Արցախի կարգավիճակը կարող են լուծել Մոսկվան և Բաքուն՝ առանց Երևանի մասնակցության. Ստանիսլավ Տարասով

25.01.21 | 21:39

Ռուսական Regnum հրատարակությունը հրապարակել է հայտնի վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովի հոդվածը, որում քաղաքագետն անդրադարձել է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի խնդրին, եզրակացնելով, որ Ստեփանակերտի կարգավիճակի հարցը կարող են լուծել Մոսկվան և Բաքուն՝ առանց Երևանի մասնակցության:

Հոդվածում մասնավորապես ասվում է, որ Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի արտաքին քաղաքականության բաժնի պետ Հիքմեթ Հաջիևն ասել է, որ «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հայեցակարգն այլևս գոյություն չունի»: Նա կրկնել է այն, ինչ Իլհամ Ալիևն ավելի վաղ ասել էր ժողովրդին ուղղված ուղերձում՝ հայտարարելով «Ղարաբաղյան հակամարտության վերջնական կարգավորման» մասին, ինչպես նաև ասել էր, որ «այժմ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտություն չկա», իսկ «Լեռնային Ղարաբաղում բնակվողները Ադրբեջանի քաղաքացիներ են»:

Ըստ Տարասովի՝ Հաջիևի՝ այս մասին հիշեցումն ուշագրավ է այն պատճառով, որ այն արվել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների ներկայացուցիչների Բաքու ժամանման նախօրեին: Եվ անմիջապես լուրջ ինտրիգ: Ալիևի հետ հանդիպմանը ֆրանսիացի համանախագահ Ստեֆան Վիսկոնտին ասել է, որ խումբը Բաքու է ժամանել Ադրբեջանի ղեկավարության հրավերով, հակառակ դեպքում այցը տեղի չէր ունենա, և որ խումբը «հասկանում է ընթացիկ իրադարձությունների նոր օրակարգը և կարող է առաջարկել իր գործողությունների նոր ծրագիրը»: Ալիևի կողմից կոշտ պատասխան է հետևել. «Ես Մինսկի խմբին այցելության չեմ հրավիրել, բայց երբ ինձ ասացին, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ցանկանում է գալ, ես ասացի.« Թող գան, ես դեմ չեմ: Միգուցե նրանք ինձ ասելու բան ունեն»,-պատասխանել է Ալիևը:

Իսկ Ի՞նչ կարող են նրանք ասել:

Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմը դադարեցնելու մասին Բաքվի, Երևանի և Մոսկվայի միջև եռակողմ հայտարարությունը հիմնովին փոխել է իրավիճակը տարածաշրջանում ՝ փակագծերից դուրս թողնելով հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ Մինսկի խմբի նախկին բոլոր տեսական զարգացումները: :

Ճիշտ է, ոչ բոլորն են կարծում, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունն ավարտված է: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, որը որպես հյուր մասնակցում էր Բաքվում անցկացվող զորահանդեսին, ասել է, որ «Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հակամարտությունն այս տարածաշրջանի շուրջ չի ավարտվել»: Ըստ նրա, պայքարը, որը տարվում է քաղաքական և ռազմական հարթություններում, կշարունակվի նաև շատ այլ ճակատներում: Սա, իհարկե, վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի ապագա կարգավիճակին: Միևնույն ժամանակ, Էրդողանը ակնարկել է Երևանում «ռևանշիստական ուժերի» իշխանության գալու հավանականության մասին, որոնք, ըստ թուրքական Duvar-ի, «կարող են արտաքին աջակցություն գտնել Արևմուտքում», առաջին հերթին մատնանշելով Ֆրանսիան, որի խորհրդարանը ուշ, բայցևայնպես որոշում կայացրեց՝ ճանաչելով Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը:

Կա նաև մեկ այլ տարբերակ: Նախկինում Հայաստանն էր Լեռնային Ղարաբաղում հայկական սուբէթնոսի անվտանգության երաշխավորը: Հիմա, փաստացիորեն, այս առաքելությունը դրվել է Ռուսաստանի վրա: Որոշակի պայմաններում Մոսկվան և Բաքուն կարող են երկկողմ և, հնարավոր է, Ստեփանակերտի իշխանությունների ներգրավմամբ, լուծել այդ խնդիրն առանց Երևանի մասնակցության:

Ավելին, Ադրբեջանի տարածքով Լեռնային Ղարաբաղի հետ կապի հնարավորություններ են բացվել: Միևնույն ժամանակ, դեռ դժվար է խոսել Ստեփանակերտի կարգավիճակի վերաբերյալ հնարավոր որոշումների մասին: Բայց անվիճելի է, որ դրանք անսովոր կլինեն, և շատ բան կախված է տարածաշրջանում և ոչ միայն Անդրկովկասում իրադարձությունների հետագա զարգացումից: