Lragir.am- Մեր զրուցակիցն է Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար Արթուր Սաքունցը
Պարոն Սաքունց, Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանները պնդում են, որ Քոչարյանի նկատմամբ քրեական գործի հարուցումն ու կալանավորումը հակասահմանադրական է։ Նրա գրասենյակի ղեկավարն էլ ասում է, որ սա քաղաքական հետապնդում է ու վենդետա։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այդ հայտարարությունները։
Ճիշտն ասած, նրա փաստաբանների կողմից այլ վարքագիծ, քան պաշտպանել Ռոբերտ Քոչարյանին, դժվար էլ ակնկալվեր, որովհետև, ի վերջո, մարդիկ նրա պաշտպանությունը վերցրել են հենց նրա շահերը պաշտպանելու նպատակով։ Բնականաբար, պետք է շատ հանգիստ վերաբերվել նման մոտեցմանը, այլ հարց է, թե որքանով է հիմնավոր այն, ինչ ներկայացվել է։ Այդուհանդերձ, մենք ծանոթ չենք, իրենց իսկ պնդմամբ, 160 էջանոց, ապա նաև էլի 15 էջանոց փաստաթղթին, որը ՀՔԾ-ի կողմից ներկայացվել է դատարանին հիմնավորելու համար Ռոբերտ Քոչարյանի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու հարցը։ Բայց մի բան հստակ է, որ նույն պաշտպանները որևէ հիմք չունեին պնդելու, որ դատական իշխանության նկատմամբ կա որևէ քաղաքական հրահանգ կամ պահանջ, այն, որը ժամանակին առկա էր Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանության օրոք քաղաքական հետապնդման գործերով։ Նույն Բաղրամյան 26-ից կար հրահանգ պետական կարիքների համար իրենց բնակարաններից դուրս վտարվողների գործերով դատարանների նկատմամբ։ Այսինքն՝ դատական իշխանությունը հիմա ազատ է իր որոշումներում։ Բնականաբար, եթե կան հարցեր, որ նրանք վիճարկում են կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու հետ կապված, իրենք գիտեն և հայտնեցին, որ կներկայացնեն բողոք վերաքննիչ դատարան։ Այսինքն՝ հարցն ամբողջությամբ գտնվում է իրավական դաշտում։
Ինչ վերաբերում է բուն գործի էությանը, որ Ռոբերտ Քոչարյանն իրեն մեղավոր չի ճանաչում որևէ արարքում կամ իրեն առաջադրված մեղադրանքում, դա անձնական գնահատման հարց է, բայց մենք բոլորս դեռ լավ հիշում ենք, թե ինչ է կատարվել 2008-ի մարտի 1-ին։ Ավելին, 2008-ի մարտի 1-ը ընդամենը մեկ օր էր, բայց դրան նախորդած փետրվարի 19-ի նախագահական ընտրություններին նախորդած 5-6 ամիսների ընթացքում, այդ թվում՝ նախընտրական քարոզչության ընթացքում, ընտրությունների օրը, ընտրությունների արդյունքների կեղծումից հետո ինչ գործընթացներ են եղել, դրանք եղել են բացարձակապես խաղաղ բողոքի ցույցեր ընտրությունների արդյունքների կեղծման հետ կապված։ Իսկ նախընտրական փուլում և քվեարկության օրը զանգվածաբար եղել են ապօրինություններ, բռնություններ, որոնց կանխման ուղղությամբ կամ այդ փաստերով միջոցներ ձեռք առնելու ուղղությամբ նույն Ռոբերտ Քոչարյանի նախագահությամբ իշխանությունը բացարձակապես որևէ օրենքով սահմանված գործողություններ չէր կատարում։ Այսինքն՝ անպատժելիությունը որպես գործելակերպ ու համակարգ, հենց իշխանությունների որդեգրած քաղաքականությունն էր։ Մարտի 1-ի օրը առավոտյան խաղաղ ցուցարարների նկատմամբ բռնությունները, որ տարածվեցին ամբողջ Երևանով մեկ, մարտի 1-ից առաջ 0038 գաղտնի հրամանի հիման վրա զինվորական ստորաբաժանումների տեղաշարժը իրենց մշտական գտնվելու վայրից դուրս այն պարագայում, երբ բացարձակապես չկար որևէ հիմք ենթադրելու, որ բողոքողները զինված են, կամ պատրաստվում են զավթել ինչ-որ բան։
Ես լավ հիշում եմ, որ Երևանի փողոցներում, այնուհետև վերադարձը դեպի Ազատության հրապարակ բողոքի ցույցերի ընթացքում գեթ մեկ մեքենա չի քերծվել, գեթ մեկ քաղաքացի բռնության չի ենթարկվել։ Ընդհակառակը, ոստիկաններն էին ամեն կերպ ցուցարարների նկատմամբ ճնշումներ բանեցնում, սպառնում մարդկանց չմասնակցել ցույցերին, այդ թվում նաև ճնշումներ գործադրելով, որ կարող են զրկվել աշխատանքից։ Այդ ժամանակ շատերը զրկվեցին աշխատանքից։ Չենք մոռացել արտակարգ դրության մասին հրամանագիրը, որը թեև հայտարարված էր Երևան քաղաքում, բայց փաստացի իրականացվեց Հայաստանի ողջ տարածքում։ Սահմանափակվեցին լրատվամիջոցների գործունեությունն այն պարագայում, երբ որոշ այսպես կոչված իշխանական լրատվական միջոցներ ազատ գործում էին։ Ազատություն ռադիոկայանի հաղորդումները սահմանափակվեցին առանց որևէ հիմքի, տպարանները թույլ չէին տալիս, որ թերթերը տպագրվեն։ Այսինքն՝ ԱԱԾ-ն ներգրավված էր քաղաքական հետապնդումներում։
Մենք միշտ նշել ենք, որ արտակարգ դրություն հայտարարելու հրամանը բացարձակապես որևէ հիմնավորում ու հիմքեր չուներ։ Արտակարգ ռեժիմի սահմանմամբ պարզապես կոնսոլիդացվեց իշխանական ողջ ռեսուրսը՝ հպատակեցնելու քաղաքացիներին, ճնշելու բողոքի ցույցերը և խախտելու, հետապնդումներ իրականացնելու, որի հետևանքով 100-ից ավելի քաղաքական գործիչներ, ընդդիմադիր գործիչներ, ակտիվ քաղաքացիներ հայտնվեցին բանտերում։ Ընդդիմության համախոհները հայտնվեցին բանտերում, որոնցից շատերն առողջական լուրջ խնդիրներով, քանի որ բռնությունների էին ենթարկվում։ Այսինքն մարտի 1-ի հանցագործությունը՝ սահմանադրական կարգի զինված զավթումի հետևանք են հանդիսացել քաղաքական հետապնդումները։ Բոլոր այդ մարդկանց և ՀՀ քաղաքացիների ազատ խոսքի, կարծիքի արտահայտման իրավունքը խախտվել է։
Վիկտոր Սողոմոնյանը նաև հայտարարել է, որ Քոչարյանը որևէ մեղքի զգացում չունի։ Սա ինչի՞ մասին է խոսում։
Ես առիթ ունեցել եմ ասելու, որ դա սովորական հանցագործի հոգեբանություն է, որը գտնում է, որ ինքը ճիշտ է արել այդ հանցագործությունը։ Ինքն այդ տրամաբանությամբ այն, ինչ կատարել է, դրանից դուրս ոչինչ չի տեսնում։ Դա հիմնավորվում է իր ողջ գործունեությամբ, երբ հայտարարում էր, թե ով է այն տղամարդը, որ կարող է ինչ-որ բան ասել, կամ երբ փետրվարի 26-ին հայտարարում է, որ շատ-շատերը շատ երկար ժամանակով կհայտնվեն բերդերում, անազատության մեջ։ Նման արտահայտություններ էր անում ամենաբարձր պաշտոնը զբաղեցող անձը, որն իր ձեռքում կենտրոնացրել էր ողջ իշխանությունը, յուրացրել էր նաև դատական իշխանությունը, որը օրը ցերեկով պարտադրեց և ակնհայտ կեղծիքներով անցկացրեց սահմանադրական փոփոխությունները 2005-ին։
