Բրիտանացի հետազոտողները ամորֆ սառույցի նոր տեսակ են հայտնաբերել

12.02.23 | 14:27

Բրիտանացի հետազոտողները հայտնաբերել են ամորֆ սառույցի նոր տեսակ, որի միջին խտությունը շատ մոտ է հեղուկ ջրի խտությանը: Այս հայտնագործությունը կարող է հեռահար հետեւանքներ ունենալ հեղուկ ջրի եւ դրա բազմաթիվ անոմալիաների մասին մեր ըմբռնման համար: Թիմը օգտագործել է մի գործընթաց, որը կոչվում է գնդային ֆրեզերացում՝ նոր խտությամբ եւ կառուցվածքով սառույց ստանալու համար:

Հաղորդվում է, որ տեխնիկան բաղկացած է սովորական սառույցի ուժեղ թափահարումից՝ խառնված չժանգոտվող պողպատից գնդիկներով, որոնք սառեցվել են մինչեւ շատ ցածր ջերմաստիճանի (-200°C) հեղուկ ազոտով: Անսպասելիորեն, հետազոտողները ստացել են սովորական սառույցի ոչ թե փոքր բեկորներ, այլ ամորֆ սառույցի նոր ձեւ, որը բնութագրվում է մոլեկուլային խանգարված կառուցվածքով: Թեեւ այն նման է եղել սառույցի, այս ամորֆ ձեւն ունեցել է գրեթե նույն խտությունը, ինչ հեղուկ ջուրը (1,06 գ/սմ3): Թիմն այն անվանել է «միջին խտության ամորֆ սառույց» կամ MDA սառույց։

«Մենք գիտենք սառույցի 20 բյուրեղային ձեւերի մասին, բայց նախկինում ամորֆ սառույցի միայն երկու հիմնական տեսակ է հայտնաբերվել, որոնք հայտնի են որպես բարձր եւ ցածր խտության ամորֆ սառույց»,- բացատրում է Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի քիմիայի ամբիոնի անդամ եւ հայտնագործությունը նկարագրող հետազոտության համահեղինակ, պրոֆեսոր Քրիստոֆ Զալցմանը: MDA սառույցը գտնվում է հենց այս երկու խտությունների արանքում: Ամորֆ սառույցները կառավարում են մի շարք տիեզերական գործընթացներ եւ պոտենցիալ առանցքային նյութեր են հեղուկ ջրի անոմալիաները բացատրելու համար: Պարզվում է, որ ջուրը բավականին խորհրդավոր հատկություններ ունի։ Օրինակ, առավելագույն խտություն ստացվում է 4°C ջերմաստիճանի դեպքում, իսկ պինդ վիճակում, երբ այն սառչում է, դառնում է ավելի քիչ խիտ (սա բացատրում է, թե ինչու է սառույցը լողում ջրի վրա)։