երկու հազ֊վա֊գյուտ սարքավորումներ, որոնք տա֊լիս են հնարա֊վո֊րություն գնահատել Հայաստանի ողջ տարածքի ռադիո֊լոգիական վիճակը: Կողքին ունենա֊լով այնպիսի հարևան֊ներ, ինչպիսին Ադրբեջանը և Թուրքիան են, որոնք առիթը բաց չեն թող֊նում Հայաս֊տանի ատոմային էլեկտրակայանի վերաբերյալ հեր֊յու֊֊րանքներ տարա֊ծե֊լու, շատ կարևոր է ունենալ Տա֊րա֊ծաշրջանային միջու֊կային անվտանգության կենտ֊րոն:
Ես հպարտ եմ, որ եղել եմ Պոլիտեխնիկում դեկանի ամե֊֊նաերիտասարդ տեղա֊կալը, հետո դեկանը: Իմ նա֊խա֊ձեռնությամբ ստեղծվել է էներգետիկայի բնա֊գա֊վա֊ռում բնապահպանական մասնագիտությունը` Շրջակա մի֊ջավայրի պաշտպանությունը` էներգե֊տի֊կայի ոլոր֊տում: Իմ ձեռքբերումն է նաև այդ գծով առաջին ամբիոնի ստեղծումը:
Պակաս կարևոր չէ նաև իմ մասնակցությունը Պո֊լիտեխնիկի կարգավիճակի փոփոխության` Հայաս֊տանի պետական ճարտարագիտական համալսարանի ստեղծ֊ման և երկրի բուհերում եռաստիճան կրթական համա֊կարգի ստեղծման և ներդրման գործում:
Ես նաև իմ ներդրումն եմ տեսնում էներգետիկայի ոլոր֊տը կադրային որակյալ ռեսուրսով ապահովելու գործում: Իմ ղեկավարությամբ բուհի 12 ասպիրանտ֊ներ պաշտ֊պա֊նել են թեկնածուական թեզեր: Նրանցից չորսը աշխա֊տում են համապատասխան ամբիոնում, 8-ը ղեկավարում են էներգետիկական տարբեր օբ֊յեկտ֊ներ, ինչպես նաև դասավանդում են մեր բուհում, իրենց գործնական գիտելիքները փոխանցում մեր ուսանողներին:
-Դուք բազում պարգևներ եք ստացել, ո՞րն է ամե֊նա֊թանկը Ձեզ համար:
-Ես նշեցի, որ մեր բուհը մշտապես կապի մեջ է Ար֊ցա֊խի հետ, այնտեղ դեռևս 1988թ. պատերազմական ժամա֊նա֊կահատվածում ձևավորվել է Պոլիտեխնիկի մասնա֊ճյուղը և այդ օրվանից սկսած` մենք ապրում ենք այն֊տեղի հոգսերով և խնդիրներով: Ապրիլյան քառ֊֊օրյա պա֊տե֊րազմի ՀԱՊՀ-ում ստեղծված «Գերազանցության» երկու կենտրոնները` ՀՀ էներգետիկայի ոլորտը որակյալ կադրերով ապահովելու գրավական

2017թ. Պոլիտեխնիկական համալսարանի համար հա֊ջող եւ ձեռքբերումներով լի տարի էր, որը նշա֊նավորվեց մի շարք կարեւոր ներդրումներով, խոշոր եւ հեռանկարային ծրագրերի իրականացմամբ:
ՀԱՊՀ-ում ստեղծված «Գերազանցության» երկու կենտրոնները` ՀՀ էներգետիկայի ոլորտը որակյալ կադրերով ապահովելու գրավական

2017թ. Պոլիտեխնիկական համալսարանի համար հա֊ջող եւ ձեռքբերումներով լի տարի էր, որը նշա֊նավորվեց մի շարք կարեւոր ներդրումներով, խոշոր եւ հեռանկարային ծրագրերի իրականացմամբ:
ժամանակ էլ մենք մաս֊նակ֊ցություն ունեցանք նվիրաբերություններին, 20 մլն. դրամ հատկացրեցինք համապատասխան ֆոնդին, ինչ֊պես նաև հսկայական նյու֊թական օգնություն: Եվ այդ ամենն արվել է մեր դա֊սա֊խոսական, ուսանո֊ղա֊կան ընտանիքի կողմից: Եվ պետք է նշեմ, որ մեր այդ վերաբերմունքը փոխադարձ է, Արցախի ղեկա֊վա֊րու֊թյունը գնահատում է մեր բարեկամական կապը, որի հավաստիքը Արցախի «Երախտագիտություն» մեդալն է, որն ինձ համար ամենաթանկն ու կարևորն է իմ ստա֊ցած կառավարական պարգևներից:
Հարցազրույցը` Սուսաննա Թամազյանի