ՀՀ առաջին կին գործարարներից ամենահամարձակ ու կանացի Նարինե Չարչյանը` իր նվաճումների եւ ադամանդե կերպարի մասին
Երբ համարձակ ես, ուժեղ, հավատում ես սեփական ուժերիդ, հաղթանակը սիրահարվում է քեզ, իսկ պարտությունն անցնում կողքովդ` որպես մի անցորդ, ում դու չես նկատում: Եվ երբ ձգտումներդ լի են սիրով, դրական էներգիայով ու գեղեցիկ գաղափարներով, նպատակներիդ իրականացումը երջանկություն է պարգեւում ոչ միայն քեզ, այլ տարածվում շուրջդ եւ լուսավորում ամեն ինչ եւ ամենքին: Այդպիսին է «Դայմոնդ» ռեստորանային համալիրի հիմնադիր տնօրեն Նարինե Չարչյանի անցած ուղին, ով ժպտում է դժվարություններին եւ իր լավատեսությամբ ու կյանքը սիրելու կարողությամբ վարակում յուրաքանչյուրին, ով գեթ մեկ անգամ առիթ է ունենում նրա հետ շփվելու:
Ձեզ ենք ներկայացնում Նարինե Չարչյանի հետ մեր անկեղծ ու բովանդակալից հարցազրույցը` իր անցած ուղու, ձեռքբերումների, կորուստների, հաղթանակների ու կենսափիլիսոփայության մասին:
-Տիկի՛ն Չարչյան, Դուք Հայաստանի տնտեսական դաշտում գործունեություն ծավալող առաջին կին գործարարներից եք, ով դեռևս երիտասարդ տարիներից փորձել է իրեն գործարարության ոլորտում` կոտրելով մեր հասարակության մեջ առկա որոշակի կարծրատիպեր: Ինչպե՞ս կբնորոշեք Ձեր անցած ուղին.արդյո՞ք հեշտ էր հայուհու համար հիմնել սեփական բիզնես այդ տարիներին:
-Հետաքրքիր ճանապարհ եմ անցել` լի ձգտումներով և իրագործված ծրագրերով: Իմ տեսակն այնպիսին է, որ յուրաքանչյուր դժվարության մեջ տեսնում է հնարավորությունը` այն հաղթահարելու և շարժվելու առաջ:
Պետք է նշեմ, որ նախաձեռնողականությունը, ինքնուրույնությունը, պատասխանատվության զգացումն ու պատվախնդրությունն իմ մեջ վառ էին արտահայտված դեռևս դպրոցական, ուսանողական տարիներից: Ես միշտ աչքի եմ ընկել համարձակ գաղափարներով ու ծրագրերով, ինձ ասում էին, որ լիդերի հատկանիշներ ունեմ և ակամա համախմբվում էին իմ շուրջը:
Շատ էի հավանում կապիտալիստական հասարակարգը, որտեղ մարդիկ, հենվելով սեփական ուժերի վրա, կարողանում էին ինչ-որ բան ստեղծել, ու երբ 1987-88թթ. Հայաստանում ստեղծվեցին ազատ շուկայական հարաբերություններ, և առաջին հնարավորությունը ընձեռվեց զբաղվելու գործարարությամբ, ես, մեր ընտանիքը սկսեցինք մեր մտքերը դարձնել իրականություն:
Հե՞շտ էր, իհարկե ոչ, այն էլ այդ տարիներին և այն էլ երիտասարդ հայուհու համար: Ոլորտը նոր էր զարգանում, բնականաբար, առաջին քայլեր կատարողներն անցնում էին որոշակի դժվարությունների միջով: Բայց այդ փաստն ինձ չէր ընկճում, ինձ համար ամենակարևորն իմ նպատակներն ու ձգտումներն իրականացնելն էր: Կողքիս էր ամուսինս, ով ինձ ոգևորում ու մղում էր ծրագրերս կյանքի կոչելուն:
-Պայքարի և ձեռքբերումների ինչպիսի՞ ճանապարհ եք անցել:
