Լուսանկարում՝ Ստամբուլում հայկական գերեզմանատունը
Եթե ժամանակակից Գերմանիան կարգախոս ունի, ապա դա այն է, որ մարդիկ պետք է դասեր քաղեն իրենց պատմությունից: Անցյալի հետ հաշտեցման Բեռլինի վերջին փորձի կենտրոնում մեկ դար առաջ Օսմանյան կայսրությունում հայերի զանգվածային սպանություններն են: Եվ այդ քայլը բորբոքել է Թուրքիայի և Եվրոպայի միջև արդեն իսկ լարված հարաբերություններում կրքերը, գրում է The New York Times-ը:
Այս լարվածությունն իր գագաթնակետին կհասնի հինգշաբթի օրը Գերմանիայի խորհրդարանում կայանալիք բանավեճ- քվեարկության ժամանակ, որտեղ, ինչպես սպասվում է, մեծամասնությունը հավանություն է տալու բանաձևին, որը մեկ դար առաջ տեղի ունեցած հայերի կոտորածները պաշտոնապես ցեղասպանություն է բնորոշում և դատապարտում է այն ժամանակ Թուրքիայի դաշնակից Գերմանական կայսրությանը քայլեր չձեռնարկելու համար:
Թերթը նշում է, որ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը երեքշաբթի օրը հայտարարել է, որ ինքը հեռախոսազրույցի ընթացքում նախազգուշացրել է Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելին, որ բանաձևի ընդունման դեպքում «կլինեն հետևանքներ»:
Բանաձևի քննարկումը տեղի է ունենում Մերկելի համար շատ նուրբ ժամանակահատվածում: Նա հույս է դնում Թուրքիայի վրա Միջին Արևելքից Եվրոպա ներգաղթյալների հոսքը կանգնեցնելու հարցում, քաղաքականություն, որի պատճառով նա քննադատության է ենթարկվել ավելի ու ավելի ավտորիտար դարձող Էրդողանի հետ դաշնակցելու համար:
Մինչ օրս Եվրամիության 28 անդամներից 11-ը ճանաչել են Հայոց ցեղասպանությունը, և չնայած սկզբնական շրջանում հնչած բողոքներին՝ Թուրքիան լավ հարաբերություններ է պահպանել այս երկրներից մի քանիսի հետ: Երբ Ֆրանսիան 2011 թվականին հաստատեց Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին օրինագիծը, Թուրքիան ժամանակավորապես հետ կանչեց իր դեսպանին և դադարեցրեց երկկողմ ռազմական համագործակցությունը: Անկարայի կողմից նման քայլերն այժմ ավելի բարդ և ավելի վնասակար կլինեն, քանի որ Գերմանիան և Թուրքիան ներկայումս ներգրավված են Էգեյան ծովով Թուրքիայից Հունաստան գնացող ներգաղթյալների նավերը կանգնեցնելու ՆԱՏՕ-ի գործողության մեջ:
Մերկելը և երկու ամենաբարձրաստիճան սոցիալ- դեմոկրատ նախարարները՝ փոխկանցլեր Սիգմար Գաբրիելը և արտգործնախարար Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը, ներկա չեն լինի խորհրդարանում քվեարկության ժամանակ՝ որպես պատրվակ ներկայացնելով «այլ կառավարական գործերը», գրում է թերթը:
Քվեարկության մոտենալուն պես բանավեճն ուժեղացել է Գերմանիայում, որտեղ բնակվում է թուրքական ծագում ունեցող մոտ 3 միլիոն մարդ, որոնցից շատերը երկքաղաքացիություն ունեն: Անգամ թուրքական համայնքից հայտնի ձախ քաղաքական գործիչները տարաձայնություններ ունեն միմյանց հետ:
Ջեմ Օզդեմիրը՝ ընդդիմադիր Կանաչների կուսակցության համանախագահը, բանաձևն առաջ մղողներից է։ Բանաձևը պաշտպանող կուսակցությունները պնդում են, որ Գերմանիան չի խրատում թուրքերին, այլ դա մի քայլ է, որն ուղղված է թուրքերի և հայերի միջև հաշտեցմանը նպաստելուն՝ խրախուսելով նրանց ուսումնասիրել իրենց պատմությունը:
Մերկելի պահպանողական դաշինքից խորհրդարանական Միխաել Գրոս- Բրյոմերը հիշեցրել է, որ նախնական մտադրությունն անցած տարի սպանությունների 100-ամյա տարելիցը հիշատակելն էր և փորձելը հասկանալ և ընդունել պատմության այդ բարդ դրվագը:
«Մտադրությունը մեկին մեղադրելը չէ»,- ասել է Գրոս-Բրյոմերը: «Բանաձևը միտված չէ հուսալի գործընկեր և ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները վնասելուն»,- ասել է նա։
Ինտեգրման հարցերով Գերմանիայի կառավարության հանձնակատար Այդան Օզոգուզը հայտարարել է, որ չնայած նա կքվեարկի բանաձևի օգտին, բայց չի կարծում, որ դա ճիշտ ճանապարհն է:
Ինչպես նշում է թերթը, Մերկելը փորձում է հավասարակշռություն պահպանել: Երբ անցած շաբաթ ՄԱԿ-ի համաժողովի համար նա այցելել էր Ստամբուլ, նա Թուրքիայի նախագահի հետ հանդիպումից առաջ հանդիպել էր Էրդողանին քննադատող թուրք մտավորականների և փաստաբանների հետ:
Հայկական բանաձևը ցույց է տվել Թուրքիայի հետ հարաբերվելու բազմաթիվ նրբությունները: Օզդեմիրը նշել է, որ Մերկելը և նրա արտգործնախարար Շտայնմայերն անցած գարնանը պնդել են քվեարկությունը հետաձգելու հարցում։ Դա ներգաղթային ճգնաժամից առաջ էր, երբ Գերմանիայի և Թուրքիայի միջև հարաբերություններն ավելի քիչ բարդ էին:
Շտայնմայերը, ով մեկնել է Լատինական Ամերիկա, հերքել է Օզդեմիրի քննադատությունը՝ նշելով, որ նուրբ դիվանագիտական հարցերում միշտ բարդ գործոններ կան:
Նրա խոսնակը՝ Մարտին Շեֆերը, չորեքշաբթի հայտարարել է, որ արտգործնախարարությունը հուսով է, որ հարաբերություններին լուրջ վնաս չի հասցվի հինգշաբթի օրվա քվեարկությունից հետո:
Թերթը հիշեցնում է նաև, որ Թուրքիայի փոխվարչապետ Նուման Քուրթուլմուշն այս շաբաթ կոչ է արել Գերմանիային «զգուշորեն գործել», մասնավորապես՝ իր մեծ թուրքական համայնքի պատճառով:
Tert.sm
17:23
17:05
16:55
16:22
16:05
12:55
12:48
11:51
11:33
11:12
10:45
10:21
10:02
13:13
12:48
12:27
12:06
11:47
11:06
10:45
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |
| 29 | 30 | ||||||
09:42
09:32
09:14
09:01
09:35
09:17
09:01
09:56
09:44
09:36
09:25
09:14
09:02
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:49
09:36
09:31
09:15
09:02
09:45
09:36
09:27
09:15
09:01
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
