Ռեցեսիան Եվրոպայում. որքանո՞վ է ամեն ինչ վատ. Politico

30.09.22 | 18:26

Եվրոպան դեպի ռեցեսիա է գնում, քանի որ մշտական բարձր գնաճը եւ տնտեսական անորոշությունը զսպում են ծախսերը եւ էլեկտրաէներգիայի անջատումներ են սպասվում, գրում է Politico-ն։

Հինգշաբթի հիմնական ցուցանիշը ցույց տվեց, որ բիզնեսի եւ սպառողների վստահությունը ԵՄ-ի եւ եվրոգոտու նկատմամբ սեպտեմբերին կտրուկ ընկել է, ինչը դաշինքի վատթարացման հեռանկարի եւս մի նշան է։

Անցյալ ուրբաթ եվրագոտու 5000 բիզնեսի հիմնական հարցումը վկայեց ռեցեսիայի եւ 2013 թվականից ի վեր վատթարագույն տնտեսական ցուցանիշների մասին՝ արգելելով ամիսներ շարունակ շրջափակումը համավարակի պատճառով:

«Ռեցեսիայի ապացույցներն ավելանում են»,- ասել է Commerzbank-ի տնտեսագետ Քրիստոֆ Վեյլը PMI-ի հետազոտության հրապարակումից հետո: Բացի գների կտրուկ աճից, որն ազդում է ծախսերի եւ արտադրության վրա, «գազերի ապագա մատակարարումների վերաբերյալ անորոշությունը ստիպում է ընկերություններին ավելի զգույշ լինել, ինչն ավելի քիչ ներդրումներ է պահանջում»:

Եվրոպական կենտրոնական բանկն այժմ տեխնիկական անկում է ակնկալում, որը որպես երկու եռամսյակ անընդմեջ բացասական աճ է սահմանվում, այս ձմռանը:

Գնաճը շարունակում է աճել՝ եվրոգոտուն միանալուց հետո առաջին անգամ Գերմանիայում երկնիշ թվերի հասնելով։ Գների աճը ԵԿԲ-ին դրդել է արդեն 125 բազիսային կետով բարձրացնել տոկոսադրույքները: «Մենք քաջ գիտակցում ենք, որ գնաճի դեմ պայքարելու համար տոկոսադրույքների վերաբերյալ մեր որոշումներն ազդում են վարկ վերցնողների եւ վարկ տվողների վրա,- ասել է ԵԿԲ նախագահ Քրիստին Լագարդը՝ հավելելով,- Այո, կլինեն տարբեր տեսակի հետեւանքներ, բայց նպատակը գների կայունությունն է»։

Դա, իր հերթին, մտավախություն է առաջացնում, որ փողի զանգվածի կրճատումը կարող է արագացնել ռեցեսիան:

«ԵԿԲ-ն հիմնականում կարծում է, որ դա կարգավորում է քաղաքականությունը, բայց ներկա պայմաններում այն իրականում ուժեղացնում է ռեցեսիան»,- նշել է BlackRock Investment Institute-ի ղեկավարի տեղակալ Ալեքս Բրեյզերը:

«Գուցե մենք մոտենում սերունդների ամենադժվար ձմեռներից մեկին»,- անցյալ շաբաթ ասել է ԵՄ տնտեսական հանձնակատար Պաոլո Ջենտիլոնին։

ԵԿԲ գլխավոր տնտեսագետ Ֆիլիպ Լեյնն այս շաբաթվա սկզբին խոստովանել էր, որ եվրոգոտին վտանգավոր աստիճանի մոտ է ռեցեսիային: Պաշտոնական կանխատեսումները ենթադրում են, որ այս տարվա վերջին եռամսյակում եւ հաջորդ տարվա առաջին եռամսյակում աճը լճանալու է։ «Եթե մենք կարծում ենք, որ մեր բազային սցենարը սահմանային աճ է, ապա չի կարելի բացառել տեխնիկական անկումը, որը վերածվում է մեղմ անկման», - ասաց Լեյնը:

Հետևելով ԵԿԲ-ի կանխատեսումներին՝ գերմանական Բունդեսբանկը նախազգուշացրել է, որ «գերմանական տնտեսության մեջ ռեցեսիայի նշաններն աճում են՝ արտադրության հստակ, լայնածավալ եւ երկարատեւ անկման իմաստով»։

Մյունխենի Ifo ինստիտուտն այժմ կանխատեսում է Գերմանիայում ձմեռային անկում, որի արդյունքում հաջորդ տարի արտադրությունը կնվազի 0.3 տոկոսով, մինչդեռ Deutsche Bank-ն 3-4 տոկոս զանգվածային անկում է ակնկալում։

Եվրոգոտու խոշորագույն տնտեսության՝ Գերմանիայի աճի կանխատեսումների զգալի վատթարացումը կարող է հեշտությամբ անկման հանգեցնել ամբողջ տարածաշրջանում:

«Երկրորդ եռամսյակում ուժեղ աճից հետո, երբ տնտեսությունները վերջապես չեղարկեցին COVID-ի հետ կապված սահմանափակումները, տարածաշրջանն այժմ ավելի է խրվում էներգետիկ ճգնաժամի մեջ,- նշել է Barclays-ի տնտեսագետ Քրիստիան Քելլերը:- Մենք արտադրության մի քանի եռամսյակի կրճատումներ ենք ակնկալում՝ զուգորդված մշտական բարձր ընդհանուր գնաճով»:

Հարցն այն է, թե որքան լուրջ է լինելու այդ ռեցեսիան։ Լեյնը եւ ԵԿԲ-ի այլ պաշտոնյաներ, այդ թվում՝ Բունդեսբանկի ղեկավար Յոահիմ Նագելը, ասել են, որ ցանկացած անկում, հավանաբար, չափավոր կլինի:

Չորեքշաբթի Deutsche Bank-ի տնտեսագետները հայտարարել են, որ Եվրոպայում «մեղմ ռեցեսիայի» իրենց կանխատեսումներն այլեւս չեն համապատասխանում իրականությանը էներգետիկ ճգնաժամի վատթարացման պատճառով։ Դա նվազեցրել է կանխատեսումը մինչեւ -2.2 տոկոս՝ նախկին 0.3 տոկոսից: Barclays-ն ակնկալում է, որ հաջորդ տարի եվրոգոտին կկրճատվի 1.1 տոկոսով:

Blackrock Investment Institute-ը կանխատեսում է 1,1 տոկոսով արտադրության կրճատում 2023թ., ինչը հավասար է առավել նվազագույն չափի 2 տոկոսային կետով անկմանը։

«Այնպես որ, բնավ ոչ մինի-ռեցեսիա, այլ լիածավալ ռեցեսիա»,- ասել է Blackrock Investment Institute-ի փոխտնօրեն Ալեքս Բրեյզերը։

Խնդիրն այն է, որ ի տարբերություն ռեցեսիայի նախորդ դրվագների, ԵԿԲ-ն չի կարող օգնել մեղմելու տնտեսական անկման հետեւանքները։ Ընդհակառակը, մոլեգնող գնաճի դեմ պայքարելու համար ստիպված պետք է խստացվի դրամավարկային քաղաքականությունը։ ԵԿԲ նախագահ Քրիստիան Լագարդը ավելի վաղ, այս շաբաթվա ընթացքում, առաջին անգամ հիշատակել էր այն հնարավորությունը, որ քաղաքական գործիչները ստիպված են լինելու բարձրացնել կարեւոր հաշվեդրույքներն այնքան բարձր, որ դրանք ակտիվորեն կդանդաղեցնեն առանց այդ էլ սուղ տնտեսական աճը։

Առաջիկայում գնային ճնշման թուլացման ոչ մի նշան չկա։ PMI-ի հետազոտությունը ցույց է տվել, որ էներգակիրների գների կտրուկ աճն ուժեղացրել է գնաճային ճնշումը եւ, հետեւաբար, «քաղաքական գործիչների առջեւ կանգնած խնդիրը գնաճը զսպելու եւ տնտեսության կտրուկ անկումը կանխելու համար դառնում է ավելի բարդ»,- ասել է Ուիլյամսոնը (S&P)։

«ԵԿԲ-ն այստեղ բախվում է շատ կոշտ փոխզիջման կայուն բազային գնաճի եւ ռեցեսիայի ստեղծման միջեւ։ Եվ ես չեմ կարծում, թե նրանք լիովին հասկացել են այդ փոխզիջման մասշտաբը»,- ասել է Բրայզերը՝ ավելացնելով. «Հենց որ այդ փոխզիջումը ճանաչվի, մենք կտեսնենք ավելի հստակ պատկեր»։

Այն դեպքում, երբ զբաղվածությունը եվրոգոտում ռեկորդային բարձր մակարդակի է, իրական աշխատավարձը նվազել է, քանի որ աշխատավարձի աճը չի հասցնում գնաճի հետեւից, ինչը խափանում է աշխատողների գնողունակությունը եւ առաջ է բերում կյանքի արժեքի ճգնաժամ։

Իտալիայի Confindustria գործնական լոբբին նախազգուշացրել է, որ գազի բարձր գների պատճառով կարող է փակվել 400 000-ից 600 000 աշխատատեղ։
Հանրային դժգոհությունը սկսել է դրսեւորվել այն ժամանակ, երբ Չեխիայում, Սլովակիայում, Լեհաստանում եւ Գերմանիայում բռնկվեցին ցույցեր ընդդեմ էներգակիրների բարձր գների, երբեմն նաեւ ԵՄ-ի էներգետիկ քաղաքականության։ Եվրոպայի կառավարությունները փորձում էին զսպել դժգոհությունը՝ հարյուր միլիարդավոր դոլարներ ներդնելով էներգակիրների գների նվազման մեջ տնային տնտեսությունների եւ ձեռնարկությունների համար, բայց հազիվ թե դա երկարաժամկետ լուծի հարցը։ Նրանք մտավախություն ունեն, որ տնտեսական խնդիրն առաջ կբերի բացասական արձագանք Ռուսաստանի դեմ ԵՄ պատժամիջոցներին եւ դժվարացնի միասնության եւ վճռականության պահպանումը երկար ժամանակի համար։ Ոմանք արդեն համեմատում են ներկա տնտեսական անկումը խեղանդամվելու հետ։

«Մենք չենք օգնի Ուկրաինային, եթե կոտրենք մեր արդյունաբերական ողնաշարը»,- ասել է Սառա Վագենկնեհթը գերմանական ծայրահեղ աջ Die Linke-ից։