-Պետք է անկեղծ ասեմ, որ պայքար բառն այնքան էլ չեմ սիրում, ես այն փոխարինել եմ ձգտում բառով: Բա՛րդ, շա՜տ բարդ ճանապարհ եմ անցել: Կարծում եմ` մեր ողջ կյանքը ձգտումների, ցանկությունների իրականացման շրջապտույտ է, և մենք պետք է կարողանանք ճիշտ կառավարել մեզ տրված ժամանակն ու ռեսուրսները մեր նպատակներին հասնելու համար: Երևի թե դա ինձ հաջողվել է, և դա է պատճառը, որ երբեք չեմ կենտրոնացել դժվարությունների վրա:
Կյանքիս ամենամեծ ձեռքբերումն իմ ընտանիքն է. կիրթ և դաստիարակված երկու երեխաներս, իսկ բիզնեսում ունեցած հաջողությունները ես չեմ համարում ձեռքբերում. դա իմ աշխատանքի արդյունքն է, եթե ծավալում ես բիզնես գործունեություն, բնականաբար, պետք է պատվախնդրություն ունենաս` այն կայացնելու: Իսկ թե ինչպես եմ պահպանել դիրքերս բիզնես ոլորտում, դա էլ իմ կամքի արդյունքն է:
Առհասարակ, բիզնեսը պահելու, զարգացնելու, առաջ տանելու, ժամանակին համընթաց քայլելու առումով` ես միշտ ասում եմ, որ մենք շատ բան կարող ենք մտածել, բազում ծրագրեր կազմել, խոշոր ներդրումներ կատարել, բայց պետք է կարողանանք ունենալ թիմ, որի միջոցով իրականացնենք մեր ծրագրերը: Եվ եթե անգամ սկզբնական շրջանում նրանք հմուտ չեն լինում, ապա պետք է օգնել, որ հմտանան, որովհետև ոչ ոք չի ծնվում, օրինակ, բարձր որակավորմամբ մենեջեր, մանավանդ այն տարիներին, երբ բուհերը նման մասնագետներ չէին պատրաստում: Այդ հարցում ինձ շատ էր օգնում նաև իմ մասնագիտությունը: Ես գիտեի` ո՛ր աշխատակցին ինչպիսի մոտեցում ցուցաբերել, որ ավելի սրտացավ վերաբերվեր իր գործին: Նաև ղեկավար անձնակազմին բացատրում էի, թե ինչպես պետք է ղեկավարել թիմը, ինչպես խոսել իրենց ենթակայության տակ գտնվող աշխատակիցների հետ, հատուկ նշում, որ իրենց խոսքը պետք է լինի բարի` զերծ վիրավորանքից, հեգնանքից և մեծամտությունից:
Մեր ողջ կյանքը ձգտումների, ցանկությունների իրականացման շրջապտույտ է,եւ մենք պետք է կարողանանք ճիշտ կառավարել մեզ տրված ժամանակն ու ռեսուրսները մեր նպատակներին հասնելու համար»:
-Խոսեցիք Ձեր կրթությունից. ինչպիսի՞ կրթություն եք ստացել:
-Սովորել և ավարտել եմ Երևանի Խ. Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանի (այն ժամանակ` ինստիտուտի) Մանկավարժության, հոգեբանության և տարրական ուսուցման մեթոդիկայի, երեխաների անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի ֆակուլտետը:
-Ինչպե՞ս ծնվեց ռեստորանային համալիրի ստեղծման գաղափարը:
-Նախ նշեմ, որ որևէ երկիր այցելելիս ես, անպայման, հաճախում եմ տեղի լավագույն ռեստորանները և համտեսում իրենց ճաշատեսակները: Եվ երբ գործի բերումով ԱՄՆ-ում էի, գրեթե ամեն օր այցելում էի Գլենդել քաղաքում գտնվող իտալական մի փոքրիկ ռեստորան, որն ինձ գրավում էր իր ոճով և խոհանոցով: Եվ քանի որ արտասահմանում շատ ընդունված է, որ ռեստորանների տերերը հենց իրենք են շեֆ-խոհարարները, իրենց ձեռքով են ամեն բան պատրաստում ու, երբեմն դուրս գալիս սրահ, հարցուփորձ անում իրենց հյուրերին, թե ինչպիսին էր կերակուրը, ի՞նչը դուր եկավ, ի՞նչը` ոչ, ի՞նչ առաջարկություններ ունեն: Այդ հարցը մի քանի անգամ ինձ էլ տրվեց, և ես պատասխանեցի` արտահայտելով իմ հիացմունքն իրենց խոհանոցի հանդեպ: Հետո սկսեցինք զրուցել տարբեր թեմաների շուրջ: Հետաքրքիրն այն էր, որ նա համառորեն մտածում էր, թե ես իտալուհի եմ, և խոսում էր ինձ հետ իբրև իտալուհու հետ: Ես նրան ասացի, որ հայ եմ, սիրում եմ իմ հայրենիքը, պատմեցի նաև Հայաստանի մասին: Այդպես ընկերացանք: Ես ասացի նրան, որ երկար ժամանակով չեմ եկել ԱՄՆ, և որ պետք է վերադառնամ իմ հայրենիք, քանի որ շատ եմ սիրում ու կարոտում ի՛մ Հայաստանը, ի՛մ Երևանը: Եվ այդպիսի մի օր նա անակնկալ նվեր մատուցեց` ինձ նվիրելով իր բաղադրատոմսերը: Նա ինձ ասաց.«Ես քեզ նվիրում եմ իմ գաղտնի բաղադրատոմսերը` ռեստորանային բիզնես հիմնելու համար: Եթե ցանկանաս հիմնել ռեստորանային բիզնես` իմացիր, որ բազում հաջողություններ կունենաս այդ բնագավառում, դու աշխարհի որ երկրում ուզես, կարող ես այդ բիզնեսը հիմնել, անգամ` Իտալիայում, բայց ինձ խոստացիր, որ դա չես անի ԱՄՆ-ում»: Ես անակնկալի եկա նրա վերաբերմունքից, շնորհակալություն հայտնեցի վստահության համար, ընդունեցի նվերը` ժպտալով, բայց իմ մտքով ընդհանրապես չէր անցնում, որ կարող եմ բացել ռեստորան և այն էլ` պիցցայատուն: Երկու-երեք ամիս ԱՄՆ-ում անցկացնելուց հետո (այդքան հազիվ դիմացա, քանի որ կարոտում էի Հայաստանը, իմ քաղաքը) վերադարձա Հայաստան: Տանը սկսեցի պիցցա պատրաստել այդ բաղադրատոմսով ընտանիքիս, երեխաներիս համար: Բնականաբար, առաջին գնահատական տվողը ընտանիքս էր, նրանք շատ հավանեցին, հատկապես` երեխաներս: Նրանք հաճախ էին խնդրում. «Մամա՛, էլի պիցցա կպատրաստե՞ս»: Ի դեպ, այդ տարիներին Երևանում, կարելի է ասել, պիցցայատներ չկային:
Հետո ամուսնուս ընկերներն ու հարազատները, հյուրընկալվելով մեր տանը, համտեսում էին իմ պիցցան, որը ես սիրով պատրաստում էին նրանց համար և շատ էին հավանում: Նրանք հաճախակի ասում էին. «Չգա՞նք Ձեր տուն պիցցա ուտելու»: Գիտեք, այդ տարիներին մարդիկ ավելի շատ տանն էին հավաքվում, այսքան շատ ռեստորաններ չկային: Մեր տունը միշտ հյուրաշատ էր, մեր դռները բաց էին հյուրերի առաջ: Հետաքրքիրն այն է, որ ինչ էլ լիներ սեղանին դրված, անգամ ձմռանը, երբ գալիս էին մեր տուն` խաշ ուտելու, խնդրում էին, որ պիցցա պատրաստեմ և այդպես տարիներ շարունակ:
Պետք է նշեմ, որ իտալացի շեֆ-խոհարարն ինձ 4-5 տեսակի պիցցայի բաղադրատոմս էր փոխանցել, բայց ես սկսեցի փոփոխություններ (իմպրովիզներ) անել` ստեղծագործել խոհանոցում: Ըստ ճաշակի` տարբեր բաղադրիչներ էի ավելացնում պիցցայի վրա, ստանում նոր ու հետաքրքիր համեր: Պատրաստում էի անգամ անչոուսով պիցցա, որը այժմ կա մեր ճաշացանկում, բայց այն ժամանակ նորություն էր գարեջրի հետ վայելելու համար: Շատ փորձարկումներ էի անում, ու ինձ մոտ լավ էր ստացվում: Եվ եկավ մի պահ, որ կայացրեցի որոշում` հիմնելու ռեստորանային բիզնես:
