Հայաստանի Հանրապետության վերականգնման հայեցակարգ․ Կոռուպցիա․ ԻՔՄ

11.02.19 | 12:53

ՀՀ ներկայիս իշխանությունները, թեև կոռուպցիայի նկատմամբ անհանդուրժող մոտեցում են որդեգրել, այնուամենայնիվ, կան լուրջ բացեր՝ կապված կանխարգելման քաղաքականության, օրենսդրական և համակարգային բացերի հետ։

Այս մասին ասվում է «Հայաստանի Հանրապետության վերականգմանն ուղղված անհրաժեշտ բարեփոխումների հայեցակարգում», որը հեղինակել են հայաստանյան մի շարք հեղինակավոր հասարակական կազմակերպություններ, մասնավորապես՝ «Ասպարեզ» ժուռնալիստների ակումբը, «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» ՀԿ-ն, «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնը», «Իրազեկ քաղաքացիների միավորումը», «Հայաստանի հելսինկյան կոմիտեն» և «Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը»։

Ընդգծելով, որ Հայաստանում կոռուպցիան վերջին տասը տարիներին շարունակաբար հանդիսացել է լուրջ հիմնախնդիր և ձեռք բերել համակարգային բնույթ, իսկ նախկին իշխանությունների օրոք հռչակված «կոռուպցիայի դեմ պայքարը», որպես կանոն, ընդամենը օրենսդրական նախաձեռնությունների տեսքով էր, հայեցակարգի հեղինակները նշում են, որ ներկա իշխանությունները բավականին ակտիվ և անհանդուրժող մոտեցում են որդեգրել՝ կենտրոնանալով իրավակիրառ պրակտիկայի վրա։

Այդուհանդերձ, ինչպես նշվում է հայեցակարգում, Հայաստանում 2018 թվականի ապրիլյան հեղափոխությունից հետո չի գործում ՀՀ կոռուպցիայի դեմ պայքարի խորհուրդը, աննկատ է ՀՀ կառավարության աշխատակազմի հակակոռուպցիոն ծրագրերի մոնիտորինգի ստորաբաժանման աշխատանքը, անհասկանալի են ՀՀ կառավարության և ՀՀ արդարադատության նախարարության հակակոռուպցիոն գործառույթների բաշխումն ու համակարգումը:

Բացի դա, փաստաթղթի հեղինակները արձանագրում են, որ կան բազմաթիվ իրավական, օրենսդրական և համակարգային բացեր, կապված, օրինակ, կոռուպցիոն հանցագործությունների օրենսդրական սահմանման և կոռուպցիայի դեմ պայքարի մասնագիտացված կառույցի բացակայության հետ։

Ըստ այդմ, «Հայաստանի Հանրապետության վերականգմանն ուղղված անհրաժեշտ բարեփոխումների հայեցակարգում» (ճանապարհային քարտեզում), բերվում են մի շարք առաջարկներ՝ կոռուպցիայի կանխարգելումը և կոռուպցիայի դեմ պայքարն ավելի արդյունավետ դարձնելու համար։

Մասնավորապես, ըստ հայեցակարգի հեղինակների, անհրաժեշտ է վերակազմավորել և վերագործել Կոռուպցիայի դեմ պայքարի խորհուրդը և Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը, նախաձեռնել կոռուպցիոն ռիսկերի ուսումնասիրություններ և կանխարգելման այլ միջոցառումներ հանրային կառավարում իրականացնող բոլոր մարմիններում։

Որպես կարևորագույն քայլեր ՝ ՀՀ վերականգման հայեցակարգում առաջարկվում է ստեղծել կոռուպցիոն հանցագործություններ քննող մեկ միասնական մասնագիտացված իրավապահ մարմին, որն օժտված կլինի օպերատիվ-հետախուզական, հետաքննական և նախաքննական գործառույթներ իրականացնելու իրավասությամբ, և սահմանել կոռուպցիոն հանցագործությունների շրջանակը։

Բացի սա, առաջարկվում է ընդլայնել պաշտոնատար անձանց հայտարարագրերում ներկայացվող տեղեկությունների շրջանակը, ստեղծել իրավաբանական անձանց իրական սեփականատերերի բացահայտման մեխանիզմներ, ինչպես նաև հաստատել միջազգային համագործակցություն՝ կոռուպցիայի հետևանքով դուրս հանված ակտիվները Հայաստան վերադարձնելու ուղղությամբ:

Ընդհանուր առմամբ, «Հայաստանի Հանրապետության վերականգմանն ուղղված անհրաժեշտ բարեփոխումների հայեցակարգը» բավական ծավալուն փաստաթուղթ է, որի հիմնական շեշտադրումներից մեկը, թերևս, այն է, որ քաղհասարակությունը պետք է մասնակցի երկրի համար կարևոր հարցերի քննարկմանը՝ օրենսդիր և գործադիր իշխանությունների հետ միասին։

Մեր հետագա հրապարակումներում կանդրադառնանք «Հայաստանի Հանրապետության վերականգմանն ուղղված անհրաժեշտ բարեփոխումների հայեցակարգում» այլ ոլորտներին առնչվող հարցերին ու առաջարկություններին։

Այս հրապարակումը պատրաստվել է Եվրոպական միության և «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» կազմակերպության ֆինանսական աջակցությամբ։ Հրապարակման բովանդակությունն արտահայտում է միայն «Իրազեկ քաղաքացիների միավորման» տեսակետը, այլ ոչ Եվրոպական միության և «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» կազմակերպության դիրքորոշումը։