Հայաստանում չափազանց քիչ ուշադրություն է դարձվում վտանգավոր թափոններին, ի տարբերություն վերամշակվող թափոնների, որոնք վերջին տարիներին սկսել են հետաքրքրություն առաջացնել: Պատճառներից մեկն էլ այն է, որ վերամշակվող թափոններն, օրինակ՝ պլաստիկը, ունեն արժեք, իսկ ահա վտանգավոր թափոններն արժեք չեն ստեղծում, բայց մեծ վնաս են հասցնում մարդկանց առողջությանն ու շրջակա միջավայրին:
Ի վերջո, որոնք են վտանգավոր թափոնները:
Դրանք այն թափոններն են, որոնք առաջացնում են թունավոր նյութեր, պայթունավտանգ կամ դյուրավառ են: Հայաստանում կան 845 գրանցված վտանգավոր թափոնների ցանկ, որոնք բաժանվում են չորս դասի: Առաջինն ամենավտանգավոր թափոնների դասն է, որտեղ տեղ է գտել սնդիկը: Հատկանշական է, որ վտանգավոր թափոն են համարվում նաև ափսե լվալու հեղուկի տարանները, սփրեյերը, գազալիցքավորիչները, մազի ներկերը, եղունգի լաքը, ջերմաչափը, դեղորայքը և այլն։ Դրանք հայտնվում են տան աղբամանում, իսկ հետո հասնում են աղբավայր, որոնք, մեղմ ասած, չեն համապատասխանում սանիտարական նվազագույն նորմերին:
Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանի (ՀԱՀ) Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնի թափոնների կառավարման փորձագետ Հարություն Ալպետյանը հստակեցնում է՝ յուրաքնչյուրիս տներում չտեսակավորված թափոններն ունեն վտանգավորության չորրորդ դաս, քանի որ պլաստիկից, սննդիկից բացի աղբամանում կարող է հայտնվել օրինակ՝ կրակայրիչ կամ այլ դյուրավառ, պայթունավտանգ թափոն, ինչը մեծ ռիսկեր է պարունակում։
«Բոլոր վտանգավոր թափոնների հիմնական խնդիրը աղբանոցում հայտնվելն է: Եթե հասավ աղբանոց, ապա վնասներն անդառնալի են: Վտանգավոր նյութերը միանում են հողին, այնուհետև ստորգետնյա ջրերին, որից հետո սննդային շղթայում հայտնվելը դառնում է անխուսափելի: Շատ ավելի դժվար է հողը մաքրել ծանր մետաղներից, քան պատշաճ կազմակերպել վտանգավոր թափոնների կառավարումը: Բացի այդ, շատ աղբանոցներում արածեցնում են կենդանիներին, իսկ այնտեղ հայտնված թռչունները կամ շունն ուղղակի վարակի տարածման աղբյուր են: Այսինքն՝ վտանգավոր թափոնները վնասում են և՛ մարդու առողջությանը, և՛ շրջակա միջավայրին, և՛ բնությանը»,- ասաց մասնագետը:
Հարություն Ալպետյանի խոսքով՝ Հայաստանի աղբանոցներում ոչ մի բնապահպանական և էկոլոգիական միջոցառում չի ձեռնարկվում՝ աղբի վնասները նվազեցնելու համար, օրինակ՝ պաշտպանիչ շերտերի հիմնում կամ գազի կորզում:
Ինչ վերաբերում է միջազգային պրակտիկային, ապա որոշ ապրանքների վրա, որոնք համարվում են վտանգավոր թափոն, առկա է կարմիրով արված խաչ, ինչը նշանակում է, որ այդ ապրանքը օգտագործելուց հետո չի կարող հայտնվել կենցաղային աղբում: Փոխարենը բնակիչներն առանձնացնում են այն և տեղափոխում տեսակավորման կենտրոններ, որից հետո համապատասխան կազմակերպությունները զբաղվում են այդ վտանգավոր թափոններով: Այսինքն՝ զարգացած երկրներում բնակիչները քաջ գիտակցելով վտանգավոր թափոնների վտանգավորությունն ու հետևանքները, իրենք առանձանցնում են թափոնները և տեղափոխում հատուկ վայրեր:
Անդրադառնալով Հայաստանում այս ոլորտում նախատեսվող աշխատանքներին, բանախոսը հույս հայտնեց, որ առաջիկա երկու-երեք տարիների ընթացքում կունենանք երկու սանիտարական աղբավայրեր, որոնցից մեկը կսպասարկի Կոտայքի և Գեղարքունիքի մարզերը, մյուսը՝ Երևանը՝ Նուբարաշենի աղբավայրը և այլն:
Հարությունն Ալպետյանն ուրախությամբ նաև նշեց, որ Երևան քաղաքում նախատեսվում է բացել տեսակավորման կենտրոններ, որտեղ կսորտավորվեն վտանգավոր թափոնները:
Եթե հույս կա, որ կենցաղային աղբում, այնուհետև՝ աղբավայրում հայտնված վտանգավոր թափոնների ճակատագիրն առաջիկա տարիներին կլուծվի, ապա նույն հույսերը չունենք արդյունաբերության ոլորտի վտանգավոր թափոնների մասով: Մասնավորապես, խոսքը հանքարդյունաբերության ոլորտի թափոնների մասին է, որոնք զգալի տարածք են զբաղեցնում հանրապետության տարբեր մարզերում, իսկ հասցրած վնասներն ու հետևանքներն ուղղակի հսկայական են:
12:25
12:17
12:02
11:44
11:17
10:44
10:19
10:03
21:38
21:19
21:02
16:51
16:35
16:19
16:06
14:01
13:53
13:34
13:19
13:05
12:25 06.08.25
10:03 06.08.25
10:19 06.08.25
10:44 06.08.25
11:44 06.08.25
12:17 06.08.25
11:17 06.08.25
12:02 06.08.25
երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
1 | 2 | 3 | |||||
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03