-Իսկ ինչո՞ւ «Դայմոնդ» (ադամանդ):
-«Դայմոնդ», որովհետև ադամանդն իմ ամենասիրած քարն է, այն ինձ գրավում է իր պարզ շքեղությամբ, մաքրությամբ, գեղեցկությամբ և կարծրությամբ: Թերևս, այդ հատկանիշերը կյանքում ինձ համար շատ կարևոր են:
«Դայմոնդ», որովհետեւ ադամանդն իմ ամենասիրած քարն է, այն ինձ գրավում է իր պարզ շքեղությամբ,
մաքրությամբ, գեղեցկությամբ եւ կարծրությամբ: Թերեւս, այդ հատկանիշերը կյանքում ինձ համար շատ կարեւոր են»:
-Ո՞րն եք համարում ռեստորանի հաջողության գաղտնիքը, ի՞նչ սկզբունքներ և գաղափարներ են դրված «Դայմոնդ»-ի գործունեության հիմքում և արդյո՞ք հաջողվում է մշտապես պահպանել «ադամանդե» որակ:
-Ասում են` ես խստապահանջ եմ, այո՛, դա այդպես է, ես նաև հետևողական եմ: Սնունդը պետք է լինի որակով, թարմ, ուտեստները պատրաստվեն ըստ բաղադրատոմսի, բացառում եմ կիսով չափ մշակված, սառեցված մթերքների օգտագործումը: Մեզ մոտ ամեն ինչ պատրաստվում է տեղում և թարմ: Իմ աշխատանքային թիմը գիտի իմ պահանջների մասին և սիրով կատարում է դրանք:
Իսկ մեր հաջողության գաղտնիքը սերն է. մեր աշխատանքի հիմքում սերն է, մենք սիրով ենք կատարում մեր աշխատանքը և սիրով ենք ընդունում մեր հյուրերին: Այո, հյուրերին` ոչ հաճախորդներին: Մեր բոլոր այցելուները մեր թանկ հյուրերն են, որոնց մենք ցանկանում ենք գոհացնել մեր աշխատանքով և պարգևել նրանց գեղեցիկ ու հաճելի պահեր: Իսկ «Ադամանդե» որակն առանց «ադամանդե» սիրո ու նվիրվածության հնարավոր չէ ապահովել: Իհարկե, իմ հետևողականությունը նույնպես շատ կարևոր նշանակություն ունի: Մեկ օրինակ բերեմ, երբ տանը պետք է հյուրեր գան, ինչպե՞ս է ամբողջ ընտանիքը խառնվում իրար, որ ամեն ինչ իր տեղում լինի, տունը մաքուր լինի, ուտելիքը հյուրերին դուր գա, և սկսում են ևս մեկ անգամ մաքրություն անել` սկսած սանհանգույցից մինչև պատուհաններ, ամենայն բծախնդրությամբ պատրաստում են տեսակ-տեսակ ճաշատեսակներ և աղցաններ: Պատկերացրեք` ես ամեն օր ունեմ մեծաքանակ հյուրեր, և այդ ամենը մեզ մոտ ամենօրյա բնույթ է կրում: Ես իմ աշխատակիցներին մշտապես ասում եմ` հյուրն է մեզ ընտրում, ոչ թե մենք իրեն, և եթե նա մեզ է ընտրել, ապա մենք պետք է յուրաքանչյուրին վերաբերվենք այնպես, որ իրեն զգա և՛ ուշադրության կենտրոնում, և ՛ համեղ ուտի, և եթե անգամ ինչ-որ մի բանից դժգոհ է, (դե մարդիկ տարբեր են, լինում է` վատ տրամադրությամբ են արթնացել կամ ինչ-որ բանից բարկացել են, նյարդային են), ձեր ներողությունով, ժպիտով, ուշադրությամբ, երբեմն նաև հյուրասիրությամբ նպաստեք, որ նրա տրամադրությունը բարձրանա ու մեզ մոտից լավ տրամադրությամբ հեռանա: Թեև նման դեպքեր հազվադեպ են լինում:
Մեր աշխատանքի հիմքում սերն է, մենք սիրով ենք կատարում մեր աշխատանքը եւ սիրով ենք ընդունում մեր հյուրերին:
Այո, հյուրերին` ոչ հաճախորդներին: Մեր բոլոր այցելուները մեր թանկ հյուրերն են, որոնց մենք ցանկանում ենք գոհացնել մեր աշխատանքով եւ պարգեւել նրանց գեղեցիկ ու հաճելի պահեր»:
-Ի՞նչ յուրահատկություններ ունի ռեստորանի ճաշացանկը, կա՞ն կերակրատեսակներ, որոնք կարելի է համտեսել միայն «Դայմոնդ»-ում:
-Իհարկե, կան նման ճաշատեսակներ, աղցաններ, որոնք միայն «Դայմոնդ»-ում կարելի է համտեսել: Ես և մեր շեֆ-խոհարարը մշտապես ստեղծագործում ենք խոհանոցում, անգամ հայկական ավանդական ուտեստները մենք փորձում ենք փոքր-ինչ այլ կերպ պատրաստել, մեր ձեռագիրը թողնել դրանցում:
Ընդհանրապես, մեր ռեստորանում մատուցվող ցանկացած ճաշատեսակ կրում է մեր ռեստորանի համն ու հոտը: Մենք ունենք դոլմայի տեսականի, որը տարբերվում է իր պատրաստման եղանակով, ինչը յուրահատուկ համ և բույր է հաղորդում տեսակներից յուրաքանչյուրին: Օրինակ` դոլմայի միսը մենք կտրատում ենք, համեմում, ավելացնում կարագ, հետո նոր աղում:
Խոհարարական մեկ գաղտնիք էլ բացահայտեմ` յուրաքանչյուր ճաշատեսակի կամ աղցանի համի ամենակարևոր գրավականը ճիշտ քանակությամբ աղով համեմելն է, եթե ձեռքդ չսխալվեց աղի հարցում, ապա ինչ էլ պատրաստես, հոյակապ է ստացվելու:
Մեր ճաշացանկը հարուստ է տարբեր երկրների խոհանոցներով և ուտեստների բազմազանությամբ: Դրանում ընդգրկված է մոտ 130 ուտեստ և 25 տեսակի պիցցա: Մեզ մոտ իր քիմքին հաճելի ուտեստ կարող է գտնել անգամ ամենաբծախնդիր հյուրը: Ի դեպ, մեր ճաշացանկը անընդհատ թարմացվում է և համալրվում հետաքրքիր բաղադրատոմսերով:
«Դայմոնդ»-ի յուրահատկություններից է նաև մոտեցումը` ուտեստի մատուցման և նախապատվությունը առողջ սննդին տալու առումով: Մենք Հայաստանի ռեստորանային շուկայում առաջին անգամ սկսեցինք տաք ուտեստները մատուցել սովորականից մեծ ափսեներով, որոնք հնարավորություն են տալիս դրանց կից մատուցել նաև թարմ, ախորժելի և առողջարար աղցաններ` պատրաստված ճակնդեղով, կաղամբով, կանաչ ոլոռով, եգիպտացորենով, համադրելով բրնձով, հնդկաձավարով և կարտոֆիլով: Ի դեպ, կանաչ ոլոռը, չգիտես ինչու, հաճախ անտեսվում է, բայց այն շատ օգտակար է:
Մենք նաև մեծ սիրով ենք վերաբերվում մեր փոքրիկ հյուրերին` երեխաներին, ում համար ունենք հատուկ անվճար ճաշացանկ:
Պետք է նշեմ նաև, որ մեր հյուրի ցանկությունը, նախընտրությունները շատ կարևոր են մեզ համար: Լինում են դեպքեր, երբ խնդրում են պատրաստել որևէ ճաշատեսակ, որը ընդգրկված չէ մեր ճաշացանկում, մենք չենք մերժում, եթե նրանք համաձայնում են սպասել, մեր խոհարարը սիրով պատրաստում է:
Մենք նաեւ մեծ սիրով ենք վերաբերվում մեր փոքրիկ հյուրերին` երեխաներին, ում համար ունենք հատուկ անվճար ճաշացանկ:
-Ինչպիսի՞ երաժշտություն է հնչում ռեստորանում, արդյո՞ք կարևորում եք որակյալ երաժշտության առկայությունը:
-Ես ինքս երաժշտության, և առհասարակ, արվեստի սիրահար եմ, և միանշանակ չեմ կարող չկարևորել որակյալ երաժշտության առկայությունը ռեստորանում: Մեր գինետանը` մառանում, հնչում է գուսանական երաժշտություն, առաջին հարկում կարելի է ունկնդրել դաշնամուրային կատարումներ, երկրորդ հարկում հանդիսությունների սրահն է, որտեղ կազմակերպվում են տարբեր տեսակի միջոցառումներ, այնտեղ բենդ է նվագում: Առաջիկայում բացվելու է մեր համալիրի երրորդ հարկը, որը անակնկալ է լինելու մեր հյուրերի համար: Չորրորդ հարկում դիջեյ կա, ով ժամանակակից ռիթմերի ներքո հետաքրքիր ժամանց է ապահովում երիտասարդների համար: Իսկ հինգերորդ հարկում գործում է մեր բացօթյա սրճարանը: Այսինքն` մեր ռեստորանային համալիրը բազմապրոֆիլ է` նախատեսված նաև երաժշտական առումով տարբեր ճաշակի տեր մարդկանց համար:
-Ովքե՞ր են Ձեր հյուրերը, ի՞նչ տարիքի և հետաքրքրությունների տեր մարդիկ են:
-«Դայմոնդ»-ում մշտապես հյուրընկալվել են երիտասարդ և միջին տարիքի մարդիկ, սակայն վերջին փոփոխություններից` վերանորոգումից, հետո «Դայմոնդը» դարձավ բազմապրոֆիլ ռեստորան, ուր յուրաքանչյուր տարիքի մարդ կարող է գտնել իր հետաքրքրությունը: Օրինակ` ես նկատել եմ, որ անգամ 15 տարեկան պատանիներին է սկսել հետաքրքրել մեր համալիրը, այստեղ փոքրիկ խմբով գալիս են` ծննդյան և այլ միջոցառումներ նշելու: Դրան նպաստել է նաև դիջեյի ներգրավվածությունը:
«Դայմոնդը» նաև սիրահար զույգերի նախընտրելի վայր է, հատկապես բացօթյա սրահը, որտեղ շատ հաճախ ռոմանտիկ մթնոլորտ է տիրում. երիտասարդ տղաները մոմերի, վարդի թերթիկների ներքո առաջարկություն են անում իրենց սիրելի աղջկան, անակնկալներ մատուցում, մեզ խնդրում, որ կոկտեյլի կամ թխվածքի մեջ թաքցնենք մատանին և այլն: Ես մշտապես խրախուսում եմ նման նախաձեռնությունների իրականացումը, անգամ եթե ազատ տեղ չենք ունենում, խնդրում եմ աշխատակիցներիս, որ ինչ-որ ձևով չմերժեն երիտասարդներին իրենց կյանքի բախտորոշ քայլը մեզ մոտ իրականացնել: Այդպես շատ ընտանիքներ կան, որոնց միության կայացման գործում իր դերն ունի նաև «Դայմոնդը»:
-Մենք տեղյակ ենք, որ Դուք հրաշալի պատրաստում եք, ո՞ւմից եք ժառանգել այդ շնորհը:
-Ես սիրում եմ իմ արմատներն ուսումնասիրել, և այդ հարցի պատասխանը գտել եմ: Մայրս հրաշալի էր պատրաստում, ով, ցավոք, արդեն երկու տարի է մեզ հետ չէ: Նա այդ շնորհը ժառանգել էր իր մորական տատից, ով ուղղակի փայլել է իր խոհարարական տաղանդով: Ես, իհարկե, նրան չեմ տեսել, բայց ինձ ասում էին, որ մայրիկիս պատրաստածը շատ նման է իր տատիկի պատրաստածի համին:
Այո, ես սիրում եմ պատրաստել, և անգամ կյանքիս ամենածանրաբեռնված փուլերում` թեկուզ երեկոյան ուշ ժամերին, (որովհետև ցերեկն աշխատում էի) որպես տան տիկին` մայր, տեսակ-տեսակ աղցաններ և ճաշատեսակներ եմ պատրաստել ընտանիքիս, երեխաներիս համար: Մեր կարևոր հյուրերին մենք մշտապես տանն ենք ընդունել, ամուսինս հպարտանում էր իմ խոհարարական տաղանդով և սիրում իր ընկերներին տուն հրավիրել և ջերմ, ընտանեկան մթնոլորտում հետաքրքիր ժամանակ անցկացնել: Իսկ նրանք շատ էին, քանի որ ամուսինս ուներ ընկերական մեծ շրջապատ: Ես սիրով էի ընդունում մեր հյուրերին:
