Lragir.am-ի զրուցակիցն է քաղաքական մեկնաբան Լևոն Մարգարյանը
Պարոն Մարգարյան, Ռոբերտ Քոչարյանի վերադարձըքաղաքականություն և արտահերթ խորհրդարանականընտրություններին մասնակցելը արդյոք նոր բարդությո՞ւն է ստեղծումհեղափոխության երկրորդ փուլի համար:
Չգիտեմ՝ որքանով է ճիշտ հեղափոխությունը փուլերի բաժանել ու ասել, թե որ փուլում ինչ էր պետք անել: Հեղափոխությունը բավական բազմաշերտ, բարդ, դասակարգումների չենթարկվող երևույթ է: Դժվար է հռչակել որևէ ժամանակային կամ փուլային բաժանում: Հեղափոխության մասին այդպիսի պատկերացումների շարքին է դասվում նաև հեղափոխության ակտը որպես վերջնական հանգրվան ընկալելու մտայնությունը: Շատերին թվաց, թե այդ ակտով հեղափոխությունն ավարտվեց, այնինչ հեղափոխությունը նոր-նոր է սկսվում: Եվ այդ հեղափոխության բնորոշ դրսևորումներից մեկը նախկին վերնախավի դիմադրությունն է: Մինչև Քոչարյանի հայտնվելն էլ կար այդ դիմադրությունը, բայց Քոչարյանի հայտնվելով այն ավելի կուռ տեսք ստացավ, որովհետև հայտնվեց մարդ, ով կարող է այդ դիմադրության օջախները կոնսոլիդացնել: Քոչարյանը չլիներ, լիներ չգիտեմ Պողոսյանը կամ Պետրոսյանը, այդ դիմադրությունը լինելու էր:
Ինչ վերաբերում է արտահերթ ընտրություններին ու ներքաղաքական կոնֆիգուրացիաների փոփոխություններին: Քոչարյանն ու նախկին իշխանական վերնախավը կարողանալու են խաղալ այնքան, որքան թույլ կտա իշխանությունը: Կլինի իշխանությունը ուժեղ, պրոակտիվ, կկարողանա իրացնել ու ավելացնել այն ահռելի կապիտալը, որ ունի, կկարողանա այդ մեծամասամբ էմոցիոնալ վստահության ալիքը վերածել շոշափելի քաղաքական կառույցների, քաղաքական հայեցակարգերի, ուրեմն նախորդ վերնախավը չի կարողանա հաջողել դիմադրությունը:
Կարո՞ղ է արդյոք Ռոբերտ Քոչարյանը դառնալ ընդդիմադիրկոնսոլիդացիոն կենտրոն, և ո՞ր քաղաքական ուժերը կաջակցեն նրան: Գագիկ Ծառուկյանը եթե ինչ–որ պահի աջակցի, ի՞նչ վտանգներկստեղծվեն:
Ընդդիմադիր կոնսոլիդացիոն կենտրոն դառնալու համար Քոչարյանին հիմա պակասում է հանրային աջակցությունը: Այդ աջակցությունը հիմա չկա, գուցե մի քանի տարուց կամ ամսից լինի, բայց հիմա չկա: Ընդհանրապես հեղափոխությունից հետո, հաշվի առնելով, որ իշխանության է գալիս ընդդիմությունը, հանրության դժգոհության ալիքը որոշակիորեն մարում է: Ըստ այդմ՝ եկեք Քոչարյանին անվանենք ոչ թե այնպես, ինչպես ինքն է ցանկանում, այսինքն՝ ընդդիմադիր դաշտի կոնսոլիդացիոն կենտրոն, այլ նախորդ վերնախավերի կոնսոլիդացնող կենտրոն: Ընդ որում՝ չէի շտապի նաև այդպես անվանել, որովհետև խիստ կասկածներ ունեմ, որ Քոչարյանը որպես այդպիսի կոնսոլիդացնող կենտրոն ոչ թե խաղում է, այլ խաղարկվում թե Մոսկվայի, թե ՀՀԿ-ի կողմից:
Ինչևէ, Ծառուկյանն, իհարկե, կարող ռեսուրս է, բայց ուզում եմ կրկնվել՝ հեղափոխության ձևավորված իշխանությունն ունի ահռելի վստահության պաշար, գործողությունների բավական մեծ ազատություն, որովհետև հեղափոխությունը քանդելուց բացի, նաև ստեղծագործելու շրջան է: Հիմա եթե իշխանությունները հաջողեն այդ վստահությունը վերածել քաղաքական բարիքի, չորս Գագիկ Ծառուկյան էլ միանա Քոչարյանին, ՆԱՏՕ-ն էլ հայտարարի Քոչարյանին աջակցելու մասին, հնարավոր չի լինի ստեղծել այնպիսի վտանգ, որ կսպառնա իշխանության փոփոխությամբ: Ես գիտեմ, որ այս վախն ու տագնապը, վտանգի սպասումը տարածվում է Փաշինյանի հակառակորդների կողմից: Բայց չեմ հասկանում, թե ինչու են հասարակությունն ու հենց իրենք՝ նոր իշխանությունները, դառնում այդ տագնապի սպառողը:
ՔՊ քաղաքապետի թեկնածու Հայկ Մարությանը հայտարարել է, որ նորթիմի դեմ խաղ չկա: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս հայտարարությսւնը: Նման հայտարարությունը չի՞ թուլացնում հենց իր թիմին:
Պատասխանս կարող է ցինիկ թվալ, բայց Հայկ Մարությանը կանխամտածված կամ պատահաբար բավական անկեղծ է արտահայտվել: Ոչ թե այն իմաստով, որ նրանց դեմ խաղ կա, կամ խաղ չկա, այլ որ հեղափոխությունն ինքնին հենց սպիտակի և սևի բաժանում է ենթադրում, առնվազն ինչ-որ շրջան: Արդեն նշեցի, երբ ընդդիմությունը հեղափոխությամբ գալիս է իշխանության, հանրային դժգոհությունը որոշակի ժամանակ պակասում է: Այսինքն՝ ըստ էության, պակասում է նաև ընդդիմության հանդեպ պահանջարկը: Ի վերջո, պետք է ֆիքսել, որ իշխանությունը Հայաստանում չի փոխվել ընտրություններով, փոխվել է փողոցային պայքարով: Իշխանության եկած ուժն էլ հայտարարել է, որ նրանք պարզապես իշխանափոխության չեն եկել, եկել են հեղափոխություն անելու: Հասարակությունն էլ կարծես ծափ է տվել այս մոտեցմանը: Հետևաբար ունենք այն, ինչ ունենք: Հեղափոխությունը խաղաղ ընթացք չի ենթադրում, դասական պոլիտկոռեկտության նորմերը այս շրջանում չեն գործում: Ինչու եմ Մարությանի հայտնի ձևակերպումը համարում անկեղծ, որովհետև այն ավելի ներդաշնակ է հեղափոխության մթնոլորտին, քան, օրինակ, նրա այդ ձևակերպման շուրջ ծագած հարցերը լզողելու, քննադատությունը մեղմելու այն նկրտումները, որոնցով հիմա զբաղված են նախ և առաջ իշխանության համակիրները
Պարոն Մարգարյան, Երևանի ավագանու ընտրությունների արդյունքըգոնե Երևանի մասով ցույց կտա՞, թե որ քաղաքական ուժն ինչ կշիռ ունի:
Ինտրիգ ընտրություններում չկա: Հաղթողը պարզ է: Հայկ Մարությանի առաջադրումը հանեց ինտրիգը: Բայց կան, իհարկե, հետաքրքիր ինդիկատորներ, որոնց անձամբ ես հետևում եմ քաղաքական հետագա զարգացումները առավել պատկերավոր ուրվագծելու համար: 1-ին՝ Քարոզարշավի ընթացքում կլինի արդյոք ուժ, որն իրեն կդիրքավորի ընդդիմադիր ու հակադրության մեջ կմտնի իշխանության հետ, կամ գոնե կկարողանա իրեն որպես սուբյեկտ դիրքավորել, իշխանությունից անջատ, թե ոչ: Այլապես տպավորություն է, թե ընտրություններին մասնակցում է իշխանության առանցք ՔՊ-ն ու նրանց աղքատ բարեկամների ակումբի մաս կազմող ուժեր: 2-րդ ինդիկատոր- պրոծռական ուժերը, որոնք հիմա փորձնական ֆորմատով մասնակցում են ընտրություններին ինչ ձայներ կստանան ու ամենակարևորը՝ ինչպիսի քարոզարշավ կիրականացնեն: Հաշվի առնելով, որ հեղափոխության հիմնական դիսկուրսն առավելապես լիբերալ է, ենթադրում եմ, որ ապագայում ընդդիմադիր հարթակներում մոդայիկ կարող է դառնալ կոնսերվատիվ լեքսիկոնը. իմիջայլոց ՀՀԿ-ն արդեն սկսել է հենվել կոնսերվատիզմի վրա: 3-րդ ինդիկատորը՝ մասնակցության տոկոսը. շատ կարևոր է հասկանալ, թե հեղափոխությունից հետո քաղաքացիները ինչ քաղաքական ակտիվություն են պատրաստ դրսևորել: Սա հեղափոխության կապիտալիզացիայի կարևոր գործոններից մեկն է՝ քաղաքացիների ներգրավվածությունը, որի մասին ընդհանուր գույներով կարող ենք դատել ընտրությանը մասնակցածների թվից:
ՀՀԿ–ն, որ խորհրդարանում դեռ մեծամասնություն է, դեմ էսահմանադրական փոփոխություններին: Այս դեպքում ինչպիսի՞ լուծում եք տեսնում: Հանրության ճնշմամբ դարձյալ հնարավոր կլինի՞հասնել այդ փոփոխություններին:
ՀՀԿ պահվածքը կարելի է ձևակերպել այսպես՝ փորձել մնալ քաղաքական դաշտում: Նրանք ունեն նախընտրելի տարբերակ՝ լինել իշխանության ընդդիմությունը և հիմա փորձում են Փաշինյանին, հաճախ նաև անվանական դիմելով ստեղծել այդ երկխոսություն-բանավեճի ֆորմատը, որտեղ իրենք ընդդիմությունն են: Փաշինյանը, սակայն, այս տարբերակին կարծես կողմ չէ: ՀՀԿ-ի՝ քաղաքականության մեջ մնալու մյուս տարբերակը Քոչարյանով սպառնալն է: Արդեն նշեցի, որ վստահ չեմ՝ Քոչարյանը խաղացող է, թե խաղարկվող: Տպավորություն ունեմ, որ ՀՀԿ-ն Քոչարյանին սարքել է «բոբո» ու թափ է տալիս իշխանության աչքերի առաջ՝ փորձելով վախեցնել ու վերջնարդյունքում կորզել բաղձալի միակ ընդդիմության տիտղոսը:
Ինչ վերաբերում է հանրության ճնշմանը: Հասկանալի է, որ այս փուլում հանրությունն ու նրա ճնշման լծակներն են Փաշինյանի քաղաքական հենարանը: Բայց պարզ է չէ, որ սա բավական անհստակ ռեսուրս է, իռացիոնալ: Դժվար է ասել, ապագայում այդ ռեսուրսը ինչքանո՞վ կլինի նույն մարզավիճակում, երբ սկսվեն կտրուկ քաղաքական հակադրություններ: Երբ ասում եմ կապիտալիզացիա, նկատի ունեմ հենց այդ ճնշումը, աջակցությունը իռացիոնալից ռացիոնալ դաշտ բերելը: Այլ կերպ ասած՝ Փաշինյանն ունի երկրպագուների ահռելի բանակ, բայց նրան պետք է այդ երկրպագուների բանակը կոնսոլիդացնել կազմակերպված ֆան-ակումբների շրջանակում:
14:02
12:33
12:04
11:11
18:33
18:15
17:47
17:23
17:09
11:47
11:25
11:04
10:35
10:17
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
17:35 20.12.24
17:23 21.12.24
16:04 20.12.24
10:17 21.12.24
11:25 21.12.24
18:15 21.12.24
11:04 21.12.24
16:22 20.12.24
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | |||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |
| 30 | 31 | ||||||
09:58
09:44
09:36
09:25
09:16
09:02
09:36
09:28
09:14
09:02
09:53
09:36
09:27
09:02
09:58
09:45
09:33
09:15
09:02
09:58
09:44
09:35
09:14
09:02
09:52
09:36
09:28
09:14
09:14
09:02
09:53
09:17
09:02
09:52
09:37
09:27
09:14
09:02
09:46
09:37
09:26
09:15
09:15
09:02
09:44
09:35
09:26
09:13
09:02
09:17