Շատ զարմանալի զուգադիպությամբ սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեները միշտ նախորդել են իշխանության մայրամուտին։ Ես չգիտեմ՝ դա պատահականություն է, թե օրինաչափություն, բայց դա էլ պետք է արձանագրել։ Կարծում եմ՝ անհերքելի փաստերը, որոնք ներկայացվում են, հարյուրավոր քաղաքացիներ տուժողներ կճանաչվեն և ըստ էության անմիջականորեն վկայություններ կտան իրենց դեմ հալածանքների մասին, որը կբացահայտի, կհիմնավորի իշխանության կողմից կազմակերպված մարդու իրավունքների զանգվածային խախտումների փաստը։ Այսինքն՝ զինված մեթոդով սահմանադրական կարգի կամ իշխանության զավթումը վերացական խոսք չի, դա ունեցել է անմիջական հետևանքներ յուրաքանչյուրի ճակատագրի վրա։
Ավելին, պետք է հիշատակել նաև արտակարգ դրության պայմաններում Սահմանադրական դատարանի նիստը, որում բողոքարկվում էին նախագահական ընտրությունների արդյունքները։ Դա էլ հակասահմանադրական էր իր էությամբ։ Իսկ այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանն ու իր փաստաբանները փորձում են արդարացնել, թե ընդունվել է ԿԸՀ-ի և ՍԴ-ի կողմից համապատասխան որոշումներ, ապա իրենք մոռանում են, որ թե ՍԴ-ն, թե ԿԸՀ-ն, թե ցանկացած պետական մարմին այլևս գործում էին Սահմանադրությունից դուրս։ Ոչ թե օրենսդրությամբ սահմանված նորմերով, այլ Ռոբերտ Քոչարյանի թելադրանքով ու հրահանգներով, որոնք իրենց ամբողջ էությամբ հակասահմանադրական էին։ Այնպես որ, մեղքի զգացում հասկացողությունը նրա մոտ առաջ կգա անհերքելի փաստերի հիման վրա, դատարանի կողմից մեղադրանքի վերաբերյալ որոշումից հետո, երբ նա կգտնվի քրեակատարողական հիմնարկում և բավարար ժամանակ կունենա վերաիմաստավորելու, հասկանալու, թե ինչ է արել ինքը։
Ձեր կարծիքով, այս գործի բացահայտման կծիկը մինչև ո՞ւր կհասնի, ո՞վ պետք է հաջորդի Քոչարյանին։
Մենք ժամանակին հրապարակել ենք «Մարտի 1»-ի պատասխանատուների ցուցակը. այն ժամանակվա պաշտոնատար անձինք, որոնք կատարել են Ռոբերտ Քոչարյանի ապօրինի հրահանգները և անգործություն են ցուցաբերել սահմանադրական նորմերի խախտումների դեմ, այդ թվում նաև ԱԺ պատգամավորներին անձեռնմխելիությունից զրկելու որոշումը՝ ոստիկանապետը, Ռազմական ոստիկանության պետը, գլխավոր դատախազը, դատավորները, քննիչները, որոնք այդ ամբողջ զավթման պրոցեսի մեջ են եղել։ Ցուցակը բավական մեծ կարող է լինել, բայց ամեն մեկի պատասխանատվության չափը պետք է որոշվի քննությամբ։ Սա ես համարում եմ հայկական Նյուրնբերգ-1։ Ես կավելացնեմ նաև Սերժ Սարգսյանի անունը, ով 10 տարի ըստ էության իր քաղաքական դիրքորոշմամբ անգործության մատնեց ՀՔԾ կողմից այն քննությունը, որը հիմա նոր սկսվել է։ Այսինքն, այստեղ նաև ՀՔԾ պետերը ունեն ասելիք և պետք է բացատրեն, թե այդ ինչպես եղավ, որ ակնհայտ փաստերի առկայությամբ իրենք քրեական գործ չհարուցեցին։ Մենք այդ մասին հստակ շեշտել ենք թե մամուլում, թե միջազգային ատյաններում Հայաստանի կողմից իր պարտավորությունների կատարման վերաբերյալ զեկույցների քննարկման ժամանակ, նաև ԱԺ-ում այս տարի «Մարտի 1»-ի վերաբերյալ հանրային լսումների ժամանակ։ Այսինքն՝ պատասխանատուները ոչ միայն կատարողներն են, այլև հանցագործության վերաբերյալ փաստերի հիման վրա քրեական հետապնդում չիրականացնողները։
Սա նաև խորհրդարանական ընտրություններից առաջ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավոր հաղթաթղթերից մե՞կն է լինելու։
Ես ամբողջությամբ մերժում եմ նման մոտեցումը։ Ավելին, մենք պետք է արձանագրենք, որ անպատժելիություն ասածը, որի մասին մենք բազմիցս խոսել ենք, կարող է հաղթահարվել միմիայն հանցագործությունների համար պատասխանատվության ենթարկելու միջոցով։ Դա չի կարող պայմանավորված լինել քաղաքական նպատակահարմարությամբ։ Ավելին, եթե հիմա դա չլիներ, ապա շատ տարօրինակ կլիներ, թե ինչ է փոխվել։ Այսինքն՝ իրավապահ մարմինները եթե շարունակեն նախկին դիրքորոշումը, նշանակում է ոչինչ չի փոխվել։ Հիմա դա քաղաքական դիվիդենտներ շահելու իմաստով պայմանավորելը բոլորովին անտեղի է։ Ընդհակառակը, եթե գործը չբացվի, ապա անձամբ ես բավական լուրջ հարցեր կբարձրացնեմ, որ շարունակվում է քաղաքական հրահանգը։
Բայց հիմա քաղաքական հրահանգ չկա, կոռուպցիայի դեմ պայքարում ի՞նչ քաղաքական դիվիդենտի մասին է խոսքը։ Այո, միակ դիվիդենտը այն է, որ շահում է Հայաստան ու ՀՀ քաղաքացին։ Դիվիդենտ ասածը արդարադատության կայացումն է և անպատժելիության վերացումը։ Սրանք են հիմնական դիվիդենտները, որը ոչ թե ինչ-որ քաղաքական ուժի կամ Նիկոլ Փաշինյանին է պատկանում, այլ ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու շահն է, որի համար մարդիկ դուրս եկան փողոց և իրականացրեցին թավշյա հեղափոխություն։ Բա ինչի՞ համար այդ հեղափոխությունը եղավ, որ ոչ մի բան չփոխվե՞ր, անպատժելիությունը, կոռուպցիան շարունակվեի՞ն։ Մարդիկ դուրս էին եկել արդարադատության հաստատման հույսով և այդ խնդիրը դնելով։
14:02
12:33
12:04
11:11
18:33
18:15
17:47
17:23
17:09
11:47
11:25
11:04
10:35
10:17
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
17:35 20.12.24
16:04 20.12.24
17:23 21.12.24
11:04 21.12.24
11:25 21.12.24
18:15 21.12.24
10:17 21.12.24
17:47 21.12.24
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | |||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |
| 30 | 31 | ||||||
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
09:36
09:28
09:14
09:02
09:53
09:36
09:27
09:02
09:58
09:45
09:33
09:15
09:02
09:58
09:44
09:35
09:14
09:02
09:52
09:36
09:28
09:14
09:14
09:02
09:53
09:17
09:02
09:52
09:37
09:27
09:14
09:02
09:46
09:37
09:26
09:15
09:15
09:02
09:44
09:35
09:26
09:13
09:02
09:17