Իմ կյանքում կան նշանակալի անձիք, որոնցից յուրաքանչյուրը մեծ հետք է թողել իմ անձի զարգացման եւ կայացման գործում:
Նրանցից առաջինը իմ ծնողներն են, հետո ամուսինս եւ երեխաներս: Իսկ մոտիվացիայիս աղբյուրը երեխաներս են»:
-Բոլորիս կյանքում լինում են մարդիկ, ովքեր հատուկ նշանակություն և դեր են ունենում դրանում և մոտիվացնում են մեզ ծրագրեր իրականացնելիս: Ո՞ւմ եք համարում նշանակալի անձ կամ անձիք Ձեր կյանքում:
-Իմ կյանքում կան նշանակալի անձիք, որոնցից յուրաքանչյուրը մեծ հետք է թողել իմ անձի զարգացման և կայացման գործում: Նրանցից առաջինը իմ ծնողներն են, հետո ամուսինս և երեխաներս: Իսկ իմ մոտիվացիայի աղբյուրը երեխաներս են:
Կարծում եմ` իմ դաստիարակության, ինտելեկտի, ինքնուրույնության, ինքնավստահության, հավատի` սեփական ուժերիս հանդեպ, և առհասարակ, իմ տեսակի համար պարտական եմ ծնողներիս. նրանց դաստիարակության և նրանցից ժառանգած գեների շնորհիվ եմ ես այնպիսին, ինչպիսին որ կամ:
Հայրս կարկառուն կոմունիստ էր, մասնագիտությամբ` էներգետիկ, էներգետիկայի ոլորտի լավագույն մասնագետներից մեկը: Նա շուրջ ութ տարի աշխատել է Աֆղանստանում` հիդրոկայաններ էր կառուցում, իսկ մայրս տարվա կեսը նրա մոտ էր անցկացնում: Ես բավականին ինքնուրույն եմ դարձել նաև այդ պատճառով, քանի որ ինքս էի կազմակերպում և կառավարում իմ կյանքն ու անելիքները: Երբ ես բուհ էի ընդունվում, հայրս արտասահմանում էր:
Ծնողներս շատ էին պարծենում ինձնով: Հայրս, թեև վախենում էր իմ համարձակությունից, անհանգստանում նախաձեռնություններիս համար` մտածելով, որ աղջիկ եմ, գուցե չդիմանամ դժվարություններին, սակայն երբ հաջողում էի, գովում ու հպարտանում էր ինձնով` ասելով.«Դու և՛ իմ աղջիկն ես, և՛ իմ տղան»: Իսկ մայրիկիս միշտ ասում էր. «Մեր Նառան շատ յուրահատուկ մարդ է»: Բայց ես իրենց դաստիարակության արդյունքն էի: Իրենք էին իմ մեջ սերմանել սերը, ազնվությունը, բարությունը, պատվախնդրությունը, ինքնուրույնությունը և այլն: Ես էլ իմ հերթին երեխաներիս եմ փոխանցել նրանց տված դաստիարակությունը, սովորեցրել ինքնուրույն մտածել, որոշումներ կայացնել, լինել ինքնավստահ, և նրանք այդպիսին են:
Ցավոք, այսօր ծնողներս ինձ հետ չեն. երկու տարի առաջ` 80 տարեկան հասակում մահացավ մայրս, իսկ հայրս 1993թ. է մահացել, այդ ժամանակ ես արդեն լուրջ հաջողություններ ունեի: Երկուսի մահն էլ ինձ համար ծանր կորուստ էր, սակայն շնորհիվ ստացածս դաստիարակության` չընկճվեցի և շարժվեցի առաջ:
Պետք է ապրել արժանապատիվ, հիշել, չմոռանալ երբեք հարազատներիդ,
չմոռանալ երբեք այն մարդկանց, ովքեր քո կյանքում մեծ դեր են ունեցել` անկախ նրանից կողքիդ են, թե ոչ: Պետք է ապրե՛լ, ստեղծագործե՛լ, բարին տա՛լ, ժպտա՛լ, մեկ բառով` ԱՊՐԵԼ...
