Ֆեյսբուքյան «հերոսներից» մինչև «մարգինալ ֆանատիկոսներ». «Փաստ»

31.07.18 | 10:44

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Կա՛մ ցնծում ենք, կա՛մ փնովում: Այս երկու ծայրահեղությունները մրցակցության մեջ են հատկապես սոցիալական ցանցերում: Իսկ երբ ծայրահեղ ցնծության մեջ գտնվողներն ու փնովողները «հանդիպում» են որևէ սթափ գնահատականի, իրավիճակն ավելի է բարդանում. սթափ գնահատականի համար Ֆեյսբուքում «տեղ չկա»: Հեղինակը «հարձակման» է ենթարկվում, ինչի արդյունքում ավելի է զգացվում ադեկվատության պակասը:

Քաղ տ ե խ ն ո լոգ Արմեն Բա դ ա լ յա ն ը «Փաստ–ի հետ զրույցում նախ ընդգծեց` Ֆեյսբուքից դուրս բոլորովին այլ իրավիճակ է, երբեք չպետք է այն նույնացնել իրական հասարակական տրամադրությունների հետ: «Հիմա մի մասը խիստ ոգևորված է, մի մասը քննադատում է: Իրավիճակը հասկանալի է և նորմալ այս շրջանի համար: Հետհեղափոխական շրջան է և մի քիչ ավելի սուր է ընկալվում իշխող թիմի այս կամ այն քայլը: Մեկի համար դա աստվածային ճշմարտություն է, մյուսի համար` դժոխային անարդարություն: Սա կանցնի, բայց կա մի երևույթ, որը կրկնվում է. իշխող թիմի կողմնակիցներն իշխող թիմի հասցեին հնչող ցանկացած քննադատություն փորձում են ներկայացնել որպես հակահեղափոխության վտանգ և փորձում են «ջախջախել» այն: Բայց մարդիկ, ովքեր ներկայացնում են իշխող թիմի քաղաքականության հետ չհամընկնող տեսակետ, չպետք է հաշվի առնեն այդ մարգինալ իշխանամետներին: Իրենց տեսակետները պետք է հայտնեն անկախ նրանից, թե իշխանության մոլեռանդ կողմնակիցները ինչ վերաբերմունք կդրսևորեն»,–ասաց քաղտեխնոլոգը:

Արմեն Բադալյանի խոսքով` ադեկվատության պակասն այդ դաշտում բացատրվում է հենց Ֆեյսբուքով. «Շատ շատերն իրենց հեղափոխական լիդերին պաշտպանելը հերոսություն են համարում: Հերոսություն են համարում նաև քննադատել նրանց, ովքեր համարձակվում են քննադատել իրենց ղեկավարին: Ֆեյսբուքը երբեք չի ներկայացրել հասարակությանը, և այդ «հերոսներին» պետք չէ հաշվի առնել: Կար ժամանակ, երբ այդ ֆեյսբուքյան «հերոսների» կարիքը կար բուն քաղաքական գործընթացներում: Օրինակ` ընտրատեղամասերում, երբ ընդդիմությանն անհրաժեշտ էին դիտորդներ և վստահված անձեր: Նրանց կարիքը կար թե՛ 2008թ. մարտի 1–ից առաջ, թե՛ դրանից հետո»:

Նրա դիտարկմամբ` Ֆեյսբուքն «ադեկվատ» չէ հատկապես հետհեղափոխական շրջանում: «Մայիսին փողոց փակած երիտասարդներն իրենց հերոսներ են անվանում և հեղափոխությունն են գովերգում, բայց իրական կյանքը լրիվ այլ է: Իսկ անուղղակի դիտարկումները որոշակի միտումներ են ցույց տալիս: Մասնավորապես` իշխանական ճամբարն այդքան էլ դեմ չէ, որ իր կողմնակիցները Ֆեյսբուքում փորձեն լռեցնել այլ կարծիքները: Սա բնական երևույթ է: Այսպիսի զանգված միշտ է առաջանում: 1990– ականներին դրանք, այսպես կոչված, «ԲՏՌ» կանայք էին, որոնք իրական կյանքում հարձակվում էին այլընտրանքային կարծիք հայտնողների վրա: Նույնը 2000–ականներին էր: «Բազեական» հանրապետականները նույն արմատական քննադատության էին ենթարկում նախկին իշխանավորներին ու այլ ընդդիմադիրներին, նրանց անվանում հակահեղափոխականներ: Այժմ էլ նույն իշխանության երիտասարդ կողմնակիցները` ֆանատիկոսները, հակահեղափոխական են անվանում ՀՀԿ–ականներին: Հետհեղափոխական մի շրջանում միշտ առաջանում է «մարգինալ ֆանատիկոս» մի խումբ, որն իր վրա է վերցնում օրվա իշխանությանը պաշտպանելու և նախկիններին քննադատելու գործառույթը: Նախկին ասելով նկատի չունեմ միայն ՀՀԿ–ականներին: Դիտարկում են բոլոր նրանց, ովքեր քննադատում են նոր իշխանությանը. եթե քննադատում ես նոր իշխանություններին, ուրեմն` կամ նախկին ես, կամ էլ կապ ունես նրանց հետ»:

Քաղտեխնոլոգը չի բացառում, որ սոցիալական ցանցերում տիրող իրավիճակը մի օր կարող է ազդել իրական տրամադրությունների վրա: «Դա կախված է մի քանի հանգամանքներից: Տեսեք` իրական կյանքն ու ֆեյսբուքյան իրականությունը զուգահեռ են գնում: Եթե իրական կյանքում այլ սուբյեկտներ չկարողանան իրենց քաղաքական օրակարգը ձևավորել և կյանքը տանել իրական ճանապարհով, բնականաբար, ֆեյսբուքյան իրականությունն ինչ–որ չափով կարող է ազդել հասարակական տրամադրությունների վրա: Այդ ազդեցությունը չնչին է լինելու, եթե անգամ այդ սուբյեկտների` հ/կ–ների, կուսակցությունների, ԶԼՄ–ների կողմից քաղաքական օրակարգ ձևավորելուն ուղղված ակտիվ աշխատանք չլինի: Այդ դեպքում հասարակության մեծ մասը մնալու է ապաքաղաքական իներտ վիճակում: Իսկ եթե վերոնշյալ սուբյեկտներն ակտիվ լինեն, Ֆեյսբուքն անգամ մարդկանց փոքր տոկոսի վրա չի ազդի: Հիմա իրական կյանքում վակուում է առաջացել, այդ պատճառով էլ Ֆեյսբուքի վրա մեծ ուշադրություն է դարձվում: Հենց այդ վակուումը վերանա, Ֆեյսբուքի վրա ոչ ոք այդքան մեծ ուշադրություն չի դարձնի: Այդ պարագայում հասարակությունը կազդի Ֆեյսբուքի վրա, և ոչ թե Ֆեյսբուքը` հասարակության: Իսկ վակուումը կվերանա այն ժամանակ, երբ քաղաքական ուժերն ու հ/կ–ները ակտիվ կաշխատեն, ինչն այսօր 90 տոկոսի դեպքում չկա: Երբ ակտիվանան` վակուումը կվերանա»,–ասաց մեր զրուցակիցը:

Նրա դիտարկմամբ` ֆեյսբուքյան տիրույթում բարձրացվող հարցերն ու ծավալվող քննարկումներն այսօր շատ դեպքերում որևէ աղերս չունեն իրական կյանքում մարդկանց հետաքրքրող հարցերի ու խնդիրների հետ. «Իրական կյանքում ադեկվատությունն ավելի շատ է: Վերցնենք մեկ օրինակ: Այսօր աշխատավարձերի ու թոշակների բարձրացման հարցը որքանո՞վ է հետաքրքրում հասարակական որոշակի հատվածին, և որքանո՞վ` ֆեյսբուքյան հատվածին: Ֆեյսբուքում ավելի շատ «հրավառություն» ներկայացնող հարցեր են քննարկվում, որոնք թոփ–նյուզեր են դարձել»:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում