Սպորտի վաստակավոր վարպետ Սերգո Համբարձումյանը երեսուն անգամ թարմացրել է ԽՍՀՄ-ի ռեկորդները, սակայն աշխարհի ռեկորդների ցանկում ներառել են միայն մեկ արդյունք…
1936 թիվ, Բեռլին, Օլիմպիական խաղեր: Ծանրորդների մրցույթում հաղթում է ծանրաքաշ Յոսեֆ Մանգերը: Հիտլերը հայտարարում է. «Աշխարհի ամենաուժեղներն են արիացիները և գերմանացինները»:
Ստալինին դա դուր չեկավ: Նա հավաքեց սովետական սպորտի ղեկավարներին հարցրեց՝ կա՞ն մեր երկրում աժդահաներ: «Կան »,- հայտնել են Ստալինին և նշել են Սերգո Համբարձումյանի անունը:
Ինչպես նշում էր ԽՍՀՄ-ի վաստակավոր մարզիչ Սուրեն Բաղդասարովը, եղել է հետևյալը. «Մենք մասնակցում էինք ուսումնամարզական հավաքին, երբ Սերգոյին կանչեցին Մոսկվա: Մի քանի օր անց նա պատմեց. «Նոր հագուստով ինձ բերեցին Ստալինի գրասենյակ և ասացին՝ ներս մտեք, ընկեր Ստալինը սպասում է ձեզ: Մտնում եք երկար գրասենյակ, որի վերջում նստած էր ընկեր Ստալինը: Նա կանգնեց և ես մի քիչ արագացրի իմ քայլը, որպեսզի արագ հասնեմ նրան:
Ստալինը ասաց ժպտալով. «Կամաց արի կացո, թե չե հատակը կջարդես, նա ուժեղ սեղմեց իմ ձեռքը և առաջարկեց նստել, նա նստեց իմ դիմաց: Ստալինը հարցրեց. «Ընկեր Համբարձումյան, ի՞նչ է Ձեզ հարկավոր, որպեսզի գերազանցեք այդ ֆաշիստ Մանգերի ռեկորդը»։ Ես ասացի. «Հաց ուտել, ընկեր Ստալին»:
Ստալինը հրամայել է Հայաստան ուղարկել այն ժամանակների լավագույն մարզիչ, լատվիացի Յան Սպարեինլին, ապահովել նրանց սննդով, բոլոր անհրաժեշտ սարքավորումներով»:
Անցավ մեկ տարի։ Աշխարհի և օլիմպիական խաղերի ռեկորդը գերազանցված էր 7,5 կիլոգրամով: «Սերգո Համբարձումյանը կատարել է Ստալինին տված խոսքը: Բուրժուական մարզիկի ռեկորդն ընկավ: Աշխարհում ամենաուժեղ մարդը մեր Սերգոն է»,- հայտնում է «Կարմիր սպորտ» թերթը:
…Ասում են՝ Սերգո Համբարձումյանը ոչ թե ուժեղ է դարձել, այլ ծնվել է այդպիսին: Ամեն ինչ ընթանում էր ըստ հանգամանքների, որոնք դեպքերի մեծ մասում բարենպաստ էին: Օրինակ՝ հայկական Ներքին գործերի կոմիսարիատի բակում նա սարգում էր բեռնատար մեքենա, անհրաժեշտեր էր հանել նրա անվադողերը: Սարք չկար: Նա բարձրացրեց մեքենան։ Պատուհանից դա տեսավ նախարարը և զարմացած հարցրեց՝ ո՞վ է նա: «Նա մեր վարպետն է»,- ասել է օգնականը: «Անմիջապես ապահովել նրան անվճար ուտելիքով մեր ճաշարանում, և թող նա մարզվի «Դինամոյում»:
Դատելով ամենից, սովածները հերիքում էին ոչ միայն Պովոլժիեում:
Սպորտի վաստակավոր վարպետ Սերգո Համբարձումյանը 30 անգամ բարելավել է ԽՍՀՄ-ի ռեկորդները, սակայն աշխարհի ռեկորդների պաշտոնական ցանկում ներառվել է միայն մեկ արդյունք. ձախ ձեռքի հրոց՝ 96 կգ: 1946 թվականի աշխարհի առաջնությունում Փարիզում ցույց տված նվաճումն այդպես ել ոչ ոք չի գերազանցել:
Հեղինակի անձնական հիշողություններից: Պայքար աշխարհի չեմպիոնի կոչումի համար: Տիգրան Պետրոսյանը հանդիպում է Միխայիլ Բոտվինիկովի հետ: Սերգո Պետրոսյանը ամենուր ուղեկցում է Պետրոսյանին՝ ճանապարհում է նրան մեքենայից դեպի Էստրադայի թատրոնի բեմ, որտեղ սպորտային պայքար է ընթանում:
Անձնական անվտանգության առումով Պետրոսյանին ոչինչ չէր սպառնում, բայց ինչպես ասում են ամերիկացինները՝ ավելի լավ է ապահովել անվտանգությունը, քան չապահովել: Խաղն երկար էր տևում և ժամանակ առ ժամանակ Մոսկվայում մեր մարդը գալիս էր Երևան, որտեղ նրան էին սպասում հազարավոր երկրպագուներ: Նրանք քննարկում էին չեմպիոնի ոսկե թագի հավակնորդների ամեն քայլը:
Եվ հանկարծ հայտնվում է Սերգոն: Ամբոխը նրան ճանապարհ էր տալիս: Կատարված է հաջորդ քայլը: Ամբոխը նայում էր Սերգոյին՝ սպասելով, թե նա ինչ կասի այդ մասին և ինչպես միշտ լսում էր. «Ֆերզևոն գամբիտ»: Անհայտ էր մնում, թե ինչ էր դա նշանակում խաղի կեսում կամ վերջում: Բայց բոլորը լսում էին իրենց կուռքին:
Երբ առողջական վիճակից ելնելով, Համբարձումյանը ստիպված եղավ թողնել ծանրամարտը, յուրաքանչուրը կարող էր նրա կողքին հայտնվել և մտածել, որ նման հնարավորություն էլ չի լինի: Նամանավանդ, բերում էր նրանց բախտը, ովքեր երկար ճանապարհ էին անցնում: Բանը նրանում է, որ թողնելով սպորտը, Համբարձումյանը սկսեց տաքսի քշել: Բայց շուտով առաջվա ծանրամարտիկի համար անգամ այդ գործը դժվար դարձավ:
Այնուհետև, որպեսզի տեսնեն իրենց լեգենդար մարզիկին և խոսան նրա հետ, քաղաքացինները գնում էին փոքր քյաբաբնոց՝ նախկին «Մասիս» ռեստորանի դիմացը:
Սերգոն մահացավ 1983 թվի ապրիլին: Նա մահացավ սրտի անբավարարությունից, չնայած, որ սրտի հետ երբեք խնդիրներ չի ունեցել:
09:36
09:25
09:14
09:02
18:24
18:07
17:47
17:27
17:04
16:48
16:24
16:08
15:33
15:06
14:06
13:45
13:22
13:09
12:44
12:22
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |
| 29 | 30 | ||||||
09:36
09:25
09:14
09:02
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:49
09:36
09:31
09:15
09:02
09:45
09:36
09:27
09:15
09:01
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