-Տարիներ առաջ Դուք ևս մեկ մեծ կորուստ ունեցաք: Հաջողվե՞լ է հաղթահարել այն, ի՞նչ փիլիսոփայությամբ եք ապրում:
-Ցավոք, բոլորիս կյանքում էլ լինում են կորուստներ` սիրելիի, հարազատի, ծնողի: Ամուսնուս կորուստը մեծ վիշտ և ցավ է ինձ համար: Իմ կարծիքով` մեր ներսում մարդկային կորուստը երբեք չի հաղթահարվում, այդ դատարկությունը, լռությունը մշտապես ուղեկցում է մեզ և որևէ կերպ չի լրացվում: Բայց ամեն մարդ էլ իր մեջ ուժ է գտնում` գիտակցելու, որ դա կյանքի օրենքն է.մեր հարազատ մարդիկ մի օր հեռանում են մեզանից: Մարդ կա ասում է. «Աստծո գործերն անքննելի են», մյուսը, թե` ճակատագիր է: Ես դրանցից ոչ մեկն էլ չեմ ասում: Եթե ես իմանայի, որ այդ հարցում կա խտրականություն` մեկն ապրում է հավերժ, մյուսը` մահանում, կմտածեի անարդարություն է, բայց ո՛չ, բոլորս էլ մահկանացու ենք, և ոչ ոք չի կարող ասել, թե որ օրն է իր վերջին օրը: Երբ հայրս մահացավ, ես 27 տարեկան էի, էլի շատ ծանր տարա, բայց ինձ օգնեց այն միտքը, որ բոլոր մարդիկ մի օր հեռանում են:
Իհարկե, ես երբևէ չէի կարող պատկերացնել, որ այդքան շուտ կկորցնեի իմ ամուսնուն, մենք մի ամբողջ կյանքի պլանավորում ունեինք: Բայց երբ պատահում է անսպասելին, ստիպված ես պինդ լինել, կանգուն և պարտավոր ես նրա անունը և հիշատակը վառ պահել: Եթե այդպիսին չլինես, չես կարող ո՛չ նրա հիշատակը պահել, ո՛չ քեզ պահել և, առավել ևս, կընկճես և մեծ ցավ կպատճառես երեխաներիդ, ում համար հոր մահը սարսափելի կորուստ է: Եվ այնպես չէ, որ ես յուրահատուկ ուժեղ մարդ եմ, ես կարծում եմ, որ մարդկությունն է ուժեղ, որովհետև կյանքն է այդպիսին, ոչինչ չես կարող անել: Ու ցավը, միևնույնն է, ուժգին է` անկախ նրանից, թե երբ և որ տարիքում ես կորցնում հարազատիդ: Ես 80 տարեկան մայր եմ կորցրել, բայց կարծում եմ, որ դա շատ անժամանակ մահ էր, և շատ ծանր եմ տարել: Չեմ կարծում, որ ամուսնուս ավելի մեծ տարիքում կորցնեի, ավելի թեթև կլիներ ինձ համար: Ո՛չ...
Դրա համար պետք է ապրել արժանապատիվ, հիշել, չմոռանալ երբեք հարազատներիդ, չմոռանալ երբեք այն մարդկանց, ովքեր քո կյանքում մեծ դեր են ունեցել` անկախ նրանից կողքիդ են, թե ոչ: Պետք է ապրե՛լ, ստեղծագործե՛լ, բարին տա՛լ, ժպտա՛լ, մեկ բառով` ԱՊՐԵԼ...
Շարունակությունը «Դե ֆակտո» ամսագրում:
14:35
14:03
13:34
13:09
11:22
10:44
10:02
12:36
12:21
12:03
11:46
11:16
11:02
10:46
10:33
10:14
09:55
09:44
09:33
09:15
13:09 08.11.25
14:03 08.11.25
10:44 08.11.25
11:22 08.11.25
13:34 08.11.25
14:35 08.11.25
10:02 08.11.25
09:33 07.11.25
